ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ရုရှားက လွန်ခဲ့သည့်တစ်နှစ်ခန့်က ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာချိန်မှစ၍ စစ်ဘက်နှင့် အရပ်ဘက်ပစ်မှတ်များကို တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူအများအပြား သေဆုံးခဲ့ပြီး တိုက်ပွဲများကို အဆုံးသတ်နိုင်သည့် အခြေအနေကို မတွေ့ရှိနိုင်သေးပေ။
လေ့လာသုံးသပ်သူများသည် သေဆုံးသူအရေအတွက်၏ သီးခြားအစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်သည့် ပဋိပက္ခအတွင်း သေဆုံးခဲ့သည့် ရုရှားဗိုလ်ချုပ်များ၏ အရေအတွက်ကို လေ့လာခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်များသည် စစ်သား ရာချီ သို့မဟုတ် ထောင်နဲ့ချီပြီး အမိန့်ပေးရသည့်အတွက် ယေဘူယျအားဖြင့် စစ်ဗိုလ်ချုပ်များ သေဆုံးမှု အရေအတွက် ပိုများလာခြင်းသည် စစ်ရေးစွမ်းအင် အားနည်းနေကြောင်း အချက်ပြနေသည်။
ဇွန်လတွင် ဗိုလ်ချုပ် ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဗြိတိန်မီဒီယာများက ဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့ ပူးပေါင်းပြီး ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့များက စုဆောင်းထားသည့် အချက်များအပေါ် အခြေခံပြီး စုစုပေါင်း သေဆုံးသည့် ရုရှားစစ်ဗိုလ်ချုပ် အရေအတွက် ၂၀ ကျော်ရှိသည်ဟု ဂျပန်က ခန့်မှန်းထားပါသည်။
ဂျပန်မြေပြင်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့၏ စစ်ဦးစီးချုပ်ဟောင်း အငြိမ်းစားဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကီယိုဖူမီ အီဝါတာ (Kiyofumi Iwata) က ယင်းပမာဏသည် မယုံနိုင်လောက်အောင် မြင့်မားသည်ဟု ဆိုသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အမေရိကန်တွင် ထိုကဲ့သို့ အဆင့်မြင့်သောတိုက်ပွဲများတွင် ထိပ်တန်းစစ်ဘက်အရာရှိများသေဆုံးမှု မရှိသလောက် နည်းပါးသည်။
အီလက်ထရွန်းနစ်စစ်ပွဲတွင် ယူကရိန်းသည် ရုရှားတပ်များ အသုံးပြုသည့် ဆဲလ်ဖုန်း အချက်ပြမှုများကို ခြေရာခံခြင်းဖြင့် အဆိုပါတပ်မှူးများကို ပစ်မှတ်ထားနိုင်ခဲ့သည် ဟုဆိုသည်။ မော်စကိုသည် ထိုအချိန်မှစ၍ ဆဲလ်ဖုန်းများ အသုံးပြုခြင်းကို တားမြစ်ခဲ့သည်။
ဆိုက်ဘာစစ်ပွဲတွင် ယူကရိန်းစစ်တပ်၏ သာလွန်ကောင်းမွန်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည့် ဗိုလ်ချုပ်အရေအတွက်မှာ ပုံမှန်မဟုတ်သည်ထက် မြင့်မားနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု အီဝါတာ ကဆိုသည်။ အီဝါတာက ကိဗ် (Kyiv) တွင် ရရှားစစ်ဗိုလ်ချုပ်တို့၏ တည်နေရာများကို လေ့လာနိုင်သည့်အပြင် ရုရှား၏ စစ်ဗိုလ်ချုပ်များကို စေလွှတ်ခြင်း နည်းဗျူဟာကိုလည်း သိရှိကြသည်။
“ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတစ်ဦး သေဆုံးခြင်းသည် တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ စိတ်ဓာတ်ကို အားနည်း ကျဆင်းစေသည်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ ဂျပန်ထောက်လှမ်းရေး အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက နောက်ထပ် ဖြစ်နိုင်ချေ ရှိသည့် အချက်တခုကိုထောက်ပြခဲ့သည်။
“ ယူကရိန်းအရှေ့ပိုင်းဒေသနှစ်ခုမှာ သတင်းပေးသူတွေ ရှိကောင်း ရှိနိုင်ပါတယ်” ဟု အဆိုပါအရာရှိက ဆိုသည်။ ရုရှားထိန်းချုပ်ထားသော Donetsk နှင့် Luhansk ကို ရည်ညွှန်းပြီး ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုသို့သော ထောက်လှန်းနိုင်သည့် အသိဉာဏ်သည် အဖိုးမဖြတ်နိုင်ပေ။
အင်တာဗျူးများတွင် စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက် အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုများကို ထိန်းကျောင်းဦးဆောင်ခဲ့သည့် အိုစမာဘင်လာဒင်ကို တာဝန်ရှိသူများက ပါကစ္စတန်တွင် ရှာဖွေ သတ်ဖြတ်ရာတွင် အတွင်းထောက်လှန်းရေး မရှိသဖြင့် အမေရိကန်က (၁၀) နှစ်ကျော် အချိန်ယူခဲ့ရသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
ဒေသဆိုင်ရာ သတင်းပေးသူများကို စုဆောင်းယူခြင်းသည် အစိုးရဌာနအတွင်း၊ ဘာသာရေးနှင့် လူမျိုးရေး အပါအဝင် အ ချက်အမျိုးမျိုးပေါ်တွင် မူတည်သည်။ ယူကရိန်းနိုင်ငံကို ရုရှားက ကျူးကျော်သိမ်းပိုက်ထားသည့် ဒေသများတွင် ထောက် လှမ်းရေး အရင်းအမြစ်တွေ ရှိနေခြင်းသည် အံ့သြစရာတော့ မဟုတ်ပါ။
ပြီးခဲ့သောနှစ်တွင် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ဖော်ပြခဲ့သည့် နောက်ထပ်အချက်တစ်ခုမှာ ရုရှားစစ်တပ်၏လက်နက်များ ညံ့ဖျင်းခြင်းဖြစ်ပြီး ၎င်း၏လက်နက်တစ်ဝက်ကို ရုရှားထံမှ ရရှိထားသည့် အိန္ဒိယအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်နိုင်သည်။
အိန္ဒိယ အမျိုးသား လုံခြုံရေး အကြံပေး အာဂျစ် ဒိုဗယ် (Ajit Doval) သည် အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဂျိတ်ဆူလေဗန် (Jake Sullivan) နှင့် ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်က အိမ်ဖြူတော်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး စစ်ရေးနည်းပညာဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ပူးတွဲထုတ်လုပ်မှုတို့နှင့်အတူ ကျယ်ပြန့်သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ အပါအဝင် ခေါင်းစဉ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
နယူးဒေလီသည် ဆိုဗီယက်ခေတ်ကတည်းက မော်စကိုထံမှ လက်နက်များကို မှီခိုအားထားနေရပြီး အမေရိကန်က ပါကစ္စတန်အား စစ်ရေးအကူအညီများ ပေးအပ်နေချိန်တွင် အိန္ဒိယသည် ကက်ရှ်မီးယားဒေသနှင့် နယ်စပ်ပဋိပက္ခတွင် ရင်ဆိုင် ဖြေရှင်းနေရသည်။ ရုရှား၏လက်နက်တင်ပို့မှု၏ ၂၀% ကျော်သည် အိန္ဒိယသို့ ဖြစ်သည်။
အိန္ဒိယသည် ရုရှားအပေါ် အနောက်နိုင်ငံများမှ ဦးဆောင်သော စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိပေ။ နယူးဒေလီကို စစ်ရေးအကူအညီ ပေးခြင်းဖြင့် အမေရိကန်သည်အလျှော့အတင်းပြုလုပ်ကာ ၎င်း၏ အသိုင်းအဝိုင်းအနီးသို့ အိန္ဒိယကို ဆွဲယူနိုင်သည်။
အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသရှိ တရုတ်ကို ဟန့်တားရန် ရည်ရွယ်သည့် ဂျပန်နှင့် သြစတြေးလျတို့ ပါဝင်သော Quad လုံခြုံရေးအဖွဲ့၏ အဓိကအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် အိန္ဒိယနှင့် ပိုမိုနီးကပ်လာစေရန် ဝါရှင်တန်က မျှော်လင့်ထားသည်။ ရုရှားစစ်ဗိုလ်ချုပ်များ သေဆုံးမှုကြောင့် ပြသခဲ့သည့် စစ်ရေးမလုံလောက်မှုများသည် ဘေဂျင်းကိုလည်း တုန်လှုပ်သွားစေနိုင်သည်။ “ တရုတ်က ရုရှားကို စစ်ရေးအရ ထောက်ပံ့မှုတွေ တိတ်တဆိတ် စတင်ပေးနေပုံရတယ်” ဟု ဂျပန်ထောက်လှမ်းရေး အရာရှိက ပြောသည်။
Nikkei ၏ Editor နာအိုယာ ယိုရှိနို၏ “Deaths in Russia’s top brass unnerve India and China” ကို Era’s Eye မှ ဘာသာပြန်ထားသည်။
