* ရှီကျင့်ဖျင့်၏သမီးဖြစ်သူ ဇီမင်းဇီ (Xi Mingze) လည်း အမည်တမျိုးဖြင့် ဟားဗတ်တွင် ပညာသင်ကြားလျက်ရှိသည်။ *
မေလ (၂၉) ရက်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် တရုတ်ကျောင်းသားများအတွက် ပြည်ဝင်ခွင့်ဗီဇာများကို ရန်လိုစွာဖြင့် ရုပ်သိမ်းမည်ဖြစ်ကြောင်း နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကိုရိုဘီယိုက ဘေဂျင်းနှင့် ဆက်ဆံရေး တင်းမာမှုများ ကြီးမားလာချိန်တွင် အမေရိကန် အဆင့်မြင့်ပညာရေး အဖွဲ့အစည်းများကို နောက်ထပ် ထိုးနှက်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ကြေညာခဲ့သည်။
ရုပ်သိမ်းခြင်းအပေါ် အမေရိကန်ထိပ်တန်း သံတမန်က နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနသည် အမိမြေလုံခြုံရေးဝန်ကြီးဌာနနှင့်အတူအလုပ်လုပ်ကိုင်ပြီး” တရုတ် ကွန်မြူနစ် ပါတီနှင့် ဆက်နွှယ်မှု ရှိသူများ သို့မဟုတ် အရေးပါသော နယ်ပယ်များတွင် ပညာသင်ကြားခြင်း အပါအဝင် တရုတ်ကျောင်းသားများကို ပစ်မှတ်ထား မည်” ဟု ပြောကြား ခဲ့သည်။
“ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် ဟောင်ကောင်တို့မှ အနာဂတ်ဗီဇာလျှောက်ထားမှုအားလုံးကို စိစစ်သုံးသပ်မှု တိုးမြှင့်ရန်အတွက် ဗီဇာစံနှုန်းများကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်သွားမည်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
နှစ်ဘက်စလုံးမှ ရက် ၉၀ ကြာ နှစ်ဖက်အခွန်စည်းကြပ်မှုအပေါ် တင်းမာမှုများကို လျော့ချလိုက်ကြောင်း ကြေညာပြီးနောက် သီတင်းပတ်များအကြာတွင် သမ္မတ ဒေါ်နယ်တရန့် နှင့် နိုင်ငံရှိ ထိပ်တန်းတက္ကသိုလ်များကြား ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများ ပိုမိုပြင်းထန်လာကာ အံ့အားသင့်ဖွယ် ကြေညာချက်သည် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်တို့၏ တင်းမာမှုများ လျော့ကျလာစေရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေပါသည်။
ရူဘီယို၏မှတ်ချက်များသည် အမေရိကန်တွင် နိုင်ငံခြားကျောင်းသားများ ပညာသင်ကြားခြင်းကို ဟန့်တားရန်အတွက် ထရန့်အစိုးရမှ ထူးခြားသောအဆင့်များအတိုင်း ကျောင်းသား ဗီဇာချိန်းဆိုမှုများကို ရပ်ဆိုင်းရန် သံရုံးများကို အမိန့်ပေးခြင်းမှ ဟားဗတ်တက္ကသိုလ်၏ နိုင်ငံတကာကျောင်းသားများကို ကျောင်းအပ်နိုင်မှုကို ရုပ်သိမ်းခြင်းအထိ ဖြစ်သည်။ (နောက်ပိုင်းတွင် ဗဟိုတရားသူကြီးတစ်ဦးသည် ဟားဗတ် ကို ပိတ်ပင်မှုကို ယာယီရပ်ဆိုင်းပေးခဲ့သည်။)
နောက်ဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်သည် အမေရိကန်အဆင့်မြင့်ပညာရေးတွင် နိုင်ငံတကာ ကျောင်းသားများ၏ လေးပုံတစ်ပုံနီးပါး အရေအတွက်ရှိသော တရုတ်နိုင်ငံအတွက် စိုးရိမ်ထိတ်လန့်မှုများနှင့် ဒေါသဖြစ်စေရန် ရည်ရွယ်ထားသည်။ တရုတ်နှင့် အခြား နိုင်ငံတကာကျောင်းသားများကို ဝင်ငွေ၏အရေးပါသောအရင်းအမြစ်အဖြစ် မှီခိုအားထားရသော အမေရိကန်တက္ကသိုလ်များတွင်လည်း ၎င်းသည် စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို နက်ရှိုင်းစေဖွယ်ရှိသည်။
ကြေညာချက်ကြောင့် ဘေကျင်းကို သတိမထားမိဘဲ အငိုက်မိစေသည့် လက္ခဏာများ ရှိသည်။ ရူဘီယို၏ ထုတ်ပြန်ချက်အပြီး နာရီပိုင်းအကြာတွင်၊ တရုတ်အစိုးရထိန်းချုပ်ထားသော မီဒီယာများသည် တရုတ်ကျောင်းသား ထောင်ပေါင်းများစွာ၏ ကံကြမ္မာကို သိသိသာသာ ရိုက်ခတ်စေမည့် သတင်းများကို ဖော်ပြခြင်း မရှိသေးပေ။ ဘေဂျင်းကလည်း တရားဝင် မှတ်ချက်မပေးသေးပါ။
ပညာပါရမီ ပိုက်လိုင်း
ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာအောင်၊ အမေရိကန်တက္ကသိုလ်များသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အတောက်ပ ဆုံးဥာဏ်ပညာထက်မြက်သူများကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော ပညာရေးနှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအခွင့်အလမ်းများဆီသို့ လမ်းကြောင်း တစ်ခု အဖြစ် ရှုမြင်ထားသော အမေရိကန်ကောလိပ်များသည် လူလတ်တန်းစားမိသားစုများအပြင် နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အထက်တန်းစားများမှ တရုတ်ကျောင်းသားများကို ခေါ်ယူ ခဲ့သည်။ တရုတ်အရာရှိ အများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ သားသမီးများကို အမေရိကန်ကျောင်းများသို့ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ထိုအထဲတွင် တရုတ်ခေါင်းဆောင် သမီးဖြစ်သူ ရှီကျင့်ဖျင့်၏သမီးဖြစ်သူ ဇီမင်းဇီ (Xi Mingze) သည် အမည်တမျိုးဖြင့် ဟားဗတ်တွင် ပညာသင်ကြားလျက်ရှိသည်။
ကျောင်းသား ဖလှယ်မှုများသည် ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေသော ကုန်သွယ်ရေးနှင့် နည်းပညာ စစ်ပွဲကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေးပြိုင်ဆိုင်မှု ကြီးထွားလာခြင်းကြောင့် တိုးမြှင့်သတ်မှတ်လာသော အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေး စီးဆင်းမှုနှင့် ချိတ်ဆက်မှုတွင် အဓိက အဆက်မပြတ် ရှိနေပါသည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် ပြီးခဲ့သော၁၅နှစ်တွင် အမေရိကန်တွင်ရှိ နိုင်ငံတကာကျောင်းသားများ၏ ထိပ်တန်းအများဆုံးတက်ရောက်ခဲ့သည့် ရင်းမြစ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သည့်နှစ်တွင်မှ အိန္ဒိယနိုင်ငံက ကျော်တက်သွားခဲ့သည်။ နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားသော ဒေတာဘေ့စ်တစ်ခုဖြစ်သည့် Open Doors ၏ ကိန်းဂဏန်းများအရ နိုင်ငံတကာ ကျောင်းသားစာရင်းသွင်းမှုကို ခြေရာခံရရှိခဲ့သည်။
ဆယ်စုနှစ်များစွာ တိုးတက်မှုပြီးနောက် အမေရိကန်တွင် တရုတ်ကျောင်းသားဦးရေသည် ၂၀၁၉-၂၀၂၀ စာသင်နှစ်တွင် ၃၇၂,၀၀၀ ကျော်အထိ အထွတ်အထိပ်သို့ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၃-၂၀၂၄ နှစ်တွင် ၂၇၀,၀၀၀ ကျော်အထိ ကျဆင်းသွားသည်။ ထိုကျဆင်းသွားမှုသည် ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါနှင့် တိုက်ဆိုင်သော်လည်း အစိုးရနှစ်ခုကြား ပွတ်တိုက်မှုများ တိုးလာမှုကြောင့်လည်း ဖြစ်ပါသည်။
ကျောင်းသားဗီဇာလျှောက်ထားသူအားလုံးအတွက် “ လူမှုမီဒီယာစိစစ်ခြင်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်း” ကို တိုးချဲ့ရန် လှုံ့ဆော်မှုကြောင့် ကျောင်းသားဗီဇာအသစ်ချိန်းဆိုမှုများကို ခေတ္တရပ်ထားရန် အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနသည် အင်္ဂါနေ့တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိအမေရိကန်သံရုံးများနှင့် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးများကို ညွှန်ကြားခဲ့သည်။
နောက်တစ်နေ့တွင် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာမှ ကျောင်းသားအားလုံး၏ တရားဥပဒေအရ တရားဝင်အခွင့်အရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်ရန် အမေရိကန်အား တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကွန်မြူနစ်ပါတီသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အပြင်းထန်ဆုံး ဆင်ဆာဖြတ်တောက်မှုစနစ်ကို ကာလရှည်ကြာ ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ခေါင်းဆောင်ရှီလက်ထက်တွင် ပါတီသည် အယူဝါဒနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှုအပေါ် ပိုမိုအာရုံစိုက်လာခဲ့သည်။
ရူဘီယို၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင်“ အရေးကြီးသောနယ်ပယ်များ”သည်မည်သည့်အရာများ ဖြစ်သည်ကိုမဖော်ပြထားသော်လည်း၊ အထိခိုက်မခံသော စစ်ရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော အမေရိကန်နည်းပညာကို တရုတ်ပညာရှင်များ လက်လှမ်းမီနိုင်ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ ဝါရှင်တန်တွင် ကာလရှည်ကြာ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ရှိခဲ့သည်။
အမေရိကန်မြေပေါ်တွင် သူလျှိုလုပ်နေသည့် တရုတ်ကျောင်းသားများ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကို နှိမ်နင်းရန်အတွက် ထရန့်သည် ၎င်း၏ပထမသက်တမ်းအတွင်း သိပ္ပံ၊ နည်းပညာ၊ အင်ဂျင်နီယာနှင့် သင်္ချာဘာသာရပ် (STEM) နယ်ပယ်မှဘွဲ့ရများကို စစ်တပ်နှင့် ဆက်နွှယ်သည်ဟု ယူဆရသော တရုတ်တက္ကသိုလ်များမှ ဘွဲ့ရများကို အမေရိကန်သို့ ဗီဇာရယူခြင်းမှ တားဆီးပိတ်ပင်ခဲ့သည်။
သူ၏ပထမအစိုးရသက်တမ်းတွင် ထရန့် သည် သုတေသနတက္ကသိုလ်များမှ ရရှိလာသော နည်းပညာ များကို ခိုးယူခြင်း အပါအဝင် အမေရိကန်ရှိ တရုတ်ထောက်လှမ်းရေးလုပ်ငန်းများကို ဟန့်တားရန် ရည်ရွယ်သည့် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအစီအစဉ်ဖြစ်သည့် ယခုပျက်ပြယ်သွားပြီဖြစ်သော China Initiative ကို စတင်ခဲ့သည်။
၁၉၅၀ခုနှစ်များတွင် ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေး “အနီရောင်ကြောက်မှု” နှင့် နှိုင်းယှဥ်ရေး ဆွဲထားသော အဆိုပါအစီအစဉ်သည် အပြစ်မဲ့တရုတ်အမေရိကန်များအပေါ် သံသယနှင့် ဘက်လိုက်မှု ဖြစ်စေသော ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ထိုးနှက်ချက်များနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည့်နောက် ဘိုင်ဒင်အစိုးရမှ ဖျက်သိမ်းလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။
တရုတ်နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် နေရာအနှံ့တွင်ရှိပြီး အဖွဲ့ဝင် ၉၉ သန်းရှိသော တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် ကျောင်းသားများကို အမေရိကန်အရာရှိများက မည်သို့အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုမည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပေ။ ရလဒ်အနေဖြင့် တရုတ်ကျောင်းသား အများအပြားသည် ပါတီဝင်များ သို့မဟုတ် အစိုးရပိုင်ကဏ္ဍကြီးတွင် အလုပ်လုပ်သော မိဘများ သို့မဟုတ် ဆွေမျိုးများ ရှိနိုင်သည်။
ဓာတ်ပုံ (၁)
အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရူဘီယို

ဓာတ်ပုံ (၂)
အမည်တမျိုးဖြင့် ဟားဗတ်တွင် ပညာသင်ကြားလျက်ရှိသည့် တရုတ်သမတ ရှီကျင့်ဖျင့်၏သမီး ဇီမင်းဇီ (Xi Mingze)
