မတ်လ (၁၉) ရက်။
DOGE သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို နည်းလမ်းများစွာဖြင့် ချိုးဖောက်ဖွယ်ရှိသည်ဟု ဆိုကာ နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ အမေရိကန်အေဂျင်စီစနစ်များကို ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ရန် ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးက အစိုးရအား မတ်လ (၁၈) ရက်နေ့က အမိန့်ပေးခဲ့သည်။
အမေရိကန် ခရိုင်တရားသူကြီး သီအိုဒိုးဒီချန်း (Theodore D. Chuang) မတ်စ်ခ်၏ အစိုးရစွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေးဌာနကို USAID ဝန်ထမ်းများနှင့် ကန်ထရိုက်တာများအားလုံးအတွက် အီးမေးလ်၊ ငွေပေးချေမှု၊ လုံခြုံရေးသတိပေးချက်နှင့် အခြားအီလက်ထရွန်နစ်စနစ်များကို အသုံးပြုခွင့် ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ တရားရုံးကို ခုနစ်ရက်အတွင်း လိုက်နာမှုရှိကြောင်းကို စာရေးသားပေးပို့၍ အတည်ပြုချက်ပေးရန် ဌာနအား အမိန့်ပေးခဲ့သည်။
“ တရားခံများဘက်မှ ၁၄ ရက်အတွင်း USAID ၏ မူလနေရာတွင် USAID ရုံးချုပ်အား ပြန်လည်လုပ်ကိုင် နိုင်စေရေးကို သေချာစေရန် လိုအပ်သည့်ပါတီများအကြား စာဖြင့်ရေးသားထားသော သဘောတူညီချက်ကို ရယူရန် တရားရုံးသည် အမိန့်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
USAID မှ တရားဝင် အခွင့်အာဏာရှိသည့် USAID အရာရှိတစ်ဦး၏ အမြန်ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ USAID နှင့် ပတ်သက်၍ မည်သည့်အရေးယူမှုမှ မလုပ်ရန် DOGE နှင့် မတ်စ်ခ်အား အမိန့်ပေးခဲ့သည်။
DOGE နှင့် မတ်စ်ခ်တို့သည် “ USAID ကို အဆောတလျင်ပိတ်ပစ်မှုတွင် အဓိကတာဝန်ရှိသောကြောင့်” တားဆီးမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ရသည်ဟု ချန်းမှရေးသားခဲ့သည်။
“ DOGE သည် အေဂျင်စီခေါင်းဆောင်ပိုင်းမှ ထင်ရှားသော အဆင့်မြင့်ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ လုပ်ဆောင်ချက်များစွာကို လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်” ဟု ချန်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
အင်္ဂါနေ့ညက ထုတ်လွှင့်တဲ့ Fox News အင်တာဗျူးမှာ ထရန့်က စီရင်ချက်ကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ပြစ်တင် ဝေဖန်ခဲ့ပြီး သူ့အစိုးရအနေနဲ့ အယူခံဝင်မယ်” ဟု ပြောဆိုထားသည်။
“ ငါတို့အယူခံဝင်မယ်ဆိုတာကို ငါမင်းကို အာမခံတယ်။ ငါတို့တိုင်းပြည်ကို ဖျက်ဆီးနေတဲ့ မိုက်မဲတဲ့တရားသူကြီးတွေ ရှိနေတယ်” ဟု ထရန့်ကဆိုသည်။
မတ်စ်ခ်သည် ၎င်းစီရင်ချက်ကို ဝေဖန်သည့် X ပို့စ်တစ်ခုတွင် ယင်းတရားသူကြီးသည် ဒီမိုကရက်တစ်ဖက်မှ ခန့်အပ်ထားသူဖြစ်ပြီး ပါတီစွဲ စီရင်ချက်ဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပေးပြီး “(ထရန့်ပြောဆိုချက်သည်) အမှန်ပင်” ဖြစ်သည်ဟု ရေးသားခဲ့သည်။
ပါတီများသည် ဝန်ထမ်းများအား အလုပ်မှရပ်စဲခြင်း၊ ခွင့်ရက်ပေးထားခြင်း၊ USAID အဆောက်အအုံများ ပိတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဝန်ဆောင်မှုစာချုပ်များကို ရပ်ဆိုင်းခြင်း မပြုနိုင်ကြောင်း အမိန့်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
အမေရိကန်သမ္မတဒေါ်နယ်ထရန့်၏ ဘီလျံနာနှင့် အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ် မတ်စ်ခ်သည် ဇန်နဝါရီလတွင် ထရန့် ၏ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲပြီးနောက် ၎င်းကို ထရန့်မှ DOGE ၏ တာဝန်ခံအဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ရက်သတ္တပတ်များအကြာတွင် USAID ကို ပိတ်ပစ်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း သူက X ပို့စ်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။
ဝန်ထမ်းများအား ခွင့်ပေးထားကာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ပရောဂျက်များတွင် အလုပ်မဆင်းရန် အမိန့်ထုတ်ကာ အချို့သော အစိုးရဝန်ထမ်းများအား ပြည်ပနိုင်ငံများတွင် စွန့်ပစ်ထားခဲ့သည်။
USAID ၏ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လက်ထောက်စီမံခန့်ခွဲသူဟောင်း နစ်အန်ရစ် (Nick Enrich) က သူ၏ပြီးခဲ့သည့်လက မှတ်စုတိုတွင် အကူအညီ မရရှိပါက သေဆုံးကြမည်ကို ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်လျက်သားနှင့် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်းကို သံသယ ဖြစ်ဖွယ်မရှိဟု ရေးသားခဲ့သည်။
“ အသက်ကယ်လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်သောငွေကြေးထောက်ပံ့မှုများအားလုံးကို ဖေဖော်ဝါရီ ၂၇ ရက်မတိုင်မီ သို့မဟုတ် ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်” ဟု NBC News မှ ရရှိသောမှတ်စုတိုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ “USAID ရန်ပုံငွေနှင့် ထောက်ပံ့မှု ဆုံးရှုံးခြင်းကြောင့် သေဆုံးရသည့် အရေအတွက်ကို ယခုအချိန်တွင် မသိရသေးပါ”ဟု ဆိုသည်။
မှတ်စုတိုပေးပို့ပြီးသည့်နောက် အန်ရစ် (Enrich) အား အလုပ်မှခွင့်ပေးလိုက်သည်။
တနင်္လာနေ့တွင် အမျိုးသားလုံခြုံရေး အရာရှိဟောင်း ၂၂ ဦးသည် USAID ရန်ပုံငွေအတွက် အမျိုးသားအကျိုးစီးပွား အကျိုးခံစားခွင့်ကိုယ်စား မတူညီသော တရားရုံးတွင် အကျဉ်းချုံးတင်ပြခဲ့သည်။ “အစုလိုက်အပြုံလိုက် စာချုပ်တွေကို ဖျက်သိမ်းတာဟာ အမေရိကန်ကို ယုံကြည်ကိုးစားမှု ပျက်ပြားစေတယ်” ဟု ရေးသားခဲ့ပါသည်။
“တရားစွဲခံထားရသူ (အစိုးရ) ရဲ့ အရှိန်အဟုန်နဲ့ လုပ်ဆောင်မှုတွေက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးရှိ လိုအပ်နေတဲ့နေရာတွေမှာ လစ်ဟာမှုတွေကို ဖန်တီးခဲ့ပြီး သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လက်လွှတ်လိုက်ရပါတယ်။ တရုတ်နဲ့ ရုရှားတို့အတွက် လစ်ဟာသွားတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို ဆုပ်ကိုင်ဖို့ ခွင့်ပြုခဲ့ပါတယ်” ဟု အကျဉ်းချုံးက ပြောကြားခဲ့သည်။
