စစ်ဘေးသင့် တောင်ဆူဒန်သို့ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးထားသော ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကို ‘အစိုးရထိန်းသိမ်းမှုအောက်တွင်’ ဆက်လက်ထားရှိရန် ထရန့်အစိုးရကို တရားသူကြီး အမိန့်ပေးခဲ့သည်။
ရွှေ့ပြောင်းအခြေချများ၏ ရှေ့နေများက တောင်ဆူဒန်မှမဟုတ်သည့်သူများကို ထိုနိုင်ငံသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ခြင်းသည် တရားရုံးအမိန့်ကို ဖောက်ဖျက်ကြောင်း ထောက်ပြခဲ့ကြပြီး လစ်ဗျားသို့ ယခင်က လူအချို့ပို့ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ပြီးနောက် တောင်ဆူဒန်သို့ ပို့ဆောင်မှု ဖြစ်လာခဲ့သည်။
သီတင်းနှစ်ပတ်အောက်အတွင်း ဒုတိယအကြိမ်အဖြစ် လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးရှေ့နေများသည် ထရန့် အုပ်ချုပ်ရေးမှ အမေရိကန်မှ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူအုပ်စုငယ်များကို ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံမဟုတ်သော စစ်ဘေးသင့်နိုင်ငံသို့ ပို့ခြင်းမှ ရပ်တန့်ရန် ဖက်ဒရယ်တရားရုံးသို့ သွားရောက်ခဲ့ကြပြီး ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ပေးရန်တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။
မြန်မာနှင့် ဗီယက်နမ်တို့မှ ၎င်းတို့၏ အမှုသည် အနည်းဆုံး နှစ်ဦးကို တရားရုံးအမိန့်ကို ချိုးဖောက်မှုဖြင့် တောင်ဆူဒန်သို့ အင်္ဂါနေ့ နံနက်ပိုင်းက ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့ကြောင်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ရှေ့နေများက တရားရုံးသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
တောင်ဆူဒန် သို့မဟုတ် အခြားတတိယနိုင်ငံသို့ ထိုအမျိုးအစားခွဲထားသည့်အဖွဲ့ဝင်များ တင်ဆောင်လာသော လေယာဉ်အားလုံးကို တရားရုံးက ထပ်မံတားမြစ်သင့်သည်” ဟု ရှေ့နေများက ပြောကြားခဲ့သည်။
အင်္ဂါနေ့ညတွင် အရေးပေါ်ကြားနာမှုတစ်ခုတွင်၊ အမေရိကန်ခရိုင်တရားသူကြီး ဘရိုင်ယန်အီးမာဖီ (Brian E. Murphy) က “ လက်ရှိ တောင်ဆူဒန်သို့ ဖယ်ရှားပို့ဆောင်ခြင်း ခံထားရသော အမျိုးအစားခွဲခြားထားတဲ့အဖွဲ့ဝင်တွေကို အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူတွေ လက်ထဲမှာ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားရှိရန်” ဟု ထရန့် အစိုးရကို အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ဖယ်ရှားမှုများသည် ဥပဒေနှင့်မညီကြောင်း တွေ့ရှိပါက “ လက်တွေ့ကျသော ပြန်လာနိုင်ခြေကို သေချာစေရန်” လုပ်ဆောင်ရမည်ဟု တရားသူကြီးက တရားရုံးအမိန့်စာတွင် ရေးသားထားခဲ့သည်။
အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ်ကြားနာစစ်ဆေးမှုကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားပြီး ဖယ်ရှားခံရသူများသည် မည်သူများဖြစ်ကြောင်း ဖော်ထုတ်ပေးရန် ထရန့်အစိုးရအဖွဲ့အား တရားသူကြီးက တောင်းဆိုထားပြီး၊ အဆိုပါပုဂ္ဂိုလ်များကို တတိယနိုင်ငံသို့ မပို့ဆောင်မီ “ကြောက်ရွံ့မှုကို အခြေခံသည့် ကြားနာမှု” အခွင့်အရေးများကို ရရှိခဲ့ခြင်း ရှိမရှိ တောင်းဆိုထားသည်။ (ကြောက်ရွံ့မှုကို အခြေခံသော တောင်းဆိုချက်ဆိုသည်မှာ ယေဘူယျအားဖြင့် လူတစ်ဦးသည် ပို့ဆောင်ခြင်း ခံရမည်ဆိုပါက နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခံရခြင်း သို့မဟုတ် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းခြင်းကဲ့သို့ ထိခိုက်နစ်နာမည်ကို ကြောက်ရွံ့ကြောင်း တင်ပြသည့်အချက်တစ်ခု ဖြစ်သည်။)
အမိမြေလုံခြုံရေးဌာနသည် မှတ်ချက်ပေးရန် တောင်းဆိုချက်ကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခြင်း မရှိသည့်အပြင် တောင်ဆူဒန်သို့ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခံရမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း NBC သတင်းဌာနမှ သီးခြားအတည်ပြုနိုင်ခြင်း မရှိပေ။
“ရာဇ၀တ်မှု၊ ပြန်ပေးဆွဲမှုနဲ့ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကြောင့် တောင်ဆူဒန်ကို အမေရိကန်တွေ မသွားကြဖို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဌာန ခရီးသွားအကြံပေးဌာနက သတိပေးထားပြီး၊ အဲဒီအခြေအနေကြောင့် မတ်လမှာ ဌာနက တောင်ဆူဒန်ကနေ အရေးပေါ် မဟုတ်တဲ့ အမေရိကန်အစိုးရဝန်ထမ်းတွေကို ထွက်ခွာဖို့ အမိန့်ပေးခဲ့တယ်”
တောင်ဆူဒန်သို့ အင်္ဂါနေ့က စေလွှတ်ခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံထားရသော ရွှေ့ပြောင်း အခြေချသူ နှစ်ဦးစလုံးသည် ၎င်းတို့၏ မူလနိုင်ငံသို့ ပြန်ပို့ရန် အစိုးရက ခွင့်ပြုထားသော နောက်ဆုံးဖယ်ရှားရေး အမိန့်များဖြစ်ကြောင်း တရားရုံး၏ စွဲချက်တင်ချက်အရ သိရသည်။
၎င်းတို့၏ တင်သွင်းမှုတွင် ရှေ့နေများက ဗီယက်နမ် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ၏ဇနီးက သူမယောက်ျားနှင့် အခြား လူ ၁၀ ဦးကို အင်္ဂါနေ့ နံနက်တွင် တောင်ဆူဒန်သို့ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေး ပို့ဆောင်ခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ရှေ့နေများထံ အီးမေးလ်တစ်စောင် ပေးပို့ခဲ့သည်။ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများသည် ၎င်းတို့၏ကိုယ်ပိုင်မဟုတ်သော နိုင်ငံသို့ ပို့ရန် လက်ခံသည့် ပုံစံစာရွက်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် ငြင်းဆိုခဲ့ကြောင်း သူမက ပြောကြားခဲ့သည်။
စွဲချက်တွင် အမည်ပြောင်းထားသည့် အမျိုးသမီးက ခင်ပွန်းဖြစ်သူ၏ ရှေ့နေများထံ စာရေးပြီး “တရားသူကြီးမှ ပို့ဆောင်ရန် အမိန့်မှာ ကျွန်မရဲ့ ခင်ပွန်းကို မူရင်းနိုင်ငံ၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကို ပြန်ပို့ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားတတိယနိုင်ငံကို ပြန်ပို့ဖို့ မဟုတ်ပါ” ဟု ဆိုသည်။
ထရမ့်အစိုးရသည် ယခုလအတွင်း လစ်ဗျားသို့ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူတစ်စုကို စေလွှတ်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများမှာ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက်နမ်နှင့် လာအိုတို့ကဲ့သို့ နိုင်ငံများမှဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့ရှေ့နေများက ထိုအချိန်က အရေးပေါ် အဆိုပြုချက်တစ်ခုအရ သိရသည်။ ဖက်ဒရယ်တရားသူကြီးတစ်ဦးမှ ယာယီတားမြစ်မိန့် ထုတ်ပြန်ပြီးနောက် ယင်းလေယာဉ်ကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။
ရွှေ့ပြောင်းအခြေချသူများကို အသိပေးချက်ပေးရန် လိုအပ်ပြီး ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှု သို့မဟုတ် နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုအပေါ် စိုးရိမ်မှုများ တင်ပြနိုင်ရန် အခွင့်အရေး လိုအပ်ကြောင်း တရားသူကြီးက ပြောကြားခဲ့သည်။ တောင်ဆူဒန်သို့ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးမှုကို ရပ်တန့်ရန် သို့မဟုတ် ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်ရန် ကြိုးပမ်းမှုသည် တရားသူကြီး၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ်တွင် ရှိနေသည်။
လစ်ဗျားနိုင်ငံသို့ ပို့ဆောင်ရန် ကြိုးစားသည့်အထဲတွင် အနည်းဆုံး လူတစ်ဦးကို တောင်ဆူဒန်ကို ထရန့် အစိုးရက ပို့ဆောင်ခဲ့သည်ဟု လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ရှေ့နေများက ယုံကြည်ကြပါသည်။
