၂၀၂၄ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၀ ရက်၊
ဒူဘိုင်း၊ ယူအေအီး CNN — ပြင်းထန်သောအပူချိန် ၄၉ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၁၂၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) အထိရှိသည့်အတွက် မက္ကာသို့ နှစ်စဉ် မွတ်စလင် ဟာ့ဂျ် (Hajj) ဘုရားဖူးဝတ်ပြုနေစဉ် လူရာနှင့်ချီ သေဆုံးပြီး ထောင်နှင့်ချီသောလူများ အပူဒဏ်ကြောင့် ဆေးကုသမှု ခံယူခဲ့ရသည်။ သေဆုံးသူများထဲတွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသား ၁၆၅ ဦးခန့်ရှိကြောင်း ဆော်ဒီအာရေဗျနိုင်ငံရှိ ကောင်စစ်ဝန်ချုပ်၏ ဟာ့ဂျ် စီမံခန့်ခွဲမှုရုံးကို ကိုးကား၍ CNN အင်ဒိုနီးရှားဌာန က ဖော်ပြခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အနည်းဆုံး ဂျော်ဒန်နိုင်ငံသား ၄၁ ဦး၊ တူနီးရှား ၃၅ ဦးနှင့် အီရန်နိုင်ငံသား ၁၁ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံတစ်ခုစီရှိ အာဏာပိုင်များက ပြောကြားခဲ့သည်။
နောက်ထပ် ဂျော်ဒန်နိုင်ငံသား ၂၂ ဦး ပျောက်ဆုံးနေပြီး အီရန်နိုင်ငံသား ၂၆ ဦးကို ဆေးရုံတင်ထားကြောင်း အီရန်လခြမ်းနီအဖွဲ့မှ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း အီရန်၏ တရားဝင်တစ်ပိုင်းဖြစ်သော တက်စ်နင်မ် (Tasnim) သတင်းအေဂျင်စီက ပြောကြားခဲ့သည်။ အီရန်နိုင်ငံသားအချို့မှာ အပူဒဏ်ကြောင့် သေဆုံးခဲ့ပြီး အချို့မှာ ကုသခံနေရသည့်အခြေအနေများရှိကြောင်း အီရန်လခြမ်းနီအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။ ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် အီဂျစ်တို့သည် တရားဝင်ကိန်းဂဏန်းများကို ထုတ်ပြန်ခြင်းမရှိသေးသောကြောင့် သေဆုံးသူဦးရေ တိုးလာဖွယ်ရှိသည်။ ထို့အပြင်၊ အစိုးရများသည် ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခွဲတမ်း၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် မက္ကာသို့ မှတ်ပုံတင်ပြီး ခရီးသွားခဲ့ကြသည့် ဘုရားဖူးများကိုသာ သတိပြုမိသည် – မှတ်ပုံမတင်ထားသည့် ဘုရားဖူးများအကြားတွင် သေဆုံးမှုများမှာ ပိုများမည်ဟု စိုးရိမ်နေကြသည်။
အပူဒဏ်ကြောင့် လူပေါင်း ၂၇၀၀ ကျော်ကို ကုသမှုခံယူခဲ့ရကြောင်း ဆော်ဒီအစိုးရက တနင်္လာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် လူပေါင်း ရာနှင့်ချီ၍ လူမှုကွန်ရက်ပေါ်တွင် ချစ်ခင်ရသူများ စာရင်းသွင်းမခံရခြင်းအကြောင်း ပို့စ်တင်ခဲ့ကြသည်။ ယခုနှစ် ဟာ့ဂျ် တွင် လူပေါင်း ၁.၈ သန်းကျော် ပါဝင်ဆင်နွှဲနေကြကြောင်း ဆော်ဒီအထွေထွေ စာရင်းအင်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့မှ သိရသည်။ ဘုရားဖူးများကြား သေဆုံးမှုမှာ အဆန်းမဟုတ်သော်လည်း (ယခင်နှစ်တွင် ၂၀၀ ကျော်ရှိခဲ့သည်)၊ အထူးသဖြင့် အပူချိန်မြင့်မားသည့်ကြားတွင် ယခုနှစ် စုဝေးပွဲကို ကျင်းပခြင်းဖြစ်ပါသည်။
ဟာ့ဂ်ျရာသီသည် အစ္စလာမ့်ပြက္ခဒိန်အရ နှစ်စဉ်ပြောင်းလဲနေပြီး ယခုနှစ်တွင် နိုင်ငံတော်၏ အပူဆုံးလများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည့် ဇွန်လတွင် ကျရောက်သည်။ တနင်္လာနေ့တွင် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားသည် အပူချိန်လွန်ကဲသော ၄၉ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၁၂၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) သို့ရောက်ရှိပြီးနောက် အချို့သောနာရီများကြားတွင် “မာရ်နတ်ကို ကျောက်ခဲဖြင့်ပစ်ခြင်း” ဓလေ့ကို မလုပ်ဆောင်ရန် ဘုရားဖူးများအား တနင်္လာနေ့တွင် အကြံပေးခဲ့သည်။ ဟာ့ဂ်ျတာဝန်ရှိသူများက ဘုရားဖူးများအား ထီးများဆောင်ထားရန်နှင့် ပြင်းထန်သောအခြေအနေများကြားတွင် ရေဓာတ်ရှိနေရန် ဆော်ဒီစစ်တပ်မှ လူပေါင်း ၁၆၀၀ ကျော်ကို အပူဒဏ်အတွက် အထူးဆေးဘက်ဆိုင်ရာယူနစ်များနှင့် အမြန်တုံ့ပြန်ရေးအဖွဲ့ ၃၀ ဖြင့် တပ်ဖွဲ့ဝင် ၁,၆၀၀ ကျော်ကို ဖြန့်ကြက်ထားသည်။ နောက်ထပ် ကျန်းမာရေးနှင့် ရှေးဦးသူနာပြု စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၅၀၀၀ လည်း ပါဝင်နေပါတယ်။
ဟဂ်ျပြုခြင်းသည် အစ္စလမ်၏ မဏ္ဍိုင်ကြီးငါးရပ်အနက်မှ တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ရုပ်ပိုင်းအရရော ငွေကြေးအရပါ သန့်ရှင်းသော မက္ကာမြို့သို့ မွတ်စ်လင်မ်တိုင်းအတွက် အနည်းဆုံး တစ်ကြိမ် သွားရောက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဘုရားဖူးခရီးစဉ်တွင် လူသားများ၏ တန်းတူညီမျှမှုနှင့် စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ကိုယ်စားပြုသည့် အထူးအဝတ်အထည်ကို ဝတ်ဆင်ခြင်း၊ ကုဗပုံသဏ္ဌာန် ကာဘာ အဆောက်အအုံပတ်ပတ်လည်တွင် စက်ဝိုင်းပုံ၊ လက်ယာရစ် စီတန်းခြင်း နှင့် မကောင်းဆိုးဝါးကို ကျောက်တုံးများ ဖြင့်ပစ်ပေါက်ခြင်းအပါအဝင် အသေးစိတ် ထုံးတမ်းစဉ်လာများစွာ ပါဝင်ပါသည်။
