၎င်းဆေးဝါးသည် အဆုတ်ရောင်၊ အစာအိမ်အနာနှင့် လည်ချောင်းနာများ အပါအဝင် ဘက်တီးရီးယား ပိုးမွှားများကို ကုသရန် နှစ်စဉ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် လူသန်းနှင့် ချီပြီး အများဆုံးအ သုံးပြုသော ပဋိဇီဝဆေး ဖြစ်သည်။
အများစု ယေဘူယျနားလည်ထားသော ထိုဆေးအမည်မှာ အမောက်စလင် (amoxicillin) ဖြစ်ပြီး ပင်နီဆီလင်ကဲ့သို့ ပဋိဇီဝဆေးဖြစ်သည်။ ထိုဆေးသည် ကြာမြင့်စွာကပင် ပြတ်လပ်နေခဲ့ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ထုတ်လုပ်သူ တစ်ခုတည်းသာ ရှိသည်။ ၎င်းဆေးထုတ်လုပ်မှုအတွက် လိုအပ်သောကုန်ကြမ်း၏ ၈၀% ကို တရုတ်က ထိန်းချုပ်ထားခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတဒေါ်နယ်ထရန့်က ဆေးဝါးတင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်ဖို့ ခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပြီးနောက် ပြည်ပမှ ဆေးဝါးဝယ်ယူနေရမှုအပေါ် အမေရိကန်၏ စိုးရိမ်စရာ တရုတ်အပေါ် မှီခိုအားထားနေရမှုကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။
အမေရိကန်ရဲ့ တစ်ဦးတည်းသော အမောက်စလင် ထုတ်လုပ်မှုကို လုပ်ကိုင်နေတဲ့ Jackson Healthcare တည်ထောင်သူနှင့် CEO ဖြစ်သူ ရစ်ခ်ဂျက်ဆင် (Rick Jackson) က “ ကုန်သွယ်ရေးရန်လိုမှုတွေ တိုးလာတာနဲ့ ပိုမိုကြာရှည်တဲ့ ပဋိပက္ခတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အမောက်စလင် ထုတ်လုပ်ဖို့လိုအပ်တဲ့ ပါဝင်ပစ္စည်းတွေကို ရရှိဖို့အရေးမှာ ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်တွေကို လွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ထားတဲ့ ဘီဂျင်းကလက်နက်အဖြစ် အသုံးချလာနိုင်ပါတယ်” ဟု CNN သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က အမေရိကန်က အယားပျောက်လိမ်းဆေးခရင်မ် ဟိုက်ဒရိုကော်တီဇုံး (hydrocortisone) တင်သွင်းမှု ၉၆%၊ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး အိုင်ဘီပရိုဖင် (ibuprofen) တင်သွင်းမှု ၉၀% နှင့် (အခြားအကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ (acetaminophen) တင်သွင်းမှု ၇၃% တို့သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ လာသည်ဟု ကုန်သွယ်ရေးဗျူရိုမှ ရရှိသည့် ဒေတာများကို ကိုးကားပြီး CNN ၏ တွက်ချက်မှုအရ သိရသည်။
အမေရိကန်သည် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ဆေးဝါးအများအပြား ပြတ်လပ်မှုနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဘေဂျင်းသည် ပြင်းထန်လာသော ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲတွင် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအဖြစ် ဤမှီခို အားထားနေရမှုကို အသုံးချလာနိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက သတိပေးထားသည်။ ကမ္ဘာ့ဒုတိယ အကြီးဆုံးစီးပွားရေးနိုင်ငံကို ထရန့်က သူ၏ကုန်သွယ်ရေးထိုးနှက်ချက် ထုတ်ပြန်ပြီးကတည်းက နှစ်ဘက်အကြားတွင် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။
ဂဏန်းသုံးလုံး (ရာကျော်)အခွန်စည်းကြပ်မှုကို နှစ်ဖက်လုံးမှ ရက်ပေါင်း ၉၀ ကြာနောက် ပြန်ဆုတ်၍ ပြန်လည်ရုတ်သိမ်းခဲ့ပြီး ယာယီရပ်စဲထားရေးကို နှစ်နိုင်ငံက ကြေညာထားသော်လည်း အမေရိကန်က ချစ်ပ်ပြားများကို ကန့်သတ်ထားမှုကြောင့် တင်းမာမှုများ ဆက်လက်ရှိနေဦးမည်ဖြစ်သည်။
အမေရိကန်-တရုတ် စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးသုံးသပ်မှုကော်မရှင် (US-China Economic and Security Review Commission) မှ မဟာမင်းကြီး လီလန် မီလ်လာ (Leland Miller) က အမေရိကန် ၏ လိုအပ်သည့်ဆေးဝါးများကို ထောက်ပံ့မှုတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကိုင်ဆောင်ထားသည့် “လည်ပင်းညှစ်နိုင်မှုများ” သည် “အမေရိကန်ရဲ့လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်နစ်နာစေတယ်”ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒီလိုရိုးရှင်းတဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုရှိရုံနဲ့ သူတို့က အစပျိုးခလုပ်ဆွဲလိုက်ရင် အရာတော်တော်များများမှာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ မူဝါဒဆိုင်ရာရပ်တည်ချက်တွေကို ပြောင်းလဲပေးရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ အခြေအနေ မကောင်းပါဘူး” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ယခုအချိန်အထိ တရုတ်နိုင်ငံသည် ဆေးဝါးလုပ်ငန်း၏ ဤအပိုင်းတွင် ၎င်း၏ အသာစီးရနေသည့် အနေအထားကို လက်နက်အဖြစ် အသုံးချခြင်း မပြုသေးသလို ဆေးဝါးနှင့် ပတ်သက်၍ တရားဝင် လူသိရှင်ကြား ခြိမ်းခြောက်မှု မရှိသေးပေ။ သို့သော် အကယ်၍ ဤကဏ္ဍအပေါ် ထရန့်၏ စည်းကြပ်ခွန်များ ချမှတ်လာပါက လက်ရှိဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုကို ပိုမိုဆိုးရွားစေပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ကုန်ကျစရိတ်များကို လျှော့ချရန် ၎င်း၏ကတိကို ထိခိုက်စေပြီး အမေရိကန်များအတွက် ဆေးဝါးစျေးနှုန်းများ တက်လာနိုင်သည်။
မူရင်းဆေးဝါးထုတ်လုပ်သည့်အမှတ်တံဆိပ်ဆေးဝါးအမည်များကဲ့သို့ တူညီသော အာနိသင်ပေးစွမ်းရန်ကူးယူ ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည့် ဂျဲနဲရစ် (Generic) ဆေးဝါးများသည် မူရင်းဆေးဝါးတို့၏ မူပိုင်ခွင့် သက်တမ်း ကုန်ဆုံးပြီးနောက် ထုတ်လုပ်ခွင့်အရ ထုတ်လာသည့် ဆေးဝါးများဖြစ်ပြီး အမေရိကန်ရှိ ဆေးဝါးအားလုံး၏ ၉၀% ရှိသည်။ အိန္ဒိယသည် ထိုဂျဲနဲရစ် (Generic)ဆေးဝါးများ အများအပြားကို တရုတ်နိုင်ငံမှ တင်သွင်းသည့် ပါဝင်ပစ္စည်းများဖြင့် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။
ဆေးဝါးစက်မှုလုပ်ငန်းအတွင်းရှိသူများနှင့် ကျွမ်းကျင်သူများသည် တရုတ်ဆေးဝါးများအပေါ် အမေရိကန်၏ လွန်ကဲစွာ မှီခိုအားထားမှုကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသိအမှတ်ပြုသော်လည်း၊ အဓိက ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးများသည် ယင်းအချက်အလက်များကို ထုတ်ဖော်ရန် သူတို့အတွက် မက်လုံးရစရာ မရှိသောကြောင့် ကဏ္ဍအနှံ့တွင် မှီခိုနေရမှု၏ အတိုင်းအတာကို ဖော်ပြသော အချက်အလက် အနည်းငယ်သာ ရှိသည်။
ထိုအချက်ကြောင့် ပြီးခဲ့သောလတွင် နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအရ ဤကဏ္ဍအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုတစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ဆေးဝါးတင်သွင်းမှုဆိုင်ရာ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုကို စတင်ခဲ့ခြင်း၏အကြောင်းရင်းသည် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သည်။
ဂျက်ဆန်၏အဆိုအရ တရုတ်နိုင်ငံသည် အမောက်စလင် ထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက်ကမ္ဘာ့တွင် လိုအပ်သည်ကုန်ကြမ်းပစ္စည်း၏ ၈၀% ကို ပြုလုပ်ပြီး၊ ယင်းအချက်သည် ရှင်းလင်းသော ဥပမာတခုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာကြီးသည် မည်မျှအထိ “ တရုတ်၏ နိုင်ငံရေး သို့မဟုတ် စီးပွားရေးအပြောင်းအလဲ ” လုပ်မှုအပေါ်တွင် မှီခိုအားထားနေရသည်ကို တွေ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။
“ ရှည်လျားသော အမောက်စလင် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်တစ်လျှောက် တရုတ်နိုင်ငံမှ အနှောင့်အယှက် တစ်စုံတစ်ရာ လုပ်လိုက်မည်ဆိုပါက အထူးသဖြင့် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော ဘက်တီးရီးယား ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ကပ်ဘေးကို ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် ကြီးမားသောအန္တရာယ်ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ဂျက်ဆန်သည် တင်နက်ဆီ ပြည်နယ် ဘရစ်စတိုလ် (Bristol) တွင်ရှိသော ဒေဝါလီခံလိုက်ရသော ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတခုကို ဝယ်ယူခဲ့ပြီး US Antibiotics ဟု အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် တည်ဆောက်ခဲ့သော အဆိုပါစက်ရုံသည် ထိုအချိန်က တစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် အမောက်စလင် အလုံအလောက် ထုတ်လုပ်ရန် အသုံးပြုခဲ့သည်။
အမောက်စလင် မူပိုင်ခွင့် ၂၀၀၂တွင် သက်တမ်းကုန်သွားပြီးနောက် တင်နက်ဆီစက်ရုံသည် အမောက်စလင်ကို အလားတူ ဂျဲနရစ်ဆေးများအတိုင်း ညီမျှသည့် အတိုင်းအတာကို ပြောင်းလဲမှုကို စတင်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် နိုင်ငံရပ်ခြားမှ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာသော ပြိုင်ဆိုင်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး နောက်ဆုံးတွင် ဒေဝါလီခံခဲ့ရသည်။
တရုတ်ဆေးဝါးများအပေါ် အမေရိကန်၏ မှီခိုမှုအပေါ် စိုးရိမ်မှုသည် အသစ်အဆန်း မဟုတ်ပါ။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင်၊ US-China Economic and Security Review Commission မှ အမေရိကန်၏ ဆေးဝါးဆိုင်ရာ အားနည်းချက်များကို အကဲဖြတ်ရန် ကွန်ဂရက်က အကြံပြုထားသည်။ နှစ်နှစ်အကြာတွင် ဂျက်ဆင်သည် အမောက်စလင်စက်ရုံကို ဝယ်ယူသည့်အခါ ဝယ်ယူရခြင်း၏ အဓိက ကြောင်းရင်းသည် အမျိုးသားလုံခြုံရေးနှင့် ပဋိဇီဝဆေးများ တည်ငြိမ်စွာရရှိရေး သေချာစေရန် လိုအပ်သောကြောင့်ဟု ကိုးကားခဲ့သည်။
သို့တိုင်အောင် အမေရိကန်၏ဆေးဝါးထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်သည် ကြီးထွားလာနေသော်လည်း တိုးတက်မှုမှာ နှေးကွေးနေပါသည်။ ဧပြီလနှောင်းပိုင်းတွင်၊ ထရန့်က ဆေးဝါးကုမ္ပဏီများသည် အမေရိကန်တွင် ဆေးဝါးများကို လာရောက်ထုတ်လုပ်ရန်“ သို့မဟုတ် အခွန်စည်းကြပ်မှု” ကို ရင်ဆိုင်ရမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
ထရန့်၏ဆေးဝါးအခွန်စည်းကြပ်မှုခြိမ်းခြောက်မှုနောက်ကွယ်တွင်အဓိကရည်မှန်းချက်မှာ “ ကုန်းတွင်းပိုင်း” တွင် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရန် ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် လေ့လာမှုတစ်ခုအရ အမေရိကန် သည် ၎င်း၏ မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော ဆေးဝါးများ၏ ၇၂% ကို တင်သွင်းကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။
သို့သော် ကျွမ်းကျင်သူများက အခွန်စည်းကြပ်မှုသည် ဂျဲနရစ်ဆေးများအတွက် ရည်မှန်းထားချက်ကိုရရှိနိုင်မည်မဟုတ်ဟုဆိုပြီး ဂျဲနရစ်ဆေးများ၏စျေးနှုန်းသည် အဓိကကွာခြားချက်ဖြစ်ပြီး ဈေနှုန်းကွာခြားမှုမရှိလျှင် မည်သူကမျှ တင်သွင်းနိုင်တော့မည် မဟုတ်ပါ။ Brand တံဆိပ် ဆေးများအတွက်မူ နည်းပညာမူပိုင်ခွင့်ဖြင့် လိုက်တုပ မလုပ်နိုင်ရန် ကာကွယ်ထားသဖြင့် ဈေးနှုန်းမြင့်မားပြီး အမြတ်အစွန်းလည်း ကြီးမားသည်။
ယင်းအစား၊ အခွန်စည်းကြပ်မှုများသည် လူနာများအတွက် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်များကို မြှင့်တင်ပေးရုံသာမကဘဲ ယေဘူယျ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများအား အမေရိကန်ဈေးကွက်မှ တွန်းထုတ်ခြင်းဖြင့် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှုကိုလည်း ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်သည်။ အမေရိကန်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်သည့် စက်ရုံများ ဆောက်ရန် ဆန္ဒရှိနေသော်လည်း လုပ်ငန်းစဉ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြာနိုင်သည်။
တရုတ်ကို အားကိုးအားထားပြုနေရခြင်း
တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာသို့ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရေးနှင့် ဖြန့်ဖြူးရေးတွင် အဓိကကျသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ဤသည်မှာ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာအတွက် အခြားထုတ်ကုန်များစွာကို ထုတ်လုပ်ပေးသည့်အချက်နှင့် နီးကပ်စွာ ဆက်စပ်နေပါသည်။ ထို့ကြောင့်တရုတ်နိုင်ငံကို “ ကမ္ဘာ့စက်ရုံ” ဟု မကြာခဏ ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။
ဆယ်စုနှစ်များကြာလာသည်နှင့်အမျှ ထုတ်လုပ်မှုစရိတ်စကများ သက်သာခြင်းကြောင့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများသည် အနောက်နိုင်ငံများမှ ထုတ်လုပ်မှုကို တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့ကဲ့သို့ နေရာများသို့ ရွှေ့ပြောင်းထုတ်လုပ်ရန် လှုံ့ဆော်ပေးခဲ့သည်။
တက်ကြွသော ဆေးဝါးပါဝင်ပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် API ဟုခေါ်သော ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်သော အဓိကပါဝင်ပစ္စည်းများ( key starting materials) သို့မဟုတ် (KSM) ဟုခေါ်သော အရေးကြီး ဓာတုဒြပ်ပေါင်းများထုတ်လုပ်မှုအတွက် တရုတ်သည် ဆေးဝါးထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်တွင် ကြီးမားသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။
API အတွက် ကမ္ဘာ့ကုန်ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းရည်ကို တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့က လွှမ်းမိုးထားသည်။ ၎င်းတို့သည် အမေရိကန်အစားအစာနှင့် ဆေးဝါးကြီးကြပ်ရေးဌာန (US Food and Drug Administration) သို့ API ထုတ်လုပ်သူ တင်သွင်းမှုအားလုံး၏ ၈၂ % ကိုထုတ်လုပ်ကြောင်း စာရွက်စာတမ်းများကို အတူတကွ ဖိုင်တွဲ၍တင်သွင်းခဲ့သည်။ အကျိုးအမြတ်မယူသော ဆေးဝါးများအတွက် တရားဝင် အရည်အသွေး စံနှုန်းများကို သတ်မှတ်ပေးသည့် United States Pharmacopeia (USP) အရ သိရသည်။
ဖိုင်တွဲထားသော စာရွက်စာတမ်းများတွင် API ထုတ်လုပ်သူများ တင်ပြသော စက်ရုံများနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်များအကြောင်း အသေးစိတ် အချက်အလက်များ ပါဝင်ပါသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း နှစ်နှစ်အကြာတွင် မကြာသေးမီက အချက်အလက်များအရ အိန္ဒိယ၏ တင်သွင်းမှု ဝေစုသည် ၅၀% သို့ ကျဆင်းသွားခဲ့သည်။
တရုတ်ထုတ်လုပ်သူများသည် ၂၀၀၀ ခုနှစ်များအစောပိုင်းကတည်းက ဆေးဝါးကဏ္ဍအတွက် ဘေဂျင်း၏ မူဝါဒမက်လုံးများနှင့် အစိုးရ၏ထောက်ပံ့ပေးမှုများမှ အကျိုးခံစားခဲ့ရပြီး နိုင်ငံအတွင်း စက်မှု လုပ်ငန်းအစုအဝေးများ ပေါက်ဖွားလာခဲ့ကြောင်း ဟောင်ကောင် LKS ဆေးပညာတက္ကသိုလ် မှ တွဲဖက်ပါမောက္ခ Qingpeng Zhang က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ အရည်အသွေးကိုထိန်းသိမ်းထားစဉ် အလုံးစုံကုန်ကျစရိတ်များကို လျှော့ချပေးသည့် ဤစက်မှုလုပ်ငန်းအစုအဖွဲ့များသည် နောက်ဆုံးတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် လွတ်လပ်သော ကုန်သွယ်မှုပတ်ဝန်းကျင်အတွင်း generics နှင့် APIs များထုတ်လုပ်ခြင်းအတွက် စံပြတည်နေရာတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်” ဟုသူကပြောသည်။
ကုန်ကျစရိတ်သက်သာခြင်းအပြင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှု၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂတွင် မကြာခဏ တင်းကျပ်သော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများ ချမှတ်ထားသောကြောင့် ဤကဏ္ဍတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကြီးထွားမှုကိုလည်း အထောက်အကူဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း USP ၏ CEO ဖြစ်သူ Ronald Piervincenzi က ပြောကြားခဲ့သည်။
ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း အထွေထွေ ကုန်ပစ္စည်းပေးသွင်းသူ အိန္ဒိယသည်ပင် APIs နှင့် အခြား အဓိက ပါဝင်ပစ္စည်းများအတွက် တရုတ်ကို အားကိုးနေရပသည်။ အမှန်တော့ အိန္ဒိယ၏ API တင်သွင်းမှု၏ ၇၀% သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ လာသည်ဟု အိန္ဒိယအစိုးရ၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အစီရင်ခံစာအရ သိရသည်။
အိန္ဒိယ ဆေးဝါးစည်းမျဉ်းများဆိုင်ရာ စာအုပ်ဖြစ်သည့် အမှန်တရားဆေးပြား (“The Truth Pill”) စာအုပ်ကို ရေးသားသူ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ကျွမ်းကျင်သူ ဒင်းနက်ရှ် တာကာ (Dinesh Thakur) က အိန္ဒိယသည် ဆေးဝါး ပစ္စည်းများအတွက် တရုတ်အပေါ် မှီခိုအားထားမှုသည် စက်မှုလုပ်ငန်း၏ “သဘာဝဆင့်ကဲ ပြောင်းလဲဖြစ်စဉ်” ကို ထင်ဟပ်စေသည်ဟု ဆိုသည်။
အိန္ဒိယဆေးကုမ္ပဏီများသည် ဖော်မြူလာနှင့် ထိုးဆေးများကဲ့သို့ မြင့်မားသောတန်ဖိုးရှိသော ထုတ်ကုန်များဆီသို့ တန်ဖိုးကွင်းဆက်ကို ရွှေ့လိုက်သည့်အချိန်တွင် တရုတ်၏ အခြေတည်သော ဆေးဝါးကဏ္ဍသည် API ထုတ်လုပ်မှုကို သက်သာသောစျေးနှုန်းဖြင့် ဖောက်ထွင်းဝင်ရောက်လာခဲ့သည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
ထို့နောက် အိန္ဒိယကုမ္ပဏီများသည် “ တရုတ်နိုင်ငံမှ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာစွာဖြင့် API ကို ဝယ်ယူပြီး ပိုမိုရှုပ်ထွေးသော အချောထည်ဖော်မြူလာများ တီထွင်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အိန္ဒိယတွင် ၎င်းတို့၏ ငွေကြေးနှင့် ၎င်းတို့၏ စွမ်းဆောင်ရည်ကို အာရုံစိုက်ခဲ့သည်” ဟု Thakur မှ ပြောကြားခဲ့သည်။
တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကောင်းမွန်စွာ တည်ထောင်ထားသော ဓာတုဗေဒလုပ်ငန်းသည် ဆေးဝါးလုပ်ငန်းအတွက် ထုတ်လုပ်သူများအား လွတ်လပ်စွာ ဆေးဝါးနှင့်ပတ်သက်သည့် ဓာတုပစ္စည်းများကို စတင်ထုတ်လုပ်နိုင်စေခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
အဓိက မူဝါဒ တွန်းအားပေးခြင်း
၎င်း၏ကုန်ကျစရိတ်သက်သာမှု အားသာချက်အပြင်၊ တရုတ်၏ဆေးဝါး လုပ်ငန်းသည်လည်း အစိုးရ၏မြှင့်တင်ပေးမှုကိုရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် တရုတ်ခေါင်းဆောင် ရှီကျင့်ဖျင့် (Xi Jinping) သည် ၎င်း၏ တံဆိပ်အမှတ် ဖြစ်သော “Made in China 2025” စက်မှုမဟာဗျူဟာ ကို ထုတ်ဖော်ပြသခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားနည်းပညာအပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို လျှော့ချရန် အတွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အဓိကကျသောကဏ္ဍများအဖြစ် ဇီဝဆေးဝါးနှင့် အဆင့်မြင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ထုတ်ကုန်များကို အားပေးမြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။
Covid-19 ကပ်ရောဂါသည် ဆေးဝါးထောက်ပံ့မှုအတွက် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မှီခိုအားထားမှုကို ပိုမိုထင်ရှားစေခဲ့ပြီး ဆေးဝါးတွင်တရုတ်ကို ကြီးစိုးမှုပေးသည့် မဟာဗျူဟာမြောက် အားသာချက်ကို ပေကျင်းအား သိစေခဲ့သည်။
၂၀၂၀ ခုနှစ် အစိုးရပိုင် မဂ္ဂဇင်းတစ်ခုတွင် ရှီက တရုတ်သည် ၎င်း၏ အားသာချက်ရှိသော စက်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ၎င်း၏ခေါင်းဆောင်မှုကို စုစည်းရမည်ဖြစ်ပြီး တရုတ်အပေါ် မှီခိုနေရသော ကမ္ဘာ့စက်မှုလုပ်ငန်းကွင်းဆက်များကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကိုင်တွယ်ပြီး တရုတ်အပေါ် ပြင်ပမှ တမင်တကာ ထောက်ပံ့မှု ဖြတ်တောက်မှုများကို အားကောင်းသော တန်ပြန်တုံ့ပြန်မှုပြုလုပ်ရမည်ဟုဆိုခဲ့သည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားမှု မြင့်မားလာချိန်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးနှင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကော်မရှင်၊နိုင်ငံစီမံကိန်းရေးဆွဲသူမှ API များကို “ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ယှဉ်ပြိုင်မှုတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဆေးဝါးလုပ်ငန်း၏ အဓိက အင်အားကြီး” အဖြစ် မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။
ဘေဂျင်းရှိ ဆင်ဟွာ (Tsinghua) တက္ကသိုလ်မှ ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ပါမောက္ခ လီ ဒါအိုကူ(Li Daokui) နှင့် ဘေဂျင်းအကြံပေးတစ်ဦးတို့က ဗီတာမင်နှင့် ပဋိဇီဝဆေးကုန်ကြမ်းများ ထုတ်လုပ်ရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ၎င်း၏ ဗျူဟာမြောက် ရပ်တည်ချက်အနေဖြင့် အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများကို တန်ပြန်အရေးယူမှုရန် အမေရိကန်ထံ ဆေးဝါးထောက်ပံ့မှုကို ကန့်သတ်နိုင်ကြောင်း အကြံပြုခဲ့သည်။
‘ထိရောက်မှုမရှိပါ’
ထရန့်သည် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှုကို မြှင့်တင်ရန် တွန်းအားပေးသည့် ပထမဆုံး အမေရိကန် သမ္မတ မဟုတ်သော်လည်း သူသည် ပထမဆုံး အခွန်စည်းကြပ်မှုကို ကိုင်စွဲပြီး ခြိမ်းခြောက်သူ ဖြစ်သည်။ တချို့ကုမ္ပဏီများသည် သူ့နောက်တွင် တန်းစီလိုက်ပါနေကြသည်။
ဥပမာအားဖြင့် ဗြိတိန်ကုမ္ပဏီ AstraZeneca သည် ဥရောပမှ ဆေးဝါးအချို့ကို အမေရိကန်သို့ လွှဲပြောင်း ထုတ်လုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ယမန်နှစ်နှောင်းပိုင်းတွင် ဒေါ်လာ ၃.၅ ဘီလီယံ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုအစီအစဥ်ကို ကြေညာခဲ့သည်။ အလားတူ Johnson & Johnson နှင့် Eli Lilly အပါအဝင် ကုမ္ပဏီများသည် ၎င်းတို့၏ အမေရိကန်လုပ်ငန်းများကို တိုးချဲ့ရန် ကတိပြုခဲ့ကြသည်။
သို့ရာတွင် ထိုကုမ္ပဏီများသည် မူပိုင်ခွင့်ရထားသည့် ဆေးဝါးများကိုသာ အဓိက အာရုံစိုက်ထားကြသည်။ Dutch ဘဏ်အုပ်စု ING မှ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆေးဝါးနှင့် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Stephen Farrelly က အမေရိကန် သည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဆေးဝါးရောင်းချမှု၏ ၄၄% ကို ရှိကြောင်း မှတ်ချက်ချခဲ့ပြီး မူပိုင်ခွင့်ရှိသော ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများအတွက် နိုင်ငံအတွင်း ဆက်လက်ရပ်တည်နေစေရန် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဂျနရစ် ဆေးများအတွက် အခြေအနေသည် တမျိုးဖြစ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် များသောအားဖြင့် ဆေး၏တန်ဖိုးသည် မူပိုင်ဆေးဝါး အမှတ်တံဆိပ်ရှိသူများ၏ ထက်ဝက်ခန့်သာ ဖြစ်သောကြောင့် များစွာ ကွဲပြားသည်။
ဆေးဝါးများအပေါ် အခွန်စည်းကြပ်မှုများသည် နောက်ဆုံးတွင် လူနာများအပေါ်တွင် သက်ရောက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး တင်းမာမှုရှိနေသော ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်တွင် ကျန်းမာရေးကွာဟမှုကို ပိုမိုကျယ်လာစေသည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ဆိုသည်။ ဂျနရစ် ဆေးများသည် အမှတ်တံဆိပ်ရှိသော ဆေးဝါးများထက် ၈၅% ပိုစျေးသက်သာသောကြောင့် ဝင်ငွေနည်းသောလူနာများနှင့် ကျန်းမာရေးအာမခံမရှိသူများသည် ၎င်းတို့ကို အချိုးအစားမညီမျှစွာဖြင့် မှီခိုအားထားနေရပါသည်။
အမေရိကန်ဆေးဝါးသုတေသနနှင့် ထုတ်လုပ်သူများ၏ ပင်မလော်ဘီအဖွဲ့ဖြစ်သည့် အမေရိက၏ ဆေးဝါးသုတေသနနှင့် ထုတ်လုပ်သူများမှ ပေးအပ်သည့် ဧပြီလလေ့လာမှုတစ်ခုအရ သွင်းကုန်ဆေးဝါးများ၏ ကုန်ကျစရိတ် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းသည် နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ ၅၀.၈ ဘီလီယံအထိ တိုးမြင့်လာမည်ဖြစ်ပြီး စားသုံးသူများထံ ပေးပို့ပါက စျေးနှုန်းများ ၁၂.၉ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်သွားမည်ဖြစ်သည်။
ING သည် ဂျနရစ် ကင်ဆာဆေးများပေါ်တွင် ၂၅% အခွန်စည်းကြပ်ခြင်းသည် ၂၄ပတ်စာ ဆေးစာအတွက် ၎င်း၏စျေးနှုန်းကို $၁၀,၀၀၀ (ဒေါ်လာတသောင်း) အထိ တိုးစေနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။
ထုတ်လုပ်မှုကို မြှင့်တင်ရန် ရည်ရွယ်ထားသည့် ပန်းတိုင်ကို မရောက်စေဘဲ အခွန်စည်းကြပ်မှုသည် အမေရိကန်ဈေးကွက်ကို လုံးဝစွန့်လွှတ်ရန် ဂျနရစ် (generic) ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူများကို တွန်းပို့မည့် အန္တရာယ် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများက ဆိုသည်။ Piervincenzi က အနည်းငယ်မျှသော အခွန်နှုန်းထားများပင် ဂျနရစ် (generic) ဆေးဝါးထောက်ပံ့မှုကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။
“အဲဒီမှာ အမြတ်နည်းနည်းလေးပဲ ရှိတဲ့ “ ဂျနရစ် (generic) ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်သူတွေ” ကို အခွန်စည်းကြပ်တာမျိုးက ထွက်သွားရုံပဲရှိတယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
အခွန်စည်းကြပ်ခြင်းမှလွဲ၍ အခြားမက်လုံးများပေး၍ ဖြင့်ဆွဲဆောင်ခြင်းဖြင့် ခံနိုင်ရည်ရှိသော ဆေးဝါးထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက် တစ်ခုကို ဖန်တီးရန် လိုအပ်သည်ဟု Piervincenzi က ပြောကြားခဲ့သည်။ အခြားစက်မှုလုပ်ငန်းများနှင့်မတူဘဲ၊ ဆေးဝါးထောက်ပံ့မှု ပြတ်တောက် ခြင်း သို့မဟုတ် ပြတ်တောက်မှုများသည် အသက်အန္တရာယ်ရှိသော နောက်ဆက်တွဲများ ဖြစ်လာစေနိုင်သည်။
“ဒီဆေးတစ်ခုစီတိုင်းကို လူတွေရဲ့ဘဝဟာ သူတို့အပေါ်မှာ မှီခိုရပြီး ဆေးဝါးတစ်ခုတည်း ပြတ်လပ်သွားတာနဲ့ ကလေးတစ်ယောက်ဟာ သူတို့ရဲ့ ကင်ဆာကုဖို့ဆေးကို မရရှိနိုင်တော့ဘဲ ဒါဟာ မမြင်ရတဲ့ ဘေးဥပဒ်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်” မင်းအကြိုက်ဆုံး ketchup အမှတ်တံဆိပ် ကုန်သွားပြီဆိုတာကြောင့် မင်းစိတ်မသက်မသာ ဖြစ်မိမှာပဲ။ ဒါပေမဲ့ မင်းအတွက် အဲ့ဒါ မရှိတာလို့ အသက်အန္တရာယ်တော့ မရှိပါဘူး။ ဆေးဝါးကတော့ အဲ့လိုမဟုတ်ဘူး အသက်အန္တရာယ် ရှိနိုင်ပါတယ်။”
CNN သတင်း
