အနောက်ဘက်ကမ်းခြေ (West Bank) တွင် အခြေချနေထိုင်သူများ၏ အကြမ်းဖက်မှုသည် ပါလက်စတိုင်းတို့၏ သံလွင်သီးဆွတ်ခူးမှုကို မည်သို့သက်ရောက်မှုရှိသနည်း။
CNN- ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၈) ရက်
အနောက်ဘက်ကမ်းခြေ၊ ဟမ်ရာမြို့။ အမ်ရှူကရီ (Umm Shukry) သည် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ နှစ်တိုင်းပြုလုပ်ခဲ့သကဲ့သို့ သူမ၏သံလွင်ပင်များကို တစ်ပင်ချင်းစီ စစ်ဆေးခဲ့သည်။ သို့သော် ဤသံလွင်သီးဆွတ်ခူးရာသီသည် မတူခြားနားနေသည်။ သူမ၏သစ်ပင်အားလုံးနီးပါး ပျက်စီးနေပြီး အကိုင်းအခက်များမှာလည်း ဖျော့တော့ခြောက်သွေ့နေသည်။
အကိုင်းအခက်တစ်ခုချင်းစီကို စစ်ဆေးရင်း ဝမ်းနည်းမှုကြောင့် သူမ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်နေသည်။ “ကျွန်မ ရင်ကျပ်နေတယ်။ ကျွန်မရဲ့ကြိုးစားအားထုတ်မှုတွေ ဒီလိုဖြစ်သွားတာကို မြင်ရတော့ ရင်ကျပ်ဝမ်းနည်းခံစားနေရပါတယ်” ဟု သူမက CNN သို့ ပြောသည်။ “ကျွန်မ ဒီပူပြင်းတဲ့ အပူဒဏ်အောက်မှာ အချိန်တွေအများကြီးကုန်ခံပြီး သူတို့ကို ဂရုစိုက်ခဲ့တာပါ… ဒီမြေကို ကျွန်မတို့ ပိုင်တာ နှစ် ၅၀ ကျော်ပြီ။”
ပြီးခဲ့သည့် နှစ်နှစ်တာကာလအတွင်း အသက် ၇၂ နှစ်အရွယ် သူမသည် ဂျူးအခြေချ နေထိုင်သူများ၏ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် အစ္စရေးစစ်တပ်၏ ကန့်သတ်မှုများကြောင့် သူမ၏မြေကို ဝင်ရောက်ခွင့် မရခဲ့ပေ။ ထိုမြေသည် သိမ်းပိုက်ခံ အနောက်ဘက် ကမ်းခြေ၊ ဂျော်ဒန်ချိုင့်ဝှမ်းရှိ တရားမဝင်အခြေချနေထိုင်နေသည့် ဂျူးစခန်းတစ်ခုနှင့် မျက်နှာချင်းဆိုင်တွင် တည်ရှိသည်။ ထိုနေရာတွင် နေထိုင်သည့် အစ္စရေးအခြေချနေထိုင်သူများသည် သူမ၏မိသားစုကို တိုက်ခိုက်ခြင်းနှင့် ခြိမ်းခြောက်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး၊ ကြောက်ရွံ့မှုကြောင့် ၎င်းတို့၏မြေမှ စွန့်ခွာသွားရန် အတင်းအကျပ် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု သူမက ပြောသည်။
၎င်းတို့မရှိခိုက်တွင် အခြေချနေထိုင်သူများသည် ၎င်းတို့၏သံလွင်ပင်များကို နွားများကို လွှတ်၍ ကျွေးမွေး စားသောက်စေခဲ့သည်ဟု အမ်ရှူကရီ၏သား ရှူကရီရှေဟာဒေ (Shukry Shehadeh) က ရှင်းပြသည်။
အိမ်နီးချင်းများက အခြေချနေထိုင်သူများက သူတို့ကို မြေကိုပျက်စီးစေသည့် ဗီဒီယိုများကို သူ့ထံ ပေးပို့ခဲ့သည်။ သူပြန်ရောက်လာချိန်တွင် သူ၏နေအိမ်ကို လုယက်ခံထားရခြင်း၊ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်သုံးပြားများ ခိုးယူခံထားရခြင်း၊ ရေတိုင်ကီများနှင့် ဆည်မြောင်းပိုက်များ ပျက်စီးနေခြင်းတို့ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။
အဖြစ်ဆိုးဆုံးမှာ မြင်ကွင်းထဲတွင် သံလွင်သီးတစ်လုံးမျှ မရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ “သူတို့ ကျွန်တော်တို့ကို ထွက်သွားဖို့ အတင်းအကျပ်လုပ်ပြီး၊ အဲဒီနောက်မှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ သံလွင်ပင်တွေ၊ အိမ်တွေ၊ ပစ္စည်းတွေကို ဖျက်ဆီးဖို့ အကြမ်းဖက်မှုကို အစွမ်းကုန်သုံးခဲ့တယ်။ ဒီထိတ်လန့်မှုကို နားလည်အောင် ကျွန်တော် ကြိုးစားနေရတယ်” ဟု ရှေဟာဒေက ပြောသည်။
ကြီးထွားလာသော ပြစ်ဒဏ်မှကင်းလွတ်ခွင့်
ရှေဟာဒေ၏ ခြံကို အခြေချနေထိုင်သူများ တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် အထူးသဖြင့် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်နှစ် အတွင်း ပါလက်စတိုင်းများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုများ သိသိသာသာတိုးလာနေချိန်၌ အခြေချ နေထိုင်သူတို့ ၏ ပြစ်ဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့်ရနေသည့် စနစ်တကျ ပုံစံတစ်ရပ်၏ အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်သည်။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးရုံး (OHCHR) ၏ *အဆိုအရ*၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမနှစ်ဝက်တွင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှု သို့မဟုတ် ပစ္စည်းဥစ္စာပျက်စီးမှု ဖြစ်စေခဲ့သည့် အခြေချနေထိုင်သူတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုအကြိမ်ပေါင်း၇၅၇ ရှိခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အလားတူကာလနှင့် နှိုင်းယှဉ် ပါက ၁၃% တိုးလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ယခုနှစ် ဆွတ်ခူးရာသီသည် မကြာသေးသောနှစ်များအတွင်း အဆိုးရွားဆုံး အကြမ်းဖက်မှု အချို့ကိုလည်း မြင်တွေ့ခဲ့ရသည်။ ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ မှဖွဲ့စည်းထားသော ကိုလိုနီနယ်မြေဖြစ်ပြုခြင်းနှင့် တံတိုင်း ကာရံခြင်းများကို ခုခံရေးကာကွယ်ရေးကော်မရှင် (CWRC) မှ စုဆောင်းထားသော ကိန်းဂဏန်းများအရ၊ ပြီးခဲ့သည့်လက ဆွတ်ခူးရာသီ စတင်ကတည်းက ပါလက်စတိုင်း သံလွင်သီးခူးသူများသည် အနည်းဆုံး ၂၅၉ ကြိမ် တိုက်ခိုက်ခံခဲ့ရသည်။
ထို့ကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (OCHA) ၏ အဆိုအရ သစ်ပင်နှင့် ပျိုးပင်ပေါင်း ၄,၀၀၀ ကျော် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။
ဤတိုက်ခိုက်မှုများစွာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး ပါလက်စတိုင်းအချို့ သွေးအလိမ်းလိမ်းနှင့် အရိုက်ခံထားရသည်ကို ပြသသည့် ဗီဒီယိုများ အွန်လိုင်းပေါ်တွင် ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။
သိမ်းပိုက်ထားသည့် အာဏာပိုင်ဖြစ်သည့် အစ္စရေးအား အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတွင် နောက်ထပ်တိုက်ခိုက်မှုများ မဖြစ်ပွားစေရန် ကုလသမဂ္ဂက တောင်းဆိုခဲ့သည်။
“ထိုသို့သော တိုက်ခိုက်မှုများကို မတားဆီးနိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် အပြစ်မပေးနိုင်ခြင်းသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေနှင့် ကိုက်ညီမှု မရှိပါ” ဟု ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှု ကူညီကယ်ဆယ်ရေး အကြီးအကဲ တွမ်ဖလက်ချာက သတိပေးခဲ့သည်။ “ပါလက်စတိုင်းများကို ကာကွယ်ရမည်။ ပြစ်ဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ခွင့်ကို ခွင့်မပြုနိုင်ပါ။ ကျူးလွန်သူများကို တာဝန်ယူမှုရှိစေရမည်။”
ပါလက်စတိုင်းတောင်သူလယ်သမားများနှင့် လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများက ရိုက်ကူးထားသည့် ဗီဒီယိုဒါဇင်များစွာတွင် မျက်နှာဖုံးစွပ်ထားသည့် အစ္စရေးအခြေချနေထိုင်သူများသည် တုတ်နှင့် တင်းပုတ်များ ကိုင်ဆောင်ထားကာ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ရိုင်ဖယ်များကို ဝှေ့ရမ်းလျက် ပါလက်စတိုင်းများနှင့် ၎င်းတို့အား စည်းလုံးညီညွတ်မှုအဖြစ် ရပ်တည်ပေးနေသည့် ဂျူးလူမျိုး လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများကို တိုက်ခိုက်နေသည်ကို ပြသခဲ့သည်။
အခြားဗီဒီယိုများတွင် အနီးနားရှိ စစ်သားများနှင့်အတူ အခြေချနေထိုင်သူများသည်အတူ လုပ်ဆောင်နေပြီး မကြာခဏ ဆိုသလို စစ်သားများက ၎င်းတို့ကို ထောက်ခံနေသည်ကို ပြသခဲ့သည်။ တနင်္ဂနွေနေ့တွင် အစ္စရေးစစ်သားများသည် စင်ဂျီလ် (Sinjil) မြို့၌ သံလွင်သီးများ ခိုးယူနေသည်ကို ရိုက်ကူးခံခဲ့ရပြီး ပါလက်စတိုင်းနှင့် အစ္စရေးလှုပ်ရှားတက်ကြွသူများ၏ အဆိုအရ ထိုနေရာကို စစ်ရေးဇုန်အဖြစ် ကြေညာကာ ပါလက်စတိုင်းတောင်သူများကို မောင်းထုတ်ခဲ့ပြီးနောက် ခိုးယူခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
CNN မှ ထိုဖြစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းမှုကို တုံ့ပြန်ရာတွင် အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ် (IDF) က “တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ လုပ်ဆောင်မှုသည် IDF ၏ တန်ဖိုးထားမှုများနှင့် မကိုက်ညီပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ ထိုဖြစ်ရပ်ကို စစ်ဆေးမည်ဖြစ်ကာ “စည်းကမ်းအရ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်း မည်” ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ပါလက်စတိုင်းတို့က ၎င်းတို့သည် တိုက်ခိုက်ခံရချိန်တွင် တရားမျှတမှုကို ရှာဖွေရန် နည်းလမ်းမရှိဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး၊ အကြောင်းမှာ ၎င်းတို့သည် စစ်တပ်က အခြေချ နေထိုင်သူများကို အားပေးကူညီနေသည်ဟု မြင်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။
လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများက အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတွင် အဆင့်နှစ်ဆင့်ရှိသော ဥပဒေ ရေးရာစနစ်ဟု ခေါ်ဆိုသည့်အောက်တွင် ပါလက်စတိုင်းများသည် စစ်ဘက်ဥပဒေတွင် အကျုံးဝင်နေပြီး အစ္စရေးအခြေချနေထိုင်သူများသည် အစ္စရေးအရပ်ဘက်ဥပဒေတွင်သာ အကျုံးဝင်နေသည်။
ပြီးခဲ့သည့် နှစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ရှေဟာဒေ (Shehadehs) မိသားစုသည် ၎င်းတို့၏မြေနှင့် သီးနှံများထံ ပြန်လည်သွားရောက်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း အခြေချ နေထိုင်သူများ၊ စစ်တပ် သို့မဟုတ် နှစ်မျိုးစလုံးက ပြန်လည်တွန်းလှန်ခဲ့သည်။
၎င်းတို့သည် ပြီးခဲ့သည့် သောကြာနေ့က ဂျူးနှင့် အစ္စရေးလှုပ်ရှားတက်ကြွသူများ၊ အစ္စရေး လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သည့် Rabbis for Human Rights (RHR) တို့နှင့်အတူ ပြန်လည် ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး၊ ထိုအဖွဲ့အစည်းသည် နှစ်စဉ်ဆွတ်ခူးရာသီတွင် ပါလက်စတိုင်း တောင်သူများကို လိုက်ပါပံ့ပိုးရန် နိုင်ငံခြားစေတနာ့ ဝန်ထမ်းရာပေါင်းများစွာကို စုစည်း ပေးသည့် အဖွဲ့အစည်းများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။
တစ်ခါတစ်ရံတွင် လူများပြားခြင်းကြောင့် လုံခြုံမှုရှိသော်လည်း အမြဲတမ်းတော့ မဟုတ်ပေ။
အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတစ်လျှောက်ရှိ ပါလက်စတိုင်းများနှင့် လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများသည် ငြိမ်းချမ်းစွာ သံလွင်သီးခူးရန် ကြိုးပမ်းစဉ် တိုက်ခိုက်ခံရခြင်း သို့မဟုတ် ဖမ်းဆီးခံရခြင်းများ ဖြစ်ခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျူးလှုပ်ရှားတက်ကြွသူများသည် ကာရာဝပ်ဘာနီဟာဆန် (Qarawat Bani Hassan) မြို့ရှိ တောင်သူများကို သံလွင်သီးခူးနေစဉ် အစ္စရေးစစ်သားများနှင့် အခြေချစခန်းလုံခြုံရေးများက ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခဲ့သည့် ဗီဒီယိုများကို CNN သို့ ပေးပို့ခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့်လက ဘူရင် (Burin) ကျေးရွာရှိ ပါလက်စတိုင်းများနှင့် RHR တို့နှင့် ပူးပေါင်းခဲ့သော ဂျူး-အမေရိကန် အမျိုးသမီးနှစ်ဦးအား ပြီးခဲ့သည့် သောကြာနေ့တွင် အစ္စရေးအာဏာပိုင်များက နှင်ထုတ်ခဲ့ကြောင်း အဆိုပါအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထားပြီး၊ ၎င်းသည် “အစ္စရေး၏ အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် တင်းကျပ်မှု တိုးလာခြင်းကို မီးမောင်းထိုးပြသည်” ဟု ဆိုသည်။
အစ္စရေးစစ်တပ်က ထိုဧရိယာအား စစ်ရေးဇုန်ပိတ်အဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး၊ ၎င်းသည် ပါလက်စတိုင်းတို့အနေနှင့် ၎င်းတို့၏မြေကို ဝင်ရောက်ခွင့် မရစေရန် အသုံးပြုသည့် လုံခြုံရေး အကြောင်းပြကိရိယာ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပါလက်စတိုင်းဒေသခံများနှင့် မြေပြင်ပေါ်ရှိ လှုပ်ရှားတက်ကြွသူများက ပြောသည်။ RHR က ထိုဧရိယာရှိ ပါလက်စတိုင်းတောင်သူများကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူများကို တစ်ဦးမျှ ဖမ်းဆီးခြင်းမရှိသည်မှာ ထူးခြား ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အင်္ဂါနေ့တွင် RHR မှ အစ္စရေးစေတနာ့ဝန်ထမ်းများသည် ကာရာဝပ်ဘာနီဟာဆန်(Qarawat Bani Hassan) မြို့၌ ပါလက်စတိုင်းတောင်သူများနှင့်အတူ လိုက်ပါလာစဥ် တိုက်ခိုက်ခံရမှုကြောင့် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့က ထိုနေရာတွင် ရှိနေသူများသည် အခြေချနေထိုင်သူများ နှင့် စစ်သားတစ်ဦးတို့ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ဘက်သို့ သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခြင်း ခံခဲ့ရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေးစစ်တပ်က ပါလက်စတိုင်းများ ၎င်းတို့၏မြေကို ဝင်ရောက်ခွင့်မရအောင် ပိတ်ဆို့ထားသည့်အကြောင်း CNN မှ မေးမြန်းမှုကို တုံ့ပြန်ရာတွင် IDF က “ဒေသတွင်း ဘဝပုံစံကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် သံလွင်သီးဆွတ်ခူးခြင်း၏ အရေးပါမှုကို အသိအမှတ်ပြုသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သော်လည်း “ပဋိပက္ခများကို ကာကွယ်ရန်” ရည်ရွယ်၍ အချို့နေရာများသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။
“IDF သည် အကြမ်းဖက်မှု ပုံစံအားလုံးကို ပြတ်ပြတ်သားသား ရှုတ်ချပြီး၊ ၎င်းလုပ်ရပ်တို့သည် ကာကွယ်ရေးနှင့် အကြမ်းဖက်မှု တန်ပြန်ရေးတို့အတွက် ၎င်းတို့၏ မူလတာဝန် များကိုထမ်းဆောင်နေသောတပ်မှူးများနှင့် စစ်သားများ၏ အာရုံကို လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်” ဟု ဆိုသည်။
ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်း၏ သင်္ကေတ
သံလွင်ပင်သည် ပါလက်စတိုင်းတို့၏ ၎င်းတို့မြေနှင့် ဆက်နွှယ်မှု၏ ထာဝရတည်မြဲနေသော သင်္ကေတများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ နှစ်စဉ် ဆွတ်ခူးခြင်းသည် ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ရိုးရာဓလေ့တွင် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြစ်တွယ်နေသော သမိုင်းဝင် ထုံးတမ်းစဉ်လာတစ်ခုဖြစ်သည်။
သို့သော် ၎င်း၏ အရေးပါမှုသည် သင်္ကေတနှင့် ကိုယ်ပိုင်အမှတ်လက္ခဏာတို့ထက် ကျော်လွန်နေသည်။
သိမ်းပိုက်ခံ ပါလက်စတိုင်းနယ်မြေရှိ OHCHR ရုံးအကြီးအကဲ အာဂျစ်ဆွန်ဂေ၏ ဖော်ပြချက်အရ၊ မိသားစုပေါင်း ၁၀၀,၀၀၀ အထိသည် သံလွင်သီးဆွတ်ခူးခြင်းအပေါ်တွင် မှီခိုနေပြီး အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုကြကာ၊ ၎င်းသည် “ကျေးလက်ပါလက်စတိုင်း လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း၏ စီးပွားရေးကျောရိုး” ဖြစ်သည်။
“ဒီက သံလွင်ပင်ဟာ သာမန်သစ်ပင်တစ်ပင်မျှသာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါဟာ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုနဲ့ မျိုးရိုးစဉ်ဆက်၊ ခံနိုင်ရည်ရှိမှုနဲ့ စီးပွားရေး၊ ပြီးတော့ ပါလက်စတိုင်းတွေကို မြေနဲ့ချိတ်ဆက်ပေးထားတဲ့ သမိုင်းဝင်သွေးကြောတစ်ခုပါ” ဟု သူက ပြောသည်။
ရှေဟာဒေ (Shehadeh) အတွက်၊ သူ၏ဝင်ငွေ၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းသည် သံလွင်သီးများပေါ်တွင် မူတည်သည်။ သူ၏ ခြံများမှ နှစ်နှစ်ကြာ ဝေးကွာနေခဲ့ရသည့်အတွက် ဒေါ်လာ ၂၅,၀၀၀ နီးပါး ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်ဟု သူက ပြောသည်။
အခြေချနေထိုင်သူတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာသည်နှင့်အမျှ ပါလက်စတိုင်းတို့ကို ၎င်းတို့၏မြေမှ မောင်းထုတ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုသည်လည်း အစ္စရေးအစိုးရရှိ အစွန်းရောက်များ ဦးဆောင်မှုဖြင့် ပိုမိုမြင့်တက်လာသည်။
ဆွန်ဂေက အခြေချနေထိုင်သူတို့၏ အကြမ်းဖက်မှု တိုးလာခြင်းသည် “အစ္စရေးတို့၏ မြေသိမ်းယူမှု အရှိန်မြှင့်တင်မှု နောက်ခံတွင်” ဖြစ်ပွားနေပြီး၊ အရာရှိများသည် “အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတစ်ခုလုံးကို သိမ်းပိုက်ရန် ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်ကို ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ကြေညာနေကြသည်” ဟု သတိပေးခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အစ္စရေးကို ထိုသို့လုပ်ဆောင်ရန် ခွင့်ပြုမည် မဟုတ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်းအများစုအတွက်၊ လက်တွေ့အားဖြင့် သိမ်းပိုက်မှုသည် နေ့စဥ်နှင့်အမျှ ပေါ်ပေါက်နေပြီဖြစ်သည်။
အစ္စရေးသည် သိမ်းပိုက်ထားသော နယ်မြေတစ်လျှောက်တွင် စစ်ဆေးရေးဂိတ်များ၊ လမ်းပိတ်ဆို့မှုများနှင့် သံဂိတ်များ ပိုမိုတည်ဆောက်ထားပြီး၊ လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်ကို ပြင်းထန်စွာ ကန့်သတ်ထားသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ မေလ အစီရင်ခံစာအရ၊ အနောက်ဘက် ကမ်းခြေ (အရှေ့ဂျေရုဆလင်အပါအဝင်) တစ်လျှောက်ရှိ ပါလက်စတိုင်း ၃.၃ သန်း၏ လှုပ်ရှားသွားလာမှုကို အမြဲတမ်း သို့မဟုတ် တစ်ခါတစ်ရံ ကန့်သတ်ထားသည့် “သွားလာရေးအတားအဆီး” ၈၄၉ ခု အနည်းဆုံး ရှိနေသည်။
တရားမဝင်စခန်းများကိုလည်း အစ္စရေးက တရားဝင်ဖြစ်စေပြီး လျင်မြန်စွာ ကြီးထွား လာနေသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် ဘန်ဂျမင်နေတန်ယာဟုက စက်တင်ဘာလတွင် အစ္စရေးသည် အနောက်ဘက်ကမ်းခြေရှိ “ဂျူးအခြေချနေထိုင်မှုများကို နှစ်ဆတိုးခဲ့သည်” (နိုင်ငံတကာ ဥပဒေအရ တရားမဝင်ဟု ယူဆရသည်) ဟု ပြောကြားခဲ့ပြီး “ဤလမ်းကြောင်းအတိုင်း ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းမည်” ဟု ပြောသည်။
ဂါဇာအပေါ် အာရုံစိုက်နေသဖြင့် ထရမ့်အစိုးရသည် ဤလုပ်ဆောင်မှုများကို ထိန်းချုပ်ရန် မည်သည့်အရာမျှ မလုပ်ဆောင်သလောက်ပင် ဖြစ်သည်။ ပါလက်စတိုင်းတို့ကလည်း ထိုသို့သောရန်လိုမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ရချိန်တွင် အကူအညီမဲ့သည်ဟု ခံစားရကြောင်း ပြောသည်။
ခိုင်မာစွာ ဆက်လက်ရပ်တည်ခြင်း
အာမက်ရှကာနာသည် အကူအညီမဲ့သည်ဟု ခံစားရခြင်းသည် မည်သို့ဆိုလိုသည်ကို ကောင်းစွာသိသည်။ အောက်တိုဘာ ၂၅ ရက်နေ့တွင် အသက် ၅၈ နှစ်အရွယ် သူသည် ဗက်လင်မြို့ရှိ နာဟာလင်ကျေးရွာတွင် သူ၏ယောက္ခမသည် သံလွင်သီးခူးနေစဉ် အစ္စရေး စစ်သားများ၏ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရကြောင်း အိမ်နီးချင်းများထံမှ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်။
သူမကို ရှာဖွေရန် အလျင်အမြန်သွားခဲ့သော်လည်း စစ်သားများသည် သူမကို သံလွင်ခြံများမှ ဆွဲထုတ်ကာ အနီးနားရှိ ဘေတာအခြေချစခန်းကို အပေါ်စီးမှ မြင်နေရသည့် စစ်စောင့်ကြည့် မျှော်စင်သို့ ကျောက်တောင်ကုန်းကို တက်ရန် အတင်းအကျပ် ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း သိခဲ့ရသည်ဟု CNN သို့ ပြောသည်။
ရှကာနာသည် သူမ၏ဆေးဝါးများကို ယူဆောင်ပြီး သူမ၏အသက်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် သူမထံရောက်ရှိရန် ကြိုးစားခဲ့သည်။ သို့သော် စစ်သားများနှင့် ရင်ဆိုင်တွေ့ဆုံပါက သူ၏ အသက်ကိုပါ အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း သူသိသည်ဟု ပြောသည်။
သူမထံသို့ ရောက်ရှိချိန်တွင် အခြေချနေထိုင်သူတစ်ဦးသည် တောင်ကုန်းထိပ်မှ ရုတ်တရက် ဆင်းသက်လာကာ ရှကာနာကို ဖမ်းဆုပ်ပြီး ရိုက်နှက်ခဲ့ပြီးနောက် အစ္စရေးစစ်သားနှစ်ဦးက သူ့ကို မြေပေါ်သို့ တွန်းချခဲ့သည်။
လူမှုမီဒီယာပေါ်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြန့်ဝေခဲ့သည့် တိုက်ခိုက်မှုဗီဒီယိုတစ်ခုတွင် စစ်သားတစ်ဦးသည် သူ့ကို ရိုင်ဖယ်ပြောင်းဖြင့် ရိုက်နှက်နေသည်ကို တွေ့ရပြီးနောက် အခြေချနေထိုင်သူက နောက်ထပ်လက်သီးများဖြင့် ထိုးနှက်ခဲ့သည်။ ရှကာနာ၏မျက်စိ ခဏတာ ကွယ်ခဲ့ပြီး ဆေးရုံတွင် ဦးခေါင်းကိုက်ခဲမှု အနည်းငယ်ရှိကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ပြောသည်။
“စစ်တပ်က အရပ်သားတစ်ယောက်ကို ဖမ်းထားပြီး အခြေချနေထိုင်သူတွေကို ရိုက်နှက်ဖို့ ခွင့်ပြုထားတာ မြင်ရတာ ထူးဆန်းတဲ့ မြင်ကွင်းမဟုတ်ဘူးလား” ဟု သူက CNN သို့ ပြောသည်။
ငါးနာရီကြာ စစ်ဆေးမေးမြန်းပြီးနောက် သူနှင့် သူ့ယောက္ခမကို စွဲချက်တင်ခြင်းမရှိဘဲ ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့ပြီး၊ ၎င်းတို့သည် မည်သည့်အမှားမျှ မလုပ်ခဲ့ကြောင်း သက်သေပြခြင်း ဖြစ်သည်ဟု သူက ဆိုသည်။
IDF က ထိုဖြစ်ရပ်ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးမှု စတင်ခဲ့ကြောင်း CNN သို့ ပြောကြားခဲ့သော်လည်း လက်ရှိစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုနှင့် ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို မပေးနိုင်ဟု ပြောသည်။ သို့သော် ရှကာနာက ၎င်းတို့သည် စိတ်ရင်းမှန်ဖြင့် လုပ်ဆောင်မည်ဟု မယုံကြည်ပေ။
“သူတို့ ဘာဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတာ အတိအကျသိတယ်၊ ဒါပေမဲ့ သူတို့ ဂရုမစိုက်ဘူး။ သူတို့ ကျူးလွန်ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို ဖုံးကွယ်ချင်တယ်” ဟု သူက ပြောသည်။ အကယ်၍ ထိုဖြစ်ရပ်ကို ဗီဒီယိုရိုက်ကူးမထားခဲ့လျှင် သူအသတ်ခံရရင်တောင် “ဖြစ်ပြီးပျောက်သွား” မည်ဟု သူက ဆိုသည်။
“ပါလက်စတိုင်းတစ်ယောက်ရဲ့ အသက်ဟာ တန်ဖိုးမရှိပါဘူး” ဟု သူက ပြောသည်။
သို့သော် ရှကာနာသည် သူ၏မြေပေါ်တွင် ခိုင်မာစွာ ဆက်လက်ရပ်တည်ရန် ဆုံးဖြတ်ထားသည်။
“သံလွင်ပင်ဟာ သိမ်းပိုက်ခြင်းမပြုမီကတည်းက ရှိနေခဲ့တာ” ဟု သူက ပြောသည်။ “ဒါဟာ ကျွန်မတို့အတွက် တန်ဖိုးရှိပြီး ချစ်မြတ်နိုးရတဲ့အရာပါ။ ကျွန်မတို့ စွန့်လွှတ်မှာ မဟုတ်ဘူး။” ‘ကျွန်မထွက်မသွားဘူး’
ဂျော်ဒန်ချိုင့်ဝှမ်းသို့ ပြန်ရောက်သောအခါ အမ်ရှူကရီသည် လဲကျနေသော အကိုင်းအခက်များနှင့် ခြောက်သွေ့နေသော အရွက်များကြားတွင် မတည်မငြိမ်ဖြစ်သော်လည်း လျင်မြန်သောခြေလှမ်းများဖြင့် သံလွင်ခြံများထဲသို့ ဆက်လက် လျှောက်လှမ်းနေသည်။
သူမ၏ အခြေအနေကို နားလည်စေရန် ကြိုးစားရင်း ခံစားချက်များဖြင့် စကားများကို မရပ်မနား ပြောနေသည်။ “သူတို့ ဘာလို့ ကျွန်မတို့ကို နှိပ်စက်ပြီး ကျွန်မတို့ဘဝတွေကို ဖျက်ဆီးနေရတာလဲ။ ကျွန်မတို့ကို ဒီကိုပြန်လာပြီး ကျွန်မတို့ သစ်ပင်တွေကို ရေလောင်း ခွင့်ပေးပါ။ ဒီအကြမ်းဖက်မှုကို ခံစားရဖို့ ကျွန်မတို့ ဘာလုပ်ခဲ့လို့လဲ” ဟု သူမက မေးသည်။
ခြံတစ်ဝိုက်ကို ပင်ပန်းနွမ်းနယ်စွာ လှည့်ပတ်ပြီးနောက် သူမသည် နောက်ဆုံးတွင် အနားယူရန် သစ်ပင်တစ်ပင်အောက်၌ ထိုင်ချလိုက်သည်။
“ဆယ်နှစ်တာ ကြိုးစားအားထုတ်မှု။ ဒီမြေပေါ်မှာ အချိန်ဖြုန်းခဲ့တာ ဆယ်နှစ်ရှိပြီ၊ ထွက်မသွားဖို့ ငြင်းဆန်ခဲ့တာ” ဟု သူမသည် မျက်ရည်များကျရင်း ရေရွတ်သည်။
“ဒါပေမဲ့ ဒီနေရာက ကျွန်မနေချင်တဲ့နေရာပဲ။ ကျွန်မရဲ့ သံလွင်ပင်တွေအောက်မှာပဲ ဆက်နေမယ်။ ကျွန်မထွက်မသွားဘူး။”
(ပုံ) အမ် ရှုကရီသည် သူမ၏ သံလွင်ပင်များကို ၁၀ နှစ်ကြာ ပြုစုစောင့်ရှောက်ခဲ့သည်။ ဤသံလွင်သီးရိတ်သိမ်းချိန်တွင် အခြေချနေထိုင်သူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် သူမ၏မြေသို့ ဝင်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်ခံခဲ့ရသည်။ Cyril Theophilos/CNN
(ပုံ) ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် အစ္စရေးနိုင်ငံ၊ ဂျေရုဆလင်မြို့အနီးရှိ E1 အခြေချနေထိုင်ရေးစီမံကိန်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် အစ္စရေးအစိုးရမှ ရပ်ကွက်အသစ်တစ်ခု တည်ဆောက်ရန် စီစဉ်ထားသည့်နေရာအနီးရှိ ခွဲထွက်ရေးနံရံနှင့် အာရပ်ရွာ Al-Eizariya အပေါ်မှ မြင်ကွင်း။ Amir Levy/Getty Images
(ပုံ) ကုလသမဂ္ဂ၏ အဆိုအရ သိမ်းပိုက်ထားသော အနောက်ဘက်ကမ်းရှိ သံလွင်ပင်နှင့် ပျိုးပင်ငယ် ၄၀၀၀ ကျော်သည် အခြေချနေထိုင်သူများ၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ Cyril Theophilos/CNN
(ပုံ) အာမက် ရှာကာနာသည် သူ့မိသားစု၏ ရာပေါင်းများစွာသော သံလွင်ခြံများ၏ အထက်တွင် တည်ရှိသော နှစ် ၃၀ သက်တမ်းရှိ တရားမဝင် အစ္စရေးအခြေချနေထိုင်မှုကို ကြည့်နေပုံ။ Cyril Theophilos/CNN
(ပုံ) သံလွင်သီးခူးဆွတ်ခြင်းသည် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများအတွက် အဖိုးတန်အစဉ်အလာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏မြေနှင့် နက်ရှိုင်းသောဆက်နွယ်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည်။ Cyril Theophilos/CNN
