ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေမှာ ပြည်သူတွေက ကိုယ်ကြိုက်နှစ်သက်တဲ့ပါတီတွေကို လွတ်လပ်စွာ မဲပေးခွင့်ရှိသည့်အတွက် အာဏာရှင်တွေအဖြစ် ပေါ်ပေါက်လာဖို့ ခဲယဉ်းပါသည်။
အာဏာရှင် ဆန်လာလျှင် ပြည်သူက မဲမပေးတော့သည့်အတွက် နောက်သက်တမ်းမှာ ဆင်းပေးရမှာ ဖြစ်ပါသည်။ ကွန်မြူနစ်နိုင်ငံတွေကတော့ ပစ္စည်းမဲ့ အာဏာရှင်စနစ်နှင့် အုပ်ချုပ်ရင်း တိုင်းပြည်မွဲလာသည့်အခါ အရင်းရှင် ဈေးကွက် စီးပွားရေးစနစ်ကို ဖွင့်ပေးရင်း စီးပွားရေး တိုးတက်လာပြီး ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်ကြီးတွေ ပစ္စည်းမဲ့အာဏာရှင်များဘဝမှ ချမ်းသာ ကြွယ်ဝလာပြီး “ပစ္စည်းရှိ အာဏာရှင်” များ ဖြစ်လာကြသည်။
ဥပမာ-တရုတ်နိုင်ငံ။
ကွန်မြူနစ်စနစ်ကနေ ဟန်ပြပါတီစုံ စနစ်ပြောင်းပြီး အတိုက်အခံများကို သူတို့ထက် လူထုထောက်ခံမှုရလာလျှင် ပုဒ်မမျိုးစုံတပ် ဖမ်းဆီးနှိပ်ကွပ်ပြီး အာဏာရှင်များ ဖြစ်သွားကြသည့် နိုင်ငံများထဲမှာ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ကွန်မြူနစ်မျက်နှာဖုံးကို ခွာချပြီး ဆိုရှယ်လစ်လိုလို ဒီမိုကရက်လိုလို ဟန်ဆောင်ရင်း အာဏာကို မလွှတ်တမ်း ဆုပ်ကိုင်ထားခဲ့ကြသည်။ အသက်ကြီးရင့်လာသည့်အခါ မိမိယုံကြည်ရသည့် သားသမီးများကို မိမိရာထူးကို လက်ပြောင်းပေးဖို့ နောင်ရေး စိတ်ချရအောင် လုပ်ကြပြန်သည်။
သာဓကအားဖြင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၊ ရုရှားနိုင်ငံ။
တချို့ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင်များသည် ဘုရားကိုးကွယ်တာ ဘာသာတရားဆိုတာ ဘိန်းလိုပဲ စွဲရင်ဖြတ်မရဘူးလို့ ဆိုကြပြီး ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တွေ ဘာသာရေး အဆောက်အဦတွေ ဘုရားကျောင်းဆောင်များကို အကြမ်းဖက် ဖျက်စီးခဲ့ကြသည်။ တဖက်တွင်လည်း လူထုက သူတို့ကို ဘုရားလို ကိုးကွယ်အောင်ဝါဒဖြန့် ကြပြန်သည်။ သာဓကအားဖြင့် တရုတ်ခေါင်းဆောင် မော်စီတုံးနှင့် မြောက်ကိုရီးယား ခေါင်းဆောင် ကင်အီဆွန်း သူ့သား ကင်ဂျုံအီးလ်။
ဤဆောင်းပါးသည် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံခေါင်းဆောင် ဟွန်ဆန်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်အီဆွန်းတို့၏ မျိုးဆက်အကြောင်းကို စာဖတ်သူများ ဗဟုသုတရပြီး မည်သည့်နိုင်ငံရေးစနစ်က လူသားဆန်သည် လွတ်လပ်မှုကို တန်ဖိုးထားသည်ဟူသည့် တွေးခေါ်မျှော်မြှင်နိုင်မှု မြင့်မားလာစေရေးအတွက် ရေးသားလိုက်ရပါသည်။
ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ
ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ ကွန်မြူနစ်ခေါင်းဆောင် ဝန်ကြီးချုပ် ဟွန်ဆန်သည်သူ၏ သားနှင့် သူ့အစိုးရအဖွဲ့ဝင် မဟာမိတ်များ၏ သားသမီးများကို အာဏာဆက်ခံရစေရန် စီစဉ်နေခဲ့သည်။ သူ့သားအကြီးဆုံး ဟွန်မာနက်ကို ဘယ်အချိန် လွှဲပြောင်းပေးရမလဲဆိုသည်ကို တိုင်းပြည်ကို နှစ် ၄၀ သံကွန်ခြာအုပ်ပြီး တင်းကြပ်စွာ အုပ်ချုပ်နေတဲ့ ဝန်ကြီးချုပ်က တွေးဆနေခဲ့သည်။ ၎င်း၏သားအကြီးဆုံးအား ဇက်ကြိုးများ လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ရန် လုပ်ဆောင်နေချိန်တွင် ကမ္ဘောဒီးယားတွင်ရှိ လက်ရှိအာဏာဆွဲကိုင်ထားသူများ၏ မျိုးဆက်သစ်များကို အစားထိုးမှုတို့ကိုပါ လုပ်ဆောင်လာခဲ့သည်။
အာဏာရ ကမ္ဘောဒီးယား ပြည်သူ့ပါတီ (CPP) က ဝန်ကြီးချုပ်၏ သားအကြီးဆုံးလည်းဖြစ်သူ တော်ဝင် ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင့်တပ်မတော်၏ တပ်မှူး ဟွန်မာနက်အား ဇူလိုင်လတွင် ကျင်းပမည့် အမျိုးသား ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါလီမန် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မည်ဟု မတ်လတွင် ကြေညာခဲ့သည်။ ဧပြီလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် မာနက်သည် သူ၏ စစ်တပ်တာဝန်များကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး စစ်တပ်မှနိုင်ငံရေး အခန်းကဏ္ဍသို့ ပြတ်သားစွာပြောင်းရွှေ့လာခဲ့သည်။
ဘောဂဗေဒပါရဂူဘွဲ့ရ အသက် ၄၅ နှစ်အရွယ် West Point ဘွဲ့ရ မာနက်သည် ၂၀၂၈ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ အာဏာရမည် မဟုတ်ဟု ဖခင်ဖြစ်သူ ဟွန်ဆန်က ယခင်က ပြောခဲ့ဖူးသည်။ စံနစ်တကျ နေထိုင်သူ ဟွန်ဆန်၏ ကျန်းမာရေးအခြေအနေ ပိုမိုဆိုးရွားလာသောကြောင့် နိုင်ငံရေးအခြေအနေများ တည်ငြိမ်နေသဖြင့် ရာထူးလွှဲပြောင်း ဆက်ခံရေးအစီအစဉ်များသည် ယခုနှစ်အတွင်း ဖြစ်နိုင်ချေရှိပြီး မာနက်ကို လွှဲပြောင်းပေးနိုင်ရန် လျင်မြန်စွာ စီစဉ်နေပုံရသည်။ အာဏာရ ကမ္ဘောဒီးယားပြည်သူ့ပါတီ Cambodia Peoples’ Party (CPP) ၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဆော့အီဆန် (Sok Eysan) က “ဥက္ကဌ ဟွန်မာနက်ဟာ အနာဂတ်အတွက် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းဖြစ်တယ်”ဟုဆိုသည်။
အကယ်၍ ဟွန်ဆန်သည် လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် ရာထူးမှ အနားယူပါက စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင် နိုရိုဒွန် ဆီဟန်မိုနီ (Norodom Sihamoni) သည် ပါလီမန်မှ မန်နက်၏ အုပ်ချုပ်မှုကို ထောက်ခံမဲပေးကာ အယုံအကြည်ရှိကြောင်း မဲခွဲဆုံးဖြတ်ပြီး နောက် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ကြေညာပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း အီဆန်မှ ရှင်းပြခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် သူ့သားက ထိပ်ပိုင်းနေရာကို ရယူနိုင်ဖို့အတွက် ဟွန်ဆန်သည် ဆယ်စုနှစ် ကြာအောင် တည်ဆောက်ခဲ့သော ကြီးမားကျယ်ပြန့်သည့်စနစ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည့် CPP ပါတီဝင် အထက်တန်းခေါင်းဆောင်များ၏ သားသမီးများကို နိုင်ငံရေးမှာ ဂုဏ်သိက္ခာနှင့် သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်စေရန်အတွက် မြင့်မာသည့် ရာထူးတွေပေးပြီး အာဏာရပါတီအတွင်း အရှိန်အဟုန်နှင့် အသွင်ကူးပြောင်းရေးကို ကြီးကြပ်နေခဲ့သည်။
“ ထိပ်ပိုင်းအလုပ်အကိုင်များပေးအပ်ခြင်းသည် အရည်အချင်းအပေါ်အခြေခံခြင်းမဟုတ်သော်လည်း ဟွန်မိသားစုအတွက် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် အာဏာထိန်းသိမ်းထားနိုင်မှု အပေါ် အရေးကြီးသည့် လုပ်ဆောင်မှု တခုဖြစ်သည်” ဟု လန်ဒန်တက္ကသိုလ်၊ စီးတီးရှိ အာဏာရှင်နိုင်ငံရေး ဆိုင်ရာ သုတေသီ Neil Loughlin က ပြောကြားခဲ့သည်။ “ ဟွန်မိသားစုအတွင်း မင်းဆက်အာဏာအကူးအပြောင်း၏ တရားဝင်မှုကို လက်ခံ အတည်ပြုရန် စနစ်အတွင်းရှိအခြားသူများအပေါ်လည်း မှီခိုနေရပါသည်။” ဟွန်မာနက်၏ အုပ်ချုပ်မှုလမ်းကြောင်းကို ရှင်းလင်းရန် CPP ပါတီ မှ “နီပိုကလေးများ” (ထိပ်ပိုင်းအာဏာရခေါင်းဆောင်တို့၏သားသမီးများ) အား ဝန်ကြီးရာထူးများနှင့် ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရာထူးများကို စတင်ပြီး တိုးမြှင့်ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲအပြီးတွင် ဝန်ကြီးအသစ်များ အများအပြားကိုလည်း ခန့်အပ်ခံရဖွယ်ရှိသည်။ Nikkei Asia မှ ပြန်လည်သုံးသပ်သည့် CPP ပါလီမန် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများစာရင်းတွင် ခမာနီခေတ်နောက်ပိုင်း အစိုးရတည်ဆောက်မှု အစောဆုံး ကာလမှ သက်တူရွယ်တူများဖြစ်သည့် ဟွန်ဆန်၏ ကိုယ်ရံတော်ဟောင်းများသည် လာမည့် ဇူလိုင်လ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်တော့မည် မဟုတ်ကြောင်း သိရသည်။ သို့သော် ဝန်ကြီးများကို ဝန်ကြီးချုပ်က တိုက်ရိုက်ခန့်အပ်ထားပြီး မျိုးဆက်သစ်များကို အမျိုးသားလွှတ်တော် အခန်းကဏ္ဍသို့ တက်လှမ်းခွင့်ပေးခြင်းဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့အသစ်ကို ခန့်အပ်နိုင်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။
“ ကျွန်တော်တို့ အသက် ၈၀ အရွယ်တွေ [အစိုးရအဖွဲ့ကနေ] ထွက်ခွာသွားတော့မယ်လို့ သဘောတူထားပါတယ်” ဟု ဟွန်ဆန်က ပြီးခဲ့သောနှစ်တွင် မာနက်အတွက် အရိပ်ကက်ဘိနက်တစ်ခုကို ပြင်ဆင်ထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ကြေငြာခဲ့သည်။
“ကမ္ဘောဒီးယားပြည်သူ့ပါတီက မျိုးဆက်သစ်တွေဆီ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးဖို့ အဆင်သင့်ပါပဲ” ဟု နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ အန် ဆိုဗန်နာရာ(Em Sovannara) က ပြောသည်။ နောက်မျိုးဆက်အားလုံးသည် အစိုးရတွင် ရာထူးရယူထားသည့် မိဘဆွေမျိုးများဆီမှ ဆင်းသက်လာ ကြသည်။ တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးချုပ်၏သား ဒစ်တီနာကဲ့သို့ CPP ပါတီဝင်၏ သားအချို့တို့သည် ၎င်းတို့တွင် နောက်ခံမရှိသော ထိပ်တန်းရာထူးများကို ပေးအပ်ခံထားပြီး ဖြစ်သည်။ တီနာကိုယ်တိုင် လွန်ခဲ့သည့် အောက်တိုဘာလက စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး ဖြစ်လာချိန်တွင် ဝန်ခံခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များသည် ယေဘုယျအားဖြင့် အနောက်တိုင်း ပညာတတ်များဖြစ်ကြပြီး မိဘများထက် ပိုမိုသာလွန်ကောင်းမွန်သည့် ပညာရေးဘွဲ့များ ရှိကြသော်လည်း ၎င်းတို့သည် သဘောထားပျော့ပြောင်းမှု မရှိပေ။ ရာထူးလက်ခံပြီး မကြာခင်မှာပဲ တီနာက “သူ့ကို ဝေဖန်တာကို လက်ခံမယ်ဟု သတင်းထောက်များကို ပြောပြီး သူ့ဝန်ကြီးဌာန၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေတဲ့ ဘယ်သူကိုမဆို တရားစွဲမယ်” ဟု ထပ်လောင်းသတိပေး ပြောကြားခဲ့သည်။
နီပိုကလေးများကို မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် ဟွန်ဆန်သည် သူ၏ ကမ္ဘာ့ဒုတိယ သက်တမ်းအရှည်ဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူး၏ လက်အောက်တွင် ပြိုင်ဘက်ဟောင်းများကို လုံးဝလက်မ မထောင်နိုင်အေင် ပြုလုပ်ထားနိုင်ပြီး မကျေမနပ် ဖြစ်နိုင်ချေကို နီပိုကလေးများကို ရာထူး ပေးထားခြင်းဖြင့် သက်သာစေနိုင်သည်။ CPP ၏ အင်အားရှိသည့်သူနှစ်ဦးဖြစ်သော တပ်မတော် တပ်ဖွဲ့များကို ကြီးကြပ်သော ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး တီယာ ဘန် (Tea Banh) နှင့် အမျိုးသား ရဲတပ်ဖွဲ့ကို ထိန်းချုပ်သော ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီး ဆာကိန်း (Sar Kheng) တို့ သည် မန်နက်၏ ဦးဆောင်မှုကို CPP မှ လက်ခံရန် ဟွန်ဆန်က မျှော်လင့်ထားသည်။ ဟွန်မာနက်၏ ဆက်ခံမှုကို ထောက်ခံရန် အခြားဝန်ကြီးများထက်စာလျှင် ဆာကိန်းသည် သိသိသာသာ နှေးကွေးနေသည်။ ဝန်ကြီးနှစ်ဦးစလုံးသည် အသက် ၄၀ အရွယ်ရှိ ၎င်းတို့၏သားများကို ၎င်းတို့၏ ရာထူးများ အမွေဆက်ခံရန် လိုလားနေကြသည်ဟု လေ့လာသူများက ဆိုသည်။
သို့သော် ပြည်ပရောက် အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် ဆမ်ရိန်ဆီ (Sam Rainsy) က ဝန်ကြီးချုပ်ဟွန်ဆန်သည် ၎င်းနှင့်သူ့သားတို့လက်ထဲတွင် ဝန်ကြီးဌာနများက ရှိနေသော်လည်း ၎င်း၏ ပြိုင်ဘက်ဝန်ကြီးဌာနများကို စစ်မှန်သော အာဏာကျင့်သုံးခြင်းမှ တားဆီးရန် ကြိုးစားမည်ဟု ယုံကြည်နေသည်။
“ဟွန်ဆန်ဟာ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနနဲ့ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ အနည်းဆုံး ရဲတွေကို ဟွန်မာနက်ရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအပြင်ဖက်ကို ဘယ်တော့မှ ခွင့်မပြုပါဘူး” ဟု ဆမ်ရိန်ဆီက ပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒီအစီအစဉ်ဟာ အလားအလာရှိတဲ့ ပြိုင်ဘက်တွေကို စိတ်ဖြေဖျောက်ဖို့ အသွင် ကူးပြောင်းရေးကာလအတွက် ယာယီဖြစ်ပါတယ်။” ဟု မှတ်ချက်ပေးခဲ့သည်။ ထိုအတွေးအခေါ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ ၂၀၀၈ ခြေဥတွင် ပြည်ထဲရေးနှင့် ကာကွယ်ရေး နှင့်နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနများကို ကာချုပ်အောက်တွင်ထားပြီး အာဏာအမာကို စစ်တပ်ကချုပ်ထားသည့် အတွေးအခေါ်နှင့်ထပ်တူ ကျလျက်ရှိကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။
အောက်ပါအချက်များသည်ကမ္ဘောဒီးယားခေါင်းဆောင်များနှင့်သူတို့သားသမီးများအာဏာခွဲယူနေကြပုံဖြစ်သည်။
(ပုံတွင် ဖော်ပြထားသည်ကိုကြည့်နိုင်သည်)။
ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး တီရာဘန် (Tea Banh) ၏သား တီရာဆီဟာ (Tea Seiha) ကို ဆီယမ်ရီပ် (Siem Reap) ပြည်နယ်၏ ဘုရင်ခံအဖြစ် ၂၀၁၈ နှစ်တွင် ခန့်ထားခဲ့သည်။
ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဆာကိန်း (Sar Kheng) ၏သား ဆာဆော့ဟာ (Sar Sokha) ကို ပြည်ထဲရေးအတွင်းဝန်၊ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနအဖြစ် ၂၀၁၈ခုနှစ်က စတင်ခန့် ထားခဲ့သည်။
ကမ္ဘောဒီးယားအမျိုးသားဘဏ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ချီရာချန်တို (Chea Chanto) ၏ သမီးဖြစ်သူ ချီရာဆာရေး (Chea Serey) ကို ကမ္ဘောဒီးယားအမျိုးသားဘဏ် ဒုအုပ်ချုပ်ရေးမှူးအဖြစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ရာထူးတိုးမြှင့် ခန့်အပ်လိုက်သည်။
နိုင်ငံခြားရေးနှင့်နိုင်ငံတကာရေးရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီး ပရတ် ဆော့ဟွန် (Prak Sokhon) ၏ သားဖြစ်သူ (Prak David) ပရတ်ဒေးဗစ်ကို စိုက်ပျိုးရေးနှင့် သစ်တော၊ ငါးလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာန အတွင်းဝန်အဖြစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။
မြေယာစီမံခန့်ခွဲရေးဝန်ကြီးဌာနဝန်ကြီး ချီရာဆိုဖရာ (Chea Sophara) ၏ သားဖြစ်သူ (Phara Mongkul) ဖရာမွန်ကူးလ်သည် မြေယာ စီမံခန့်ခွဲရေးဝန်ကြီးဌာနအတွင်းဝန်အဖြစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရသည်။
ခရီးသွားလုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာနဝန်ကြီး သွန်းခွန် (Thong Khon) ၏သား သွန်းရတ်သာဆက် (Thong Rathasak) သည် ခရီးသွား လုပ်ငန်းဝန်ကြီးဌာနအတွင်းဝန်အဖြစ် ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရသည်။ ထို့အတူ မြောက်ကိုရီးယားတွင်လည်း ခေါင်းဆောင်ကင်အီဆွန်းသည်လည်း တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ရန် ကင်မင်းဆက်ကို တည်ထောင်ခဲ့ ပြန်သည်။
မြောက်ကိုရီးယား၏ ကင်မင်းဆက်။
ကင်အီဆွန်း (Kim II Sung) မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံကို တည်ထောင်သူဖြစ်ပြီး ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် သူကွယ်လွန်ချိန်အထိ မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံကို မင်းမျိုးဆက် မဟုတ်သော်လည်း မင်းလုပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ထာဝရသမ္မတအဖြစ် သတ်မှတ်ခံရသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၂ ခုနှစ်အထိ ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးနှင့် သမ္မတအဖြစ် ၁၉၇၂ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၄ ခုနှစ်အထိ ပြိုင်ဖက်မရှိ အာဏာဆုပ်ကိုင်ထားခဲ့သည်။
ကိုရီးယား အလုပ်သမားပါတီ (WPK) ၏ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၁၉၄၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၄ ခုနှစ်အထိ ၁၉၄၉ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၆ ခုနှစ်အထိ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် လည်းကောင်း၊ ၁၉၆၆ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူး ရာထူးကို ကိုင်ထားခဲ့သည်။ ကိုရီးယားစစ်ပွဲတွင် စစ်ရေးအရ ရပ်တန့်သွားပြီးနောက် ၁၉၅၃ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ၂၀ ရာစုတွင် ရာထူးသက်တမ်း ၄၅ နှစ်ကျော်ကြာတိုင်းပြည်ခေါင်းဆောင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် မြောက်ကိုရီးယားသည် ဗဟိုမှချုပ်ကိုင်ထားသည့် စီးပွားရေးစနစ်ဖြင့် အာဏာရှင် ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံအဖြစ် ထူထောင်ခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံနှင့် နီးကပ်သော နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေး ဆက်ဆံရေးရှိသည်။
မြောက်ကိုရီးယားနှင့် ဆိုဗီယက်ယူနီယံအကြား ကွဲပြားမှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီးနောက် ကင်အီဆွန်းသည် ကိုရီးယားအမျိုးသားရေးဝါဒ၊ မိမိကိုယ်ကိုအားကိုးမှုနှင့် ဆိုရှယ်လစ်ဝါဒအပေါ် အာရုံစိုက်သည့် Juche (Juche တွင် “ မိမိကိုယ်ကိုအားကိုးခြင်း” “ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်” နှင့် “ လွတ်လပ်ရေး” ဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိသည်) ဒဿနကိုကိုင်စွဲပြီး အမျိုးသားရေးခေါင်းဆောင်ကြီးအဖြစ်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲသည်အထိ နိုင်ငံသည် ရန်ပုံငွေ၊ ထောက်ပံ့မှုများနှင့် အရှေ့ပိုင်းအဖွဲ့ထံမှ ရန်ပုံငွေများ ရရှိခဲ့သည်။ စီးပွားရေး အကူအညီများ ဆုံးရှုံးခြင်းကြောင့် မြောက်ကိုရီးယား၏ စီးပွားရေးကို ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အငတ်ဘေးကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
ကင်မ်အီဆွန်းသည် ၎င်း၏မဟာမိတ် ဂျိုးဇက်စတာလင်ထက် ဆယ်စုနှစ်လေးစုကျော်နှင့် မော်စီတုံးအား ဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုနီးပါး ကျော်လွန်ကာ တိုင်းပြည်ကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ ခြောက်ဦးနှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ဆယ်ဦးတို့၏ ရာထူးသက်တမ်းများ ပြောင်းလဲ သွားသော်လည်း သူတဦးတည်း အာဏာရယူပြီး ဆက်လက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ သူ့ကို ပြည်သူများက ကြီးမြတ်ကျော်ကြားသည့် ခေါင်းဆောင်ကြီး Great Leader (Suryong) ဟု ခေါ်ဝေါ်စေခဲ့ပြီး သူသည် မြောက်ကိုရီးယားတွင် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးကို လွှမ်းမိုးထားသည့် သူ့အား ပြည်သူများက ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရ ကိုးကွယ်မှုကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ် ၆ ကြိမ်မြောက် WPK ပါတီ ကွန်ဂရက်တွင် ၎င်း၏ သားအကြီးဆုံး ကင်ဂျုံအီးလ် (Kim Jong Il) အား နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုအဖွဲ့ (Presidium) ၏ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခဲ့ပြီး ၎င်း၏နေရာကို ဆက်ခံမည့်သူအဖြစ် ရွေးချယ်ကာ ကင်မင်းဆက်ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။
ကိုရီးယား အသံထွက်- ကင်ဂျုံအီးလ်(Kim Jong Il) သည် မြောက်ကိုရီးယား၏ ဒုတိယမြောက်ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်အထိ မြောက်ကိုရီးယားကိုအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ သူသည် သူ၏ဖခင် ကင်အီဆွန်း ကွယ်လွန်ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှ မြောက်ကိုရီးယားကို ဦးဆောင်ခဲ့သည့် ပထမဆုံးသော ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဆက်ခံခဲ့သည်။သူ့ကို သူ့ကိုထာဝရခေါင်းဆောင်သမတကြီး “Eternal President of the Republic” ဟု ကင်ပွန်းတပ်စေခဲ့သည်။ သူ့လက်ထက်တွင် ၁၉၉၈ တွင် မြောက်ကိုရီးယားအစိုးရက “ Songun” သို့မဟုတ် “ စစ်တပ်သည်ပထမ” ဟုခေါ်သော မူဝါဒသစ်ကို ကြေညာခဲ့သည်။ အနှစ်သာရအားဖြင့်၊ ဆန်ဂန် (Songun) သည် မြောက်ကိုရီးယား၏ “ စစ်တပ်သည်ပထမ” ပေါ်လစီဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတော်၏အရေးကိစ္စများတွင် ကိုရီးယားပြည်သူ့တပ်မတော်ကို ဦးစားပေးကာ အရင်းအမြစ်များခွဲဝေပေးသည်။
Songun နိုင်ငံရေးသည် စစ်ရေးစစ်ရာများကို ဦးစားပေးပြီး ကိုရီးယားပြည်သူ့တပ်မတော် (KPA) ကို ခိုင်မာအောင် တည်ဆောက်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် အဓိကအင်အားစုအဖြစ် ပါဝင်ရေးဖြစ်သည်။
ကင်ဂျုံအွန်း၏ခေတ် (၂၀၁၁-လက်ရှိ)
ကင်ဂျုံုအီးလ် သည် ၂၀၁၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ကွယ်လွန်ခဲ့ပြီး သားဖြစ်သူ ကင်ဂျုံအွန်းက သူ့နေရာကို ဆက်ခံခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းတွင်ကင်ဂျုံအွန်းသည် သူ့ကိုခေါင်းဆောင်အဖြစ်နေရာတင်ပေးခဲ့သည့် သြဇာအာဏာရှိသော ဦးလေးဖြစ်သူ ဂျန်ဆောင်း တပ်ခ် (Jang Song-thaek) အား သူ့အားအာခံနိုင်သည်ဟု စိုးရွံ့ပြီး ဖမ်းဆီးကာ ရုံးတင်စစ်ဆေးပြီးနောက် ကွပ်မျက်ခဲ့သည်။ တောင်ကိုရီးယား သူလျှိုအေဂျင်စီ၏ အဆိုအရ ကင်သည် အာဏာရပြီးနောက် လူ ၃၀၀ ခန့်ကို သုတ်သင်ရှင်းလင်းခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းရေး ကော်မရှင်သည် ကင်ဂျုံအွန်း အစိုးရအား လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုများဖြင့် ကင်ဂျုံအွန်းကို စွပ်စွဲခဲ့သည်။
ထွန်းအောင်ကျော် (၇၄ မျိုးဆက်)
မှီငြမ်းစာ-
NIKKEI Asia ၏ အာရှအတွင်းရေး ဆောင်းပါး Cambodia’s Hun Sen plans power succession to son, allies’ children
World Fact Book- North Korea.
ဤဆောင်းပါးသည် စာရေးသူ၏ အာဘော်သာ ဖြစ်သည်။
