မေလ (၂၂) ရက်
ရခိုင်ဒေသမြောက်ပိုင်း အခြေအနေများနှင့် ပက်သက်ပြီး အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်း ၁၉၅ ဖွဲ့က ဒီနေ့ မေလ (၂၂) ရက်နေ့မှာ သဘောထားထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်လာပါတယ်။
ရခိုင်ဒေသနဲ့ တနိုင်ငံလုံးက အဖွဲ့အစည်းများ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်များအနေနဲ့ အဖိနှိပ်ခံ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုရဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များ၊ ပုံရိပ်များတွေကို နိုင်ငံရေး စစ်ရေး လိုအပ်ချက်အတွက် အသုံးချနေခြင်းကို ချက်ချင်း ရပ်တန့်ဖို့ တောင်းဆိုတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုက ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုတွေကို ဖိနှိပ်ညှင်းပန်းနှိပ်စက် သတ်ဖြတ်မှုတွေ၊ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှုတွေကို အစဉ်တစိုက် ကျူးလွန်ခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာလည်း မတရား စစ်မှု မထမ်းမနေရ အမိန့်နဲ့ အတင်းအဓမ္မ ဖိအားပေးပြီး စစ်သားတွေအဖြစ်၊ လူသားဒိုင်းတွေအဖြစ်၊ စစ်အုပ်စုကိုယ်စား အကြမ်းဖက်မှု ကျူးလွန်သတွေ အဖြစ် အသုံးပြုနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
သိသာထင်ရှားတဲ့ သက်သေအနေနဲ့ ဒီနှစ် မတ်လအတွင်း ရခိုင်ဒေသ၊ ရသေ့တောင်မြို့နယ်၊ အငူမော်မှာ အာရက္ခတပ်တော် (AA) နဲ့ အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုတို့အကြား တိုက်ပွဲမှာ စစ်အုပ်စုက အတင်းအဓမ္မ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ၁၀၀ နီးပါး အစုအလိုက် အပြုံလိုက် သေဆုံးခဲ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် စစ်အုပ်စုအနေဖြင့် လက်ရှိမှာလည်း ဘူးသီးတောင်နဲ့ စစ်တွေမှာရှိတဲ့ IDP- အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရသူတွေထားတဲ့စခန်းက ရိုဟင်ဂျာတွေကို အတင်းအကြပ် ဖိအားပေးကာ အာရက္ခ တပ်တော် (AA) ကို ဆန္ဒပြခိုင်းတာတွေ ပြုလုပ်နေပြီး ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ပြည်သူလူထု အထင်အမြင် လွဲမှားစေရန်နဲ့ လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခများ ထပ်မံ ဖြစ်ပွားစေရန် လှုံ့ဆော်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီနှစ် ဧပြီလမှာ ရခိုင်ဒေသ ဘူးသီးတောင်မြို့ပေါ်ရှိ ရခိုင်လူမျိုးစုတွေရဲ့ နေအိမ် ၂၀၀ ကျော်ကို အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုက မီးရှို့ဖျက်ဆီးရာမှာ စစ်မှုမထမ်းမနေရ အမိန့်နဲ့ အတင်းအဓမ္မ ဖိအားပေး စုဆောင်းထားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို အသုံးပြုပြီး ရခိုင်နဲ့ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုကြား လူမျိုးရေး ပဋိပက္ခ ဖြစ်အောင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိနဲ့ စတင်ဖန်တီးခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒီလို လူမျိုးရေးပဋိပက္ခဖြစ်အောင် စစ်အုပ်စုက လုပ်ဆောင်နေတာအပြင် ရွေးချယ်ခွင့်မရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာလူထုရဲ့ အခြေအနေနဲ့ နှစ်များစွာ ဖိနှိပ်ပိတ်လှောင်ခံရမှုကြောင့် အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စု ပုံဖော်ချင်တဲ့ပုံစံတွေအကြား ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အခြားလူမျိုးစုတွေနဲ့ မတူတဲ့ အကျပ်အတည်းတွေကို တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေနဲ့ ပြည်သူလူထုအနေနဲ့ အထူး သတိထားပြီး နားလည်သိရှိထားဖို့လိုတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အခုအခြေအနေမှာ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ မီဒီယာတွေအိမ်း လူပုဂ္ဂိုလ်တွေအနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာအားလုံးကို စစ်အုပ်စုနဲ့ ပူးပေါင်းနေတဲ့ပုံစံမျိုး ပုံဖော်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အပြင် “ဘင်္ဂါလီ အကြမ်းဖက်များ”၊ “မွတ်စ်လင်မ် အကြမ်းဖက်သမား” စတဲ့ အမုန်းစကားပါတဲ့ ဝေါဟာရတွေကို တွင်တွင်သုံးနေကြတာကိုလည်း တွေ့ရှိနေရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီအခြေအနေဟာ လူမျိုးတစုလုံးနဲ့ ၎င်းတို့ ကိုးကွယ်ယုံကြည်တဲ့ ဘာသာတရား တခုလုံးကို သိမ်းကျုံးစွပ်စွဲမှုတွေဟာ လူမျိုးရေး ဘာသာရေး ပဋိပက္ခများ၊ လူထုကြား အမုန်းတရား ကြီးမားလာစေရန် တွန်းပို့နေခြင်းသာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
တခြားလူမျိုးစုတွေနည်းတူ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစု အတွင်းမှာလည်း အကြမ်းဖက် မြန်မာစစ်အုပ်စုနဲ့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက် ပူးပေါင်းသောသူမတွေ ရှိနေပေမဲ့ စစ်အာဏာရှင်ကို ဆန့်ကျင်နေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေ မြောက်များစွာ ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ကို အထူးသတိပြုရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လက်ရှိမှာ အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနဲ့ ပူးပေါင်းနေတဲ့ ရိုဟင်ဂျာလက်နက်ကိုင်အုပ်စုတွေဖြစ်တဲ့ Arakan Rohingya Salvation Army (ARSA), Arakan Rohingya Army (ARA) နဲ့ Rohingya Solidarity Organization (RSO) တို့ဟာ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစု ပြည်သူတဦးချင်းစီကို လုံးဝကိုယ်စားမပြုဘူးဆိုတာ မိမိတို့ အားလုံးအနေနဲ့ နားလည်သိရှိပြီး အသေအချာ ခွဲခြားမြင်ရန် အထူးလိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ပြည်သူလူထုကို အဓမ္မ အနိုင်ကျင့်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာလက်နက်ကိုင် အပါအဝင် ဘယ်လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်အုပ်စုကို မဆို မိမိတို့အနေဖြင့် လုံးဝ ရှုံ့ချ ဆန့်ကျင် ကန့်ကွက်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အကြမ်းဖက် စစ်အုပ်စုနဲ့ပူးပေါင်းနေတဲ့ ARSA အလားတူ အခြားလူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်တွေရှိနေပြီး ၎င်းတို့အနေဖြင့် သက်ဆိုင်ရာ လူမျိုးစုများကို ကိုယ်စားပြုသယောင် ပြောဆိုနေပေမဲ့ မိမိတို့အနေဖြင့်ကောင်းစွာ သိရှိနားလည်ထားပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၇ရက်နေ့ ကတည်းက ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစု အသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ ARSA ဟာ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစုကို ဘယ်လိုမှ ကိုယ်စားမပြုကြောင်း အတိအလင်း သဘောထား ထုတ်ပြန်ချက် ကြေညာခဲ့ပြီးဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လူမှုသဟဇာတဖြစ်ရေး အပါအဝင် ဒေသလူထုအတွက် တာဝန်ယူ၊ တာဝန်ခံသည့် အခြေအနေမျိုးကို အာရက္ခတပ်တော် (AA) အနေနဲ့ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပေးရန် တိုက်တွန်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဂျီနီဗာကွန်ဗန်းရှင်းနဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားတဲ့ဥပဒေ (IHL) တို့ကို လိုက်နာပြီး ပြည်သူများ နေထိုင်ရာ နေရာတွေမာ တိုက်ပွဲ မဖော်ဆောင်ဖို့နဲ့ ရိုဟင်ဂျာရွာတွေက ရွာသူ၊ ရွာသားတွေကို အတင်းအဓမ္မ ပြောင်းရွှေ့ခိုင်းတာတွေ မပြုလုပ်ဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အရပ်သားတွေကို အကာအကွယ်ပေးရမယ့် တာဝန်ဟာ စစ်ပွဲအတွင်း အထူး လိုက်နာရမယ့် (နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဓလေ့ထုံးတမ်းဥပဒေ) ကျင့်ဝတ်၊ တာဝန်ဖြစ်ပြီး အာရက္ခတပ်တော် (AA) အနေနဲ့ ဒေသတွင်း မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ ရခိုင်လူမျိုးစု၊ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးစု အပြင် အခြားသော လူမျိုးစုနဲ့ ဘာသာဝင်တွေကိုလည်း စစ်ပွဲအတွင်း ပစ်မှတ် မထားရန်နဲ့ လွတ်လပ်တဲ့ နိုင်ငံတကာ သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ အကူအညီတွေ ဝင်ခွင့်ပေးဖို့ အာရက္ခ တပ်တော် (AA) အား အထူးတိုက်တွန်း တောင်းဆိုလိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အာရက္ခတပ်တော် (AA) က ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးစုတွေကို ဥပဒေမဲ့ သတ်ဖြတ်တာ၊ ဖမ်းဆီးတာတွေ မပြုလုပ်ပါလို့ ထုတ်ပြန်ထားပေမဲ့ လက်ရှိမြေပြင်မှာ တပ်တော် လက်အောက်ခံစစ်သားတွေက ကျူးလွန်နေတယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတာတွေ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဧပြီလနဲ့ မေလမှာ ဘူးသီးတောင်မြို့ရှိ သံကျောက်ခဲရွာ၊ ရွက်ညိုတောင်ရွာနဲ့ မြောက်ပိုင်း မောင်တောမြို့ရှိ သရက်အုတ်ရွာ စတဲ့ နေရာတွေမှာ ရွာအလိုက် အစုလိုက် အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်ခံထားရတာတွေ၊ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခံရပြီး လူမသိ၊ သူမသိ သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေနဲ့ မတရား ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်နေမှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ သတင်းတွေအရ သိရှိရတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ မျက်မြင်သက်သေတွေရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေအရ ဘူးသီးတောင်မြို့ရဲ့ နေရာအများစုကို အာရက္ခ တပ်တော် (AA) က ထိန်းချုပ်ထားပြီးနောက် မေလ ၁၇ရက် ညအချိန် ၁၀နာရီဝန်းကျင်မှာ ရိုဟင်ဂျာ အရပ်သား အများစု နေထိုင်တဲ့ ဘူးသီးတောင်မြို့ပေါ်ရှိ နေအိမ်တွေကို AA က မီးရှို့ ဖျက်ဆီးခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပြီး ဒီဖြစ်စဥ်ဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုအပြင် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
ဒီကိစ္စရပ်တွေကို အာရက္ခ တပ်တော် (AA) အနေနဲ့ လွပ်လပ်တဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေ ပြုလုပ်ပေးဖို့နဲ့ ကျူးလွန်မှုတွေ အမှန်တကယ် ရှိနေပါက ကျူးလွန်သူတွေကို အပြစ်ပေး အရေးယူရန် အခု ပူးတွဲ ထုတ်ပြန် လက်မှတ် ရေးထိုးထားတဲ့ အင်အားစုတွေအိမ်း အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ အထူးအလေးအနက် တောင်းဆိုလိုက်တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အကာအကွယ် မဲ့နေသော အဖိနှိပ်ခံ အသုံးချခံ ရိုဟင်ဂျာ လူမျိုးစု အပေါ် နောက်တကြိမ် ဂျီနိုဆိုက်လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ ထပ်မံမဖြစ်လာစေရန် မြန်မာနိုင်ငံရှိ တော်လှန်ရေး နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေ၊ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေအပြင် ပြည်သူလူထု တစ်ဦးချင်းစီအနေနဲ့လည်း အရပ်သား ကာကွယ်ရေး၊ လူ့ ဂုဏ်သိက္ခာ ကာကွယ်ရေး အခြေခံအပေါ် ရပ်တည်ဖို့ အထူး အရေးကြီးတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒေသတွင်းတာဝန်ရှိတဲ့ အာရက္ခ တပ်တော် (AA) ဟာ ရခိုင်ဒေသ အတွင်း မှီတင်းနေထိုင်နေကြတဲ့ ပြည်သူလူထုအားလုံးကို ကာကွယ်ပေးရန် အထူးတာဝန်ရှိနေတယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အာရက္ခ တပ်တော် (AA) ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ခေါင်းဆောင်များလည်း အမြန်ဆုံး တွေ့ဆုံဆွေးနွေး တိုင်ပင်မှုတွေ ပြုလုပ်ကြဖို့ကိုလည်း တောင်းဆိုလိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပူးတွဲ ထုတ်ပြန်ကြေငြာချက်တွင် ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၁၉၅ ဖွဲ့မှာ ၅၉ ဖွဲ့ဟာ ပြည်တွင်း လုံခြုံရေး အခြေအနေကြောင့် အမည်ဖော်ပြခြင်း မပြုဘူးလို့ သိရှိရပါတယ်။
1. Action Committee for Democracy Development (ACDD)
2. Ah Nah podcast – Conversations with Myanmar
3. All Young Burmese League, Australia
4. Alliance for Democracy in Myanmar (ADM)
5. Alliance of Students’ Unions – Yangon (ASU-Yangon)
6. Anti Dictatorship in Burma – DC Metropolitan Area.
7. Anti-Junta Mass Movement (AJMM)
8. Arakan Youth Peace Network
9. Athan – Freedom of Expression Activist Organization
10. ATN Ayarwaddy Youth Network
11. Aung San Su Kyi Park, Norway
12. Ayeyarwaddy West Development Organisation (AWDO), Magway
13. Ayeyarwaddy West Development Organisation (AWDO), Ngaphe
14. Bago Regional Support Team
15. Blood Money Campaign (BMC)
16. Burma Civil War Museum
17. Burma Human Rights Network (BHRN)
18. Burma Support
19. Burmese Women’s Union (BWU)
20. CAN-Myanmar
21. Chin Community in Norway
22. CRPH & NUG supporters Ireland
23. CRPH Funding Ireland
24. CRPH Support Group, Norway
25. CRPH, NUG Support Team Germany-Deutschland
26. Defend Myanmar Democracy (DMD)
27. Democracy Peace and Women Organization
28. Democratic Movement Strike Committee (Dawei)
29. Democratic Party for a New Society, Norway
30. Democratic Youth Council (DYC)
31. Doh Atu – Ensemble pour le Myanmar
32. Doh Ayay
33. Educational Initiatives
34. Equality Myanmar
35. Former ABSDF
36. Free Rohingya Coalition (FRC)
37. General Strike Committee (GSC)
38. General Strike Committee of Nationalities (GSCN)
39. Generation Wave
40. Global Myanmar Spring Revolution (GMSR – Japan)
41. Global Myanmar Spring Revolution (GMSR)
42. Historical Carriers Group
43. Human Rights Foundation of Monland
44. Inlighten Peninsula Tenasserim – IPT
45. International Society of Myanmar Scholars and Professionals
46. Justice for Myanmar
47. Kachin Association Norway
48. Karen Women’s Organization
49. Karenni Association – Norway
50. K’cho Ethnic Association
51. Keng Tung Youth
52. Knowledge Hub Myanmar
53. Kyae Lak Myay
54. Kyauktada Strike Committee
55. LASHIO UlC
56. Legal Aid For Human Rights
57. MAGGA Initiative
58. MATA စစ်ကိုင်းတိုင်း
59. Matu Burma Foundation
60. MilkTeaAlliance Calendar Team
61. Min Hla farmers Group
62. Minbu farmers Group
63. Minority Affairs Institute (MAI Myanmar)
64. Mon Association – Norway
65. Mother’s Embrace Foundation
66. Muslim of Myanmar Multi-Ethnic Consultative Committee (MMMCC)
67. Myanmar Baptist Churches in Norway
68. Myanmar Catholic Community In Norway
69. Myanmar Community Austria
70. Myanmar Community in Norway
71. Myanmar Cultural Research Society (MCRS)
72. Myanmar Freedom of Religion or Belief Network
73. Myanmar Hindu Community – Norway
74. Myanmar Muslim Organization – Norway
75. Myanmar Muslim Revolution Force
76. Myanmar Tourism Committee
77. MyaYar Knowledge Tree
78. Network for Human Rights Documentation – Burma (ND-Burma)
79. New Power Generation
80. New Rehmonnya Federated Force -NRFF
81. New Step
82. NLD Organization Committee (International) Norway
83. Norway Falam Community
84. Norway Matu Community
85. Norway Rawang Community
86. Nyan Lynn Thit Analytica
87. Olive Organization
88. People Defense and Supporting Force
89. Politics for Women Myanmar
90. Progressive Voice
91. Pwintphyu Development Organisation
92. RAISA Rohingya Southeast Asia Network
93. Rathedaung Society for Peace and Development (RSPD)
94. Rohingya Action Ireland
95. Rohingya Community in Norway
96. Rohingya Student Network (RSN)
97. Rohingya Union for Women Education and Development (RUWED)
98. Save and Care Organization for Ethnic Women at Border Areas (SCOEWBA)
99. Save Myanmar San Francisco
100. Save Myanmar USA
101. Shan MATA
102. Sisters 2 Sisters
103. Sitt Nyein Pann Foundation
104. South Dagon`s Saturated Blood of Revolution Strike Force
105. Southern Dragon Myanmar
106. Southern Monitor
107. Southern Voice
108. Southern Youth Development Organization
109. Spring Revolution Myanmar Muslim Community (SRMMC)
110. Support Group for Democracy in Myanmar (Netherlands)
111. Ta’ang Legal Aid Foundation-TLAF
112. Ta’ang Women’s Organization
113. Tamwe Nway Oo Channel
114. HTY Scout Channel
115. NOK Information & Scout Echo
116. Thaketa & Dawbon Scout Channel
117. Information & Scout News (Hlaing)
118. South Dagon Scouting Infos (SDG)
119. Kyimyindaing Scout Channel
120. Insein Scout Channel
121. North Dagon & East Dagon News
122. Youth Scout For Democracy (YSD)
123. Tanintharyi Nationalities Congress – TNC
124. Tenasserim Student’s Union Network- TSUN
125. Thint Myat Lo Thu Myar Organization
126. Union of Karenni State Youth (UKSY)
127. White Coat Society Yangon
128. Women Advocacy Coalition Myanmar (WAC-M)
129. Yangon Medical Network
130. Yangon Public Relations (YPR)
131. Youth for democratization of Myanmar (UDM)
132. Z Fighter News
133. Zomi Christian Fellowship of Norway
134. Zomi Community Norway
135. အညာလွင်ပြင်ရပ်ဝန်း
136. Women’s Peace Network (WPN)
