ဗဟိုဘဏ်အများအပြားသည် ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို တန်ပြန်ရန်နှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှု အကာအကွယ် အဖြစ် ရွှေကို ဝယ်ယူကြသည်။ ဒေါ်လာ၏လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်မှု မှေးမှိန်သွားသည်နှင့်အမျှ တရုတ်နှင့် တူရကီတို့က ရွှေအများဆုံး ဝယ်ယူသူများထဲတွင် ပါဝင်ကြသည်။
ဗဟိုဘဏ်များမှ ရွှေဝယ်ယူမှုသည် ၅၅ နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးအဆင့်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြောင်း အင်္ဂါနေ့က ထုတ်ပြန်သော အချက်အလက်များအရ သိရသည်။ ရုရှား၏ ဒေါ်လာပိုင်ဆိုင်မှုများကို အမေရိကန်က ထုတ်မပေးဘဲ ပိတ်ဆို့ထားလိုက်ခြင်းကြောင့် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုဒဏ် ခံနိုင်မှုနည်းပါးသော အခြားရွေးချယ်စရာများကို ရှာဖွေရန် နိုင်ငံများအား လှုံ့ဆော်ပေး သောကြောင့် ရွှေကို အများအပြားဝယ်ယူလာခဲ့ကြသည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ဗဟိုဘဏ်များမှ အသားတင် သတ္တုဝယ်ယူမှု စုစုပေါင်းသည် တန်ချိန် ၁,၁၃၅တန် ရှိကြောင်း ကမ္ဘာ့ရွှေကောင်စီမှ စက်မှုအဖွဲ့တစ်ခု၏ အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။ အမေရိကန်၏ လိုငွေပြမှုနှင့် ဗြိတိန်ပေါင်တန်ဖိုး ကျဆင်းမှုတို့ကြောင့် ဥရောပဘဏ်များသည် ရွှေနှင့် ဒေါ်လာကြား ဆက်နွှယ်မှုကို ပျက်ပြားစေသောကြောင့် ၁၉၆၇ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းရွှေဝယ်ယူမှု အမြင့်ဆုံး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ရုရှားအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ယမန်နှစ်က ဝယ်ယူမှု အရှိန်ရလာသည်ဟု ယူဆရသည်။ အနောက်နိုင်ငံများနှင့် မော်စကို၏ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုသည် “ဒေါ်လာကဲ့သို့ အနောက်တိုင်းစီးပွားရေးနယ်ပယ်မှ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ထိန်းသိမ်းထားခြင်းသည် စွန့်စားရမှု များသည်” ဟု ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အဖိုးတန်သတ္တုလေ့လာသူ ကိုအိချိရို ကာမေ (Koichiro Kamei) က ပြောကြားခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံသည် အထူးဝယ်ယူသူ ဖြစ်သည်။ ယခုနှစ်သည် သုံးနှစ်အတွင်း ၎င်း၏ ပထမဆုံးသော အရန်ရွှေဝယ်ယူမှု တိုးလာခဲ့ပြီး နိုဝင်ဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလတွင် စုစုပေါင်း ၆၂ တန် တိုးလာခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာလအထိ တစ်နှစ်တာလုံး အမေရိကန်ကြွေးမြီ၏ ပိုင်ဆိုင်မှု အကြမ်းဖျင်း ၂၀% ကျဆင်းသွားသောကြောင့် ၎င်း၏ အမှန်တကယ် ဝယ်ယူမှုများသည် ပို၍ ကြီးမားပေမည်။ ယွမ်ငွေဖြင့် ရေနံဝယ်ယူခြင်း အပါအဝင် တရုတ်က ဒေါ်လာနှင့် ဝေးကွာရန် ခြေလှမ်းများ လှမ်းလာခြင်းကြောင့် ယခုကဲ့သို့ အခြေအနေ ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
အဓိကရွှေဝယ်ယူခဲ့ကြသည့်အခြားနိုင်ငံများမှ ဗဟိုဘဏ်များတွင် ငွေဖောင်းပွမှုဒဏ်ကို ခံခဲ့ရသော တူရကီတွင် ၁၄၈ တန်၊ အိန္ဒိယမှ ၃၃ တန်၊ ကာတာ ၃၅ တန်၊ ဥဇဘက်ကစ္စတန် ၃၄ တန် ဝယ်ယူခဲ့ကြသည်။ ကမ္ဘာ့ရွှေကောင်စီ မှ နိုင်ငံတကာ ငွေကြေး ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ထံ တင်ပြထားသော ရွှေပိုင်ဆိုင်မှုများကို ကြည့်ရှုသည့်အချက်သာ ဖြစ်သည်။ IMF သို့ အစီရင်ခံခြင်း မပြုရသေးသည့် ဝယ်ယူမှုဆိုင်ရာ အခြားရင်းမြစ်များမှ ယုံကြည်စိတ်ချရသော အချက်အလက်များကို သီးခြားနိုင်ငံ တစ်ခုအတွက် သတ်မှတ်ခြင်း မရှိဘဲ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စုစုပေါင်းတွင် ပါဝင်သည်။
ကမ္ဘာ့ရွှေကောင်စီသည် ၎င်း၏နည်းလမ်းများနှင့်ပတ်သက်သည့် အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ထုတ်ဖော် ပြောကြားခြင်း မရှိသော်လည်း၊ ရုရှားသည် ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်ပြီးနောက် ၎င်း၏နိုင်ငံခြားအရန်ငွေများဆိုင်ရာ အချက်အလက်များ ထုတ်ပြန်ခြင်းကို ရပ်တန့်ခဲ့သည်။ ရုရှားသည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ရွှေ အများအပြားဝယ်ယူသူကြီး ဖြစ်လာသည်ဟု ယုံ ကြည်ရသည်။ “ရုရှားဟာ ရွှေထုတ်လုပ်တဲ့ နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းမှာ ထုတ်လုပ်တဲ့ရွှေတွေကို သူ့ရဲ့နိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်ရေးအရန်ငွေမှာ ထပ်ပေါင်းထည့်နိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်” ဟု ဈေးကွက်လေ့လာသုံးသပ်သူ Itsuo Toshima က ပြောကြားခဲ့သည်။
ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးအကျပ်အတည်းအပြီး ပြီးခဲ့သောဆယ်စုနှစ်များအတွင်း ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ဗဟိုဘဏ်များမှ ရွှေဝယ်ယူမှုမှာ အများအပြား ဖြစ်လာခဲ့သည်။ Rakuten Securities မှ ဆာတိုရု ယိုရှီဒါ (Satoru Yoshida) ၏ အကူအညီဖြင့် ရွှေပိုင်ဆိုင် ခွင့်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ လေ့လာကြည့်ရာ ရုရှားနိုင်ငံ သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်အထိ ဆယ်စုနှစ်အတွင်း အများဆုံးတိုးလာခဲ့ပြီး ရွှေ ၂,၂၉၈ တန်အထိ နှစ်ဆ တိုးလာပြီး တရုတ်သည်သူ့နောက်တွင် တန်ချိန် ၉၅၀ ခန့် တိုးလာကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ရုရှားနိုင်ငံခြားငွေ လဲလှယ်ရေးအရန်ငွေများတွင် ရွှေဝေစုသည် အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် ၁၀% မှ ၂၀% အထိ မြင့်တက် လာခဲ့သည်။ ဗင်နီဇွဲလားက ၁၀% ကျော်ကျော်မှနေပြီး 80% ကျော်အထိ တက်သွားသည်။
ဆွီဒင်နိုင်ငံ Gothenburg တက္ကသိုလ်ရှိ V-Dem အင်စတီကျု့မှ လေ့လာချက်အရ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ ညွှန်းကိန်းတွင် နိမ့်သော နိုင်ငံအများအပြားသည် ၎င်းတို့၏ ရွှေအရန်ငွေ တိုးမြှင့်မှုတွင် များလာခဲ့ကြသည်။ ဒီမိုကရေစီရေး ပြုပြင်ပြောင်း လဲမှုများ မလုပ်သောကြောင့် EU ၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသော ဟန်ဂေရီသည် လွန်ခဲ့သည့် ဆယ်စုနှစ်အတွင်း ၎င်း၏ ရွှေပိုင်ဆိုင်မှုကို သုံးဆ ၉၄ တန်အထိ တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အလားအလာနှင့် ငွေကြေးဖောင်းပွမှုအပေါ် စိုးရိမ်မှုများ တိုးလာခြင်းကြောင့် နိုင်ငံအချို့သည် ပိတ်ဆို့မှုများအတွက် ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။
လွန်ခဲ့သည့် ၁၀ နှစ်က ၁၂၅ တန်အထိ ၎င်း၏ ပိုင်ဆိုင်မှုရှိရာမှ ၂၄၄ တန် အထိတိုးလာခဲ့သည့် ပိုလန်အမျိုးသားဘဏ်က ရွှေသည် မည်သည့်စီးပွားရေးနှင့်မျှ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်မှု မရှိသောကြောင့် ကမ္ဘာ့ဘဏ္ဍာရေးဈေးကွက်တွင် မတည်ငြိမ်မှုများကို ခံနိုင်ရည်ရှိနိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဗဟိုဘဏ်များ၏ ရွှေဝယ်ယူမှုသည် အမေရိကန် ဒေါ်လာမှ ထွက်ခွာခြင်း၏ သင်္ကေတဖြစ်သည်။ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဗဟိုဘဏ်များတွင် ငွေကြေးအရန်ငွေ၏ ၇၀% ကျော်ရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ရာခိုင်နှုန်းသည် ၆၀% အောက်သို့ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။
ဒေါ်လာသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လွှဲပြောင်းမှုများ၏ ၈၈% အတွက် လွှမ်းမိုးထားသော ငွေကြေးအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး စုစုပေါင်း သွင်းကုန်နှင့် ပို့ကုန်များအတွက် ၂၀၀% အထိ ပေါင်းထည့်ထားသည်။ သို့သော် တရုတ်သည် ရုရှားနှင့် အီရန်တို့ထံမှ ယွမ်ငွေဖြင့် ရေနံကို ဝယ်ယူနေပြီး ကမ္ဘာ့ငွေကြေးလွှဲပြောင်းမှုတွင် အဆင့် ၅ သို့ တက်လာခဲ့သည်။ “ ဗဟိုဘဏ်များမှ ရွှေဝယ်ယူမှုသည်ဒေါ်လာ၏လွှမ်းမိုးမှုဆုတ်ယုတ်သွားကြောင်း လက္ခဏာပြချက်၏ သက်သေဖြစ်သည်” ဟု Japan Bullion Market Association ၏ ဒါရိုက်တာအကြီးအကဲ ယူအိချိ အိကေမိဇူ (Yuichi Ikemizu) ကပြောကြားခဲ့သည်။ နိုင်ငံများအနေဖြင့် ဒေါ်လာအပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို ဆက်လက်လျှော့ချပါက အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့က ချမှတ်ထားသော ဘဏ္ဍာ ရေးဆိုင်ရာ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုများသည် ထိရောက်မှု နည်းပါးလာမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်သည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကွဲလွဲမှုကို ပိုနက်ရှိုင်း စေနိုင်ပါသည်။
Source: မူနေမာဆာ ဟိုရိအို (MUNEMASA HORIO)၊ Nikkei
ဓာတ်ပုံမူပိုင်။ မာဆာရု ရှိအိုယာမ (Masaru Shioyama)
