ဆန်ဈေး တက်လာခြင်းကအာရှ ဒေသကို ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောက်စေသလဲ

ရေကြီးခြင်း၊ အပူလှိုင်းနှင့် ဆန်ထုတ်လုပ်မှုကို ထိခိုက်စေသည့် အခြားသော ပြင်းထန်သော ရာသီဥတု အခြေအနေများကြောင့် လွန်ခဲ့သည့်လများအတွင်း အာရှအတွက် အဓိကဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး ဒေသတွင်းရှိ အိမ်ထောင်စုများနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကိုပါ ထိခိုက်ခဲ့သည့်အပြင် စားနပ်ရိက္ခာကုန်ဈေးနှုန်း ဖောင်းပွမှုလည်း တိုးလာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း ဆန်တင်ပို့သူဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဇူလိုင်လမှစတင်ကာ ဘာစမာတီ မဟုတ်သော ဆန်ဖြူတင်ပို့မှုကို ပိတ်ပင်လိုက်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဆန်ဈေးကွက်ကို တုန်လှုပ်စေခဲ့သည်။

ဆန်ဈေးများ တက်လာခြင်းက ဒေသကို ဘယ်လို ထိခိုက်စေလဲ။

ကွာလာလမ်ပူ

မလေးရှားနိုင်ငံမှ တင်သွင်းသော ပြည်တွင်းသုံးစွဲရန်အတွက် ဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် စားသုံးသူများသည် ဈေးသက်သာသော ပြည်တွင်းဖြစ် စိုက်ပျိုးထွက်ကုန်များထံ စုပြုံရောက်ရှိလာကြပြီး စားသောက်ကုန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်မားမှုကြောင့် အခက်အခဲ ရင်ဆိုင်နေရသော အိမ်ထောင်စုများ၏ ဝင်ငွေများကို ဖဲ့ယူညှစ်ထုတ်နေခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှု၏ ၇၀% ကိုသာ ပြည်တွင်းထွက်ဆန်မှ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သဖြင့် မလေးရှားအစိုးရသည် ဒေသတွင်း ထုတ်လုပ်မှု တိုးမြှင့်ရေး အစီအစဉ်များကို စတင်အကောင်အထည် ဖော်လျက်ရှိသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် စူပါမားကက်များနှင့် အသေးစားကုန်စုံဆိုင်များစွာတွင် ပြည်တွင်းထွက်ဆန်ဖြူ ၅ ကီလိုဂရမ်နှင့် ၁၀ ကီလိုဂရမ်အိတ်များသည် ဆန်သစ်များပေါ်လာသည်နှင့် ဖောက်သည်များက ဝယ်ယူခြင်းကြောင့် စင်ပေါ်တွင် ပစ္စည်းမရှိတော့ဘဲ ဟာလာဟင်းလင်း မကြာခဏ ဖြစ်နေလေ့ရှိသည်။ ကြီးမားသော စူပါမားကက်များဖြစ်သည့် Mydin ၏ မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာ Ameer Ali Mydin က ဆန်ရှားပါးမှုသည် ပြည်တွင်းထုတ်ဆန်နှင့် တင်သွင်းသည့်မျိုးကွဲဆန်များအကြားတွင် ဈေးနှုန်းကွာဟမှု ကြီးထွားလာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု Nikkei Asia သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

“ ကွာဟချက်တွေကို မြင်ရင် လူတွေလည်း ထိတ်လန့်တကြား ဖြစ်နေကြရပါတယ်။ ဆန်တစ်ဗူး၊ နှစ်ထောင်လောက် အပိုဝယ်ရင် လူတစ်သိန်းလောက်က ဆန်တန်ချိန်အများကြီး ဝယ်တဲ့အတွက် ထိတ်လန့်တကြားနဲ့ သိုလှောင်မှုတွေ ဖြစ်လာတယ်” ဟု ပြောသည်။ မလေးရှားတွင် ပြည်တွင်းဆန်ဖြူသည် ၁၀ ကီလိုဂရမ်လျှင် ၂၆ ရင်းဂစ် ($၅.၅၄ဒေါ်လာ) နှုန်းဖြင့် ထိန်းချုပ်ထားသည်။

ပြည်ပမှ တင်သွင်းသော ဆန်များသည် မကြာသေးမီက ကမ္ဘာ့ဆန်ဈေးနှုန်းများ မတက်မီကတည်းက ယေဘုယျအားဖြင့် ပြည်တွင်းဆန်များထက် ဈေးနှုန်းပိုနေပါသည်။ မလေးရှာနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နှင့် ကမ္ဘောဒီးယားတို့မှ ဆန်ဖြူအများဆုံး တင်သွင်းသည်။ သို့သော် ဆန်ဖြန့်ဖြူးမှုကို ထိန်းချုပ်သည့် မလေးရှားလုပ်ငန်းစု တစ်ခုဖြစ်သည့် Padiberas Nasional (Bernas) သည် မကြာသေးမီက ကမ္ဘာ့ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုကို ထင်ဟပ်ပြသရန် တင်သွင်းသော ဆန်လက်လီဈေးနှုန်းကို စက်တင်ဘာ ၁ ရက်တွင် ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း မြှင့်တင်ခဲ့ပြီးနောက် ပြည်တွင်းဆန်နှင့် ဈေးနှုန်းကွာဟချက်မှာ သိသိသာသာ ကျယ်ပြန့်ကြီးမားလာခဲ့သည်။ ယခု တင်သွင်းလာသော ဆန်ဖြူသည် ၁၀ ကီလိုဂရမ်လျှင် ရင်းဂစ် ၃၀ မှ ၇၀ ကြားရှိသည်။

“ပြည်တွင်းရဲ့ တောင်းဆိုချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးဖို့အတွက် ဆန်တင်သွင်းမှုအပေါ် အမြဲတမ်း မှီခိုနေရတာကြောင့် အထူးသဖြင့် ဝင်ငွေနည်းတဲ့ မိသားစုတွေကြားမှာ တော်တော်များများ တုန်လှုပ်ချောက်ချားစရာ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူတွေကို အာမခံချက်အနေနဲ့ အစိုးရက ပိုမိုရှင်းလင်းတဲ့ စိုက်ပျိုးရေးအစီအစဉ် ဗျူဟာတွေချ ပေးသင့်တယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။

မနီလာ

ဖိလစ်ပိုင်သည် ဆန်တင်ပို့မှု ပြတ်လပ်မှုကြောင့် မြင့်တက်လာသော ဆန်ဈေးနှုန်းများကို ကန့်သတ်ထားသော်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် စားနပ်ရိက္ခာစရိတ်များ မြင့်တက်မှုကို ထိခိုက်စေနိုင်ကြောင်းလေ့လာသူများက သတိပေးထားသည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဌာနများမှ အကြံပြုချက်များ အရ သမ္မတ ဖာဒီနန်မားကို့စ်ဂျူနီယာ၏ ရုံးက သောကြာနေ့တွင် အဆိုပါ ကန့်သတ်မှုကို ကြေညာခဲ့သည်။

အကန့်အသတ်မရှိ အသက်ဝင်မည့် ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်ချက်သည် ပုံမှန်ဆန်တစ်ကီလိုလျှင် အမြင့်ဆုံးဈေး ၄၁ ပီဆို (ဝ.၇၂ ဒေါ်လာ) နှင့် စပါးကောင်းဆန်အတွက် ၄၅ ပီဆို (ဝ.၇၉ ဒေါ်လာ) သတ်မှတ်ထားသည်။ အာရှတစ်ဝှမ်းရှိ အိမ်ထောင်စုများအတွက် အဓိက စားနပ်ရိက္ခာဖြစ်သည့် ဆန်ဈေးနှုန်းများသည် မကြာသေးမီလများအတွင်း ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်သည့် ရေကြီးမှုနှင့် အပူလှိုင်းများကြောင့် မငြိမ်မသက်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ဆန်အများဆုံးတင်ပို့သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ဘာစမာတီမဟုတ်သော ဆန်ဖြူတင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ရန် ရွှေ့ဆိုင်းထားသော်လည်း ထိုင်းသည် ထောက်ပံ့ရေးဘက်သို့ အလျင်အမြန်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

ကမ္ဘာ့တတိယအကြီးဆုံး ဆန်တင်ပို့သည့် ဗီယက်နမ်မှ ပို့ကုန်များသည် ဒေသတွင်း ဝယ်လိုအားကို ဖြည့်စည်းရန် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဈေးမြင့်တက်လာနေသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ဖိလစ်ပိုင်၏ ဆန်တင်သွင်းမှု၏ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဗီယက်နမ်မှဖြစ်သည်။ အစိုးရ၏ ဆန်ဈေးများ ထွက်ရှိမှု သည် ဇူလိုင်လတွင် ၄.၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ နှေးကွေးသွားသဖြင့် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်း စားသုံးကုန်ဈေးနှုန်း တိုးတက်မှု နှေးကွေးလာချိန်တွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ ဆန်ဈေးနှုန်းဖောင်းပွမှုသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ၁.ဝ% မှ ယခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ၄.၂% သို့ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။

ထိုသို့သောဈေးနှုန်းမြင့်မားမှုသည် စားနပ်ရိက္ခာအတွက် ၎င်းတို့၏ဝင်ငွေအများအပြားကိုသုံးစွဲနေရသော ဆင်းရဲနွမ်းပါးသော အိမ်ထောင်စုများကို မညီမျှစွာ ထိခိုက်စေပါသည်။ မနီလာရှိ ING Bank မှ အကြီးတန်းစီးပွားရေးပညာရှင် Nicholas Antonio Mapa က တရားဝင်ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်မှုသည် စားနပ်ရိက္ခာ ကုန်ကျစရိတ် မြင့်တက်မှုပြဿနာအတွက် ရေရှည်ဖြေရှင်းချက် မဟုတ်ကြောင်း စောဒကတက်သည်။

ဖြစ်ရပ်အများစုတွင် ဈေးနှုန်းများကို ယာယီအမြင့်ဆုံး သတ်မှတ်ပေးနိုင်ပါသည်။ သို့သော်လည်း အဆိုပါ သတ်မှတ်ချက်သည် ရောင်းလိုအားနှင့် ဝယ်လိုအားနှင့် ပတ်သက်၍ ထိရောက်မှုမရှိသော အရိပ်အယောင် သို့မဟုတ် မှောင်ခိုဈေးကွက် အရောင်းအဝယ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်” ဟု Mapa မှ Nikkei သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

မားကို့စ်သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ် မေလတွင် ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရပြီးနောက်ပိုင်း ဆန်ဈေးနှုန်းသတ်မှတ်မှုတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်ဖြစ်သည်။

ဗီယက်နမ်အစိုးရသည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာဆန်ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ နှစ်နိုင်ငံသဘောတူစာချုပ်ကို စက်တင်ဘာ ၇ ရက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ဗီယက်နမ်ဝန်ကြီးချုပ် Pham Minh Chi နှင့် ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ Ferdinand Marcos Jr. တို့သည် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်း အဝေးတွင် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ယင်းကြေညာချက်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဖိလစ်ပိုင် အပါအဝင် ဆန်တင်သွင်းသည့် နိုင်ငံများသည် တည်ငြိမ်သော ထောက်ပံ့မှုရရှိရန် နည်းလမ်းများကို လိုလားနေကြသည်။ ဆန်တင်ပို့သည့် ဗီယက်နမ်သည်လည်း ပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။

နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာ၏ ဖော်ပြချက်အရ ဗီယက်နမ်စက်မှုလက်မှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီး ငုယင်ဟောင်ဒင်က နိုင်ငံတကာဆန်ဈေးနှုန်းများ မြင့်တက်လာခြင်းသည် “ဆန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် တင်ပို့မှုကို မြှင့်တင်ရန် အခွင့်အလမ်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်” ဟု ပြောကြားသော်လည်း ဆန်တင်ပို့ရောင်းချသည့် နိုင်ငံသည်လည်း ပြည်ပတင်ပို့မှုကြောင့် ပြည်တွင်းတွင် မြင့်မားသော ပြည်တွင်းဆန်များဈေးနှုန်းတက်လာမည့်အရေးကို ကြုံတွေ့ ရနိုင်သည် ဟု သတိပေးခဲ့သည်။

ဗီယက်နမ်အစိုးရအတွက်၊ ၎င်း၏ပြည်သူများအတွက် တည်ငြိမ်သောဆန်ထောက်ပံ့ရေးသည် ထိပ်တန်းဦးစားပေးဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းဆန်ဈေးမြင့်တက်မှုကို ရပ်တန့်ရန် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဆန်တင်ပို့မှု ၄၅ ရက် ဆိုင်းငံ့ထားကြောင်း သြဂုတ် ၂၅ ရက်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ပို့ကုန်ကန့်သတ်ချက်မရှိသော ထိုင်းနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းဝယ်ယူမှုမြင့်တက်လာခြင်းကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်ကထက်ဈေးနှုန်း ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါး မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ အယ်နီညိုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော မိုးရေပြတ်လပ်မှုသည် အရှေ့တောင်အာရှ၏ အခြားဒေသများတွင်လည်း သက်ရောက်မှုရှိမည်ဟု မျှော်လင့်ရသည်။

ရလဒ်အနေနှင့် ဆန်ထွက်ရှိမှု ကျဆင်းသွားပါက ပြဿနာများ တိုးလာနိုင်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာ ဆန်ဈေးကွက်ကို “ ပါးလွှာ” ဈေးကွက်အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ပြည်ပသို့ တင်ပို့သည့် ဆန်ပမာဏသည် ဂျုံထွက်ရှိမှု ၂၇ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှု၏ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိ သည်။ နိုင်ငံအများအပြား၏ ဆန်ထုတ်လုပ်မှုသည် အိမ်တွင်းဝယ်လိုအားကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ အိန္ဒိယ၏ ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှုမှာပင် စုစုပေါင်း ထုတ်လုပ်မှု၏ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိသည်။

ဂျပန်နိုင်ငံသည် ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုမှတစ်ဆင့် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ဆန်လိုအပ်ချက်၏ ၁၀၀% နီးပါးပြည့်မီပြီး နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် အတက်အကျများကို ယေဘုယျအားဖြင့် ခံနိုင်ရည်ရှိစေသည်။
Source: Nikkei

(လွတ်လပ်သည့် မီဒီယာအဖြစ် ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ရေး သင်တို့အကူအညီလိုအပ်နေပါသည်။ ဤနေရာတွင် www.eraseye.com/donation နှိပ်၍ လှူဒါန်းနိုင်ပါသည်)