အိန္ဒိယနှင့် မလေးရှားတို့သည် G20 ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမတိုင်မီ အသစ်ထုတ်ဝေသည့် မြေပုံတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ မြေယာပိုင်ဆိုင်ခွင့်ကို ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။
လာမည့်သီတင်းပတ် နယူးဒေလီတွင် ကျင်းပပြုလုပ်မည့် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမတိုင်မီ ဘော်နီယိုကျွန်းအနီးရှိ မလေးရှား၏ မလေးရှားပိုင်နက်နယ်မြေများနှင့် အိန္ဒိယနယ်မြေတို့ကို သူတို့ပိုင်အဖြစ် ဖော်ပြထားသည့် တရုတ်မြေပုံအသစ်ကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် မလေးရှားနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယနှင့် ပူးပေါင်းဆန့်ကျင်ခဲ့သည်။
ယင်းသည် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်တစ်လျှောက် သုံးနှစ်ကြာ စစ်ရေးအရ တင်းမာမှုတွင် ပါဝင်နေသည့် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယကြား တင်းမာမှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေခဲ့သည်။ တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်သည် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်ရန် မျှော်လင့်ထားသောကြောင့် ဆန္ဒပြမည့်အချိန်သည် အဓိကကျလိမ့်မည်။
“အခြေခံအထောက်အထားမရှိတဲ့ ဒီတောင်းဆိုမှုတွေကို ကျွန်တော်တို့က ပယ်ချပါတယ်။ တရုတ်ဘက်မှ အဲ့ဒီလုပ်ဆောင်နေတဲ့ ခြေလှမ်းများဟာ နယ်နိမိတ်ပြဿနာ ဖြေရှင်းမှုကို ပိုမိုရှုပ်ထွေးစေတယ်” ဟု အိန္ဒိယပြည်ပရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Arindam Bagchi က အင်္ဂါနေ့နှောင်းပိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် မလေးရှား နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက တရုတ်နိုင်ငံ၏ တစ်ဖက်သတ် ကြေညာချက်များကို ပယ်ချခဲ့ပြီး အဆိုပါမြေပုံသည် တရုတ်နိုင်ငံပိုင်ဆိုင်မှု နှင့် ဆက်စပ်မှုမရှိဟု ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်အိန္ဒိယက ပဋိပက္ခများကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆင်ခြင်တုံတရားဖြင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်လည်း သံတမန်ရေးလမ်းကြောင်းမှ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု များဖြင့် တောင်းဆိုခဲ့သည်။
အိန္ဒိယ၏ပိုင်နက်ကို တရုတ်ပိုင်အဖြစ်ထည့်သွင်း ရေးဆွဲထားသည့် ၂၀၂၃ “စံပြမြေပုံ” ဟူသော အဆိုအား သံတမန်လမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် ကန့်ကွက်ကြောင်း အင်္ဂါနေ့တွင် အိန္ဒိယက တရားဝင် ကြေငြာခဲ့သည်။
တနင်္လာနေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည့် တရုတ်မြေပုံဖော်ပြမှုတွင် တရုတ်နယ်စပ်ရှိ (Arunachal Pradesh) အရူနာချယ်ပရာဒက်ရှ်နှင့် (Doklam Plateau) ဒေါကလ ကုန်းပြင်မြင့်တို့သည် အိန္ဒိယနှင့် အငြင်းပွားနယ်မြေများ ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် တရုတ်ဖက်မှထိန်းချုပ်ထားသည့် တရုတ်နယ်နိမိတ်အတွင်း ပါဝင်သော အနောက်ဘက်ခြမ်းရှိ Aksai Chin ကိုလည်း အိန္ဒိယကသူတို့ပိုင်သည်ဟု တောင်းဆိုထားဆဲဖြစ်သည်။
အိန္ဒိယပြည်ပရေးရာဝန်ကြီး Jaishankar Subhramanyam ကလည်း အင်္ဂါနေ့ညက ရုပ်မြင်သံကြားအင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် တရုတ်၏ ပြောဆိုချက်ကို ပယ်ချခဲ့သည်။ “အိန္ဒိယရဲ့ပိုင်နက်ကို အဓိပ္ပာယ်မဲ့စွာ တောင်းဆိုတာဟာ တရုတ်ရဲ့ ပိုင်နက်အဖြစ် မရောက်စေရပါဘူး” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံသည် အိန္ဒိယ အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ Arunachal Pradesh ပြည်နယ်မှ အရာရှိများ၏ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်တွင် ဗီဇာများ တံဆိပ်ရိုက်ပေးရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီး ယင်းအစား ကလစ်နှင့် ဖိချုပ်ထားသော လက်မှတ်ကို သာထုတ်ပေးပြီး ထိုနေရာသည် တရုတ်တို့၏ ပိုင်နက်ဖြစ်ကြောင်းအဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်သည်။
အိန္ဒိယ ထိန်းချုပ်ထားသည့် ကက်ရ်ှမီးယားဒေသအပေါ် အိန္ဒိယ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကိုလည်း အသိအမှတ်ပြုရန် ငြင်းဆိုထားပြီး မေလတွင် G20 အစည်းအဝေးသို့ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ စေလွှတ်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့်အပတ်က အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ် နာရင်ဒရာမိုဒီ သည် တောင်အာဖရိကမြို့တော် ဂျိုနက်စ်ဘာ့ခ်၌ BRICS ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် တရုတ်သမ္မတရှီအား အလွတ်သဘော စကား ပြောဆိုခဲ့ပြီး ဝန်ကြီးချုပ်သည် နယူးဒေလီ၏ မဖြေရှင်းရသေးသော နယ်စပ်ပြဿနာများနှင့် ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုများကို မီးမောင်းထိုး ပြခဲ့သည်။
အငြင်းပွားနယ်စပ်တွင် တင်းမာမှုများ တိုးမြင့်လာခြင်းကို လျော့ကျစေရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ အရှိန်မြှင့်ရန် ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦး သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး ထိုနေရာတွင် တပ်စွဲထားသည့် ထောင်နှင့်ချီသော တပ်ဖွဲ့ဝင်များကို နေရပ်ပြန်ပို့ရန် အိန္ဒိယ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။
အငြင်းပွားနေသော နယ်နိမိတ်သည် Ladakh ဒေသတွင် ထောင်နှင့်ချီသော အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်စစ်သားများကြား သုံးနှစ်ကြာ ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှု ဖြစ်စေခဲ့သည်။
လွန်ခဲ့သည့် ၃ နှစ်က ယင်းဒေသတွင် တိုက်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ အိန္ဒိယ စစ်သား ၂၀ နှင့် တရုတ် ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။
“နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးရဲ့ အလုံးစုံ အကျိုးစီးပွားကို အလေးထားပြီး နယ်စပ်ဒေသ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို ပူးပေါင်း ကာကွယ်ဖို့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသင့်ပါတယ်” ဟု နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံမှုအပြီးတွင် တရုတ်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သည်။
အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်စစ်တပ်မှ တပ်မှူးများ ယခုလအစောပိုင်းတွင် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး အခြေအနေကို တည်ငြိမ်စေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်။
“အမှန်တကယ် ထိန်းချုပ်ရေးမျဉ်း” ဟုအမည်ပေးထားသည့် နယ်စပ်မျဉ်းသည် အနောက်ဘက်ရှိ Ladakh မှ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယပိုင်နယ်မြေများကို တရုတ်က လုံးလုံး လျားလျား တောင်းဆိုထားသည့် အိန္ဒိယအရှေ့ပိုင်း Arunachal Pradesh အထိ ပိုင်းခြားထားသည်။ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်တို့သည် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ၎င်းတို့၏ နယ်နိမိတ်ကို စစ်ပွဲဆင်နွှဲခဲ့ကြသည်။
တရုတ်သည် Arunachal Pradesh အပါအဝင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ နယ်မြေ ၉၀,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၃၅,၀၀၀ စတုရန်းမိုင်) ခန့်ကို တောင်းဆိုထားသည်။
ထိုဒေသတွင် နေထိုင်သူ အများစုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ ဖြစ်ကြသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် လက်ရှိရင်ဆိုင် ကြုံတွေ့နေရသော Ladakh ရှိ အိန္ဒိယက တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပိုင်သည်ဟု ယူဆထားသည့် Aksai Chin ကုန်းမြင့်ရှိ ၎င်း၏နယ်မြေ ၃၈,၀၀၀ စတုရန်းကီလိုမီတာ (၁၅,၀၀၀ စတုရန်းမိုင်) ကို တရုတ်က သိမ်းပိုက်ထားကြောင်း အိန္ဒိယက ပြောသည်။
Source: AP
