CNN- ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ (၉) ရက်
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ကုမ္ပဏီတွေဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက် သင်ခန်းစာကြီးတစ်ခုကို ရရှိနေပါ တယ်။ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ အစိုးရနဲ့ သူတို့ ချုပ်ဆိုလိုက်တဲ့ ဘယ်သဘောတူညီချက်မဆို အရေးကြီးတဲ့ အမှတ်အသားတစ်ခု ပါရှိလာလိမ့်မှာဖြစ်တယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့က အမေရိကန်ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းတွေ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် ထရမ့်ရဲ့ ရည်မှန်းချက်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ သဘောတူညီချက်ကို လုပ်ခဲ့တာလို့ ယုံကြည်ကောင်း ယုံကြည်နိုင်ပေမယ့်၊ ဒီစီမံကိန်းအတွက် ရာနဲ့ချီတဲ့ ဘီလီယံဒေါ်လာ ပမာဏကတောင် အလုံအလောက် မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။
ဥပမာ ကြည့်ပါ- ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က၊ အစိုးရအဖွဲ့ဟာ ထရမ့်ရဲ့ ဒုတိယသက်တမ်းမှာ အကြီးမားဆုံး လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး စီးနင်းမှုကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အရာရှိ ၅၀၀ နီးပါးကို ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ Hyundai-LG ဘက်ထရီစက်ရုံ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်ကို စေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ဟာ လူ ၄၇၅ ဦးကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး အများစုက တောင်ကိုရီးယား နိုင်ငံသားတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
မျက်နှာဖုံးစွပ်ထားပြီး ရိုင်ဖယ်သေနတ်တွေ ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့ အရာရှိတွေဟာ အကျယ် အဝန်း ကြီးမားတဲ့ လုပ်ငန်းခွင်အနှံ့ကို ပျံ့နှံ့သွားပြီး ဆောက်လုပ်ရေး အလုပ်သမားတွေကို နံရံတွေမှာ တစ်တန်းစီ တန်းစီခိုင်းခဲ့ပါတယ်။ မွေးသက္ကရာဇ်နဲ့ လူမှုဖူလုံရေး နံပါတ်တွေ တောင်းဆိုခဲ့ပြီး ဘယ်သူတွေကို ထွက်ခွင့်ပေးမယ်၊ ဘယ်သူတွေကို မိုင် ၁၀၀ ကျော်ဝေးတဲ့ Folkston ICE Processing Center ကို ပို့ဖို့ ဘတ်စ်ကားတွေပေါ် တင်မယ်ဆိုတာ စတင်ခွဲခြားခဲ့ပါတယ်။
အလုပ်သမားတွေက အဲဒီမြင်ကွင်းကို “စစ်မြေပြင်” လို့ ပြောခဲ့ကြပါတယ်။ တစ်ယောက်ကတော့ အဖမ်းမခံရအောင် လေအေးပေးစနစ်ထဲမှာ ပုန်းအောင်းခဲ့ရပါတယ်။ တချို့ကတော့ မိလ္လာကန်ထဲကို ထွက်ပြေးဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြပြီး အေးဂျင့်တွေကတော့ သူတို့ကို လှေနဲ့ ပြန်ဖမ်းခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ စွပ်စွဲချက်အရ လူတစ်ယောက်က အဲဒီလှေကို မှောက်ပစ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ နေ့မကုန်ခင်မှာ ရာနဲ့ချီတဲ့လူတွေ ပျောက်ကွယ် သွားခဲ့ပါတယ်။ ဧက ၂,၉၀၀ ကျယ်တဲ့ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းခွင်ဟာရပ်တန့်သွားခဲ့ပါတယ်။
ဒီစီးနင်းမှုဟာ ထရမ့်နဲ့ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတ လီဂျယ်မြောင်တို့ ဘဲဥပုံရုံးခန်းမှာ တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ဆိုးလ်က အမေရိကန်မြေပေါ်မှာ စက်ရုံတွေ တည်ထောင်ဖို့အတွက် ဒေါ်လာ ၃၅၀ ဘီလီယံ ကတိပြုထားကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပြီး ၂ ပတ်ပင် မပြည့်သေးခင်မှာ ဖြစ်ခဲ့တာပါ။
ဒါဟာ ထရမ့်ကပေးတဲ့ ကတိပဲ မဟုတ်လား။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စီးပွားရေးနဲ့ စားသုံးသူ အများဆုံးရှိတဲ့ အမေရိကန်မှာ စီးပွားရေးလုပ်ချင်ရင် သင့်လုပ်ငန်းတွေကို ဒီကို ပြောင်းရွှေ့ လာပြီး အမေရိကန်အလုပ်သမားတွေအတွက် အလုပ်အကိုင်တွေ ဖန်တီးပေးရမယ်ပေါ့။
ဟုတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါက အဲဒီလောက် ရိုးရှင်းတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။
ကုမ္ပဏီတွေဟာ သူတို့ရဲ့ လုပ်ငန်းတွေ စတင်ဖို့၊ မူပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ စက်ပစ္စည်းတွေ တပ်ဆင်ဖို့နဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းတွေ လည်ပတ်မယ့် ကျွမ်းကျင်မှုနည်းပါးတဲ့ နာရီစားဝန်ထမ်းတွေကို လေ့ကျင့်ပေးဖို့အတွက် သူတို့ကိုယ်ပိုင်ဝန်ထမ်းတွေကို ခေါ်လာဖို့ မကြာခဏ လိုအပ်တာမျိုး ဒါမှမဟုတ် မဖြစ်မနေ လိုအပ်တာမျိုးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ Financial Times (FT) ရဲ့ တနင်္လာနေ့ အစီရင်ခံစာအရ ကိုရီးယားကုမ္ပဏီကြီးတွေအတွက် လုံလောက်တဲ့ ဗီဇာမရှိဘဲ ဒါကို လုပ်ဆောင်တာဟာ ပွင့်လင်းနေတဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်တစ်ခုတင်မကဘဲ မဖြစ်မနေ လိုအပ်ချက်တစ်ခု ဖြစ်လာနေတယ်လို့ လုပ်ငန်းအမှုဆောင်တွေနဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်း အဖွဲ့အစည်း တွေက ပြောဆိုပါတယ်။
ကိုရီးယားအရာရှိတစ်ဦးက FT ကို ပြောကြားရာမှာ ကုမ္ပဏီတွေဟာ “မဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေ” မှာ ရောက်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အစိုးရအဆက်ဆက်က သူတို့ကို အမေရိကန်စက်မှုလုပ်ငန်းတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ တွန်းအားပေးခဲ့ကြပေမယ့် စီမံကိန်းတွေကို အချိန်မီ ပြီးစီးနိုင်ဖို့အတွက် လိုအပ်တဲ့ ရေတိုဗီဇာတွေ ရရှိအောင် ကူညီပေးဖို့ကိုတော့ ငြင်းဆန်ခဲ့ပါတယ်။ (ဒီလိုစီစဉ်ဖို့အတွက် လွှတ်တော်ရဲ့ အတည်ပြုချက် လိုအပ်တယ်လို့ FT က ပြောပါတယ်။)
အမေရိကန်အာဏာပိုင်တွေနဲ့ အထူးသဖြင့် ဂျော်ဂျီယာက မေးခွန်းထုတ်စရာ စာရွက်စာတမ်း တွေနဲ့ ကိုရီးယားကလာတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို “အမြင်မမှားအောင် မျက်စိမှိတ်ပေးခဲ့တယ်” လို့ အမေရိကန်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုစီမံကိန်းတွေကို ပံ့ပိုးပေးနေတဲ့ Intralink အတိုင်ပင်ခံ လုပ်ငန်းရဲ့ ကိုရီးယားဒါရိုက်တာ ဂျိုနသန် ကလိဗ်က သတင်းစာကို ပြောပါတယ်။
ကမ့်ပ် (Kemp) ရဲ့ ရုံးကတော့ ဒီစီးနင်းမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သောကြာနေ့က ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
“ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်မှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ ပြည်နယ်နဲ့ ပြည်ထောင်စု လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး ဥပဒေအားလုံးအပါအဝင် ဥပဒေကို အမြဲတမ်း ပြဋ္ဌာန်းသွားမှာပါ” လို့ ကမ့်ပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ “ပြည်သူ့လုံခြုံရေးဦးစီးဌာနဟာ ICE နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ဒီစစ်ဆင်ရေးအတွက် လိုအပ်တဲ့ အထောက်အပံ့အားလုံးကို ပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ပြည်နယ် ဥပဒေစိုးမိုးရေးနဲ့ ပြည်ထောင်စု လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးတို့အကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ထဲက နောက်ဆုံးအခြေအနေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ကိုရီးယားအလုပ်သမား ၃၀၀ ခန့် ဘယ်လိုဗီဇာအမျိုးအစားတွေ ကိုင်ဆောင်ထားသလဲဆိုတာ အပါအဝင် ကျွန်တော်တို့ မသိရသေးတဲ့အချက်တွေ အများကြီး ရှိနေပါသေးတယ်။ CNN နဲ့ ပြောဆိုခဲ့သူအများအပြားရဲ့အဆိုအရ စီးနင်းဖမ်းဆီးမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ကျန်အလုပ်သမား ၁၇၅ ဦးထဲက အများစုဟာ လက်တင်အမေရိကသားတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ Hyundai ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က ဖမ်းဆီးခံရသူတွေဟာ Hyundai ရဲ့ တိုက်ရိုက် ဝန်ထမ်းတွေ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ သူတို့ထဲက ၅၀ ခန့်ဟာ LG Energy Solutions က ဝန်ထမ်းတွေဖြစ်ပြီး နောက်ထပ် ၂၅၀ ခန့်ကတော့ Hyundai နဲ့ LG တို့ရဲ့ လက်အောက်ခံဖြစ်တဲ့ HL-GA Battery Company အတွက် အလုပ်လုပ်ကြသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။
တောင်ကိုရီးယားအာဏာပိုင်တွေက ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို ဒီအပတ် အတွင်း မှာပဲ မိခင်နိုင်ငံကို ပြန်ပို့ပေးနိုင်ဖို့ လေယာဉ်တစ်စင်း စင်းလုံးငှားပေးမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ သိထားတဲ့အချက်ကတော့ ဒီစက်ရုံကို စီးနင်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာဟာ အမေရိကန်ရဲ့ အနီးစပ်ဆုံး မဟာမိတ်တွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပြီး ဆဋ္ဌမအကြီးဆုံး ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ တောင်ကိုရီးယားအတွက် မျက်နှာကို လက်ဝါးနဲ့ ရိုက်လိုက်သလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ထရမ့် အစိုးရနဲ့ သဘောတူညီမှု ရယူဖို့ စဉ်းစားနေတဲ့ လုပ်ငန်းတိုင်းအပေါ် အဆိုးမြင် သက်ရောက်မှု တွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေမှာ သေချာပါတယ်။ သတင်းဌာနအတော်များများရဲ့အဆိုအရ အဲဒီစီးနင်းမှုဟာ တနင်္ဂနွေနေ့တစ်လျှောက်လုံး တောင်ကိုရီးယားတစ်ဝန်းမှာ မျက်နှာဖုံး သတင်း ဖြစ်ခဲ့ပြီး လက်ထိတ်၊ ခါးထိတ်နဲ့ ခြေချင်းခတ်ခံထားရတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို ဘတ်စ်ကားတွေပေါ် တင်ဆောင်နေတဲ့ ပုံရိပ်တွေနဲ့အတူ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
“ကျွန်တော် တကယ်ကို စကားမပြောနိုင်လောက်အောင် ဒေါသထွက်မိတယ်” လို့ အရင်ဒုတိယ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ချွဲဂျောင်ဂွန် (Choi Jong-gun) က Washington Post ကို ပြောပါတယ်။ “ကျွန်တော်တို့က အမေရိကန်စက်မှုလုပ်ငန်းတွေကို မြှင့်တင်ပေးဖို့ ရောက်လာ ခဲ့တာပါ။ သူတို့တည်ထောင်ပြီးတာနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ အလုပ်အကိုင်တွေ တိုးလာဖို့အတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ ရှိလာမှာပါ” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ “ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ မြင်လိုက်ရတာကတော့ အဲဒီကိုရီးယားလူမျိုးတွေကို လက်ထိတ်ခတ်ပြီး အကြမ်းဖက်သမားတွေ ဒါမှမဟုတ် လူဆိုးဂိုဏ်းလို သဘောထားပြီး ဆက်ဆံခံရတာပဲ” လို့ ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အကျဉ်းချနိုင်ခြေရှိတဲ့ နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တစ်ခုက အမေရိကန်နိုင်ငံသား ၃၀၀ ကို ဖမ်းဆီးပြီးထိန်းသိမ်းလိုက်တယ်ဆိုတဲ့သတင်းကို သတင်းတွေထဲမှာ မြင်တွေ့လိုက်ရတဲ့ ခံစားချက်ကို စိတ်ကူးကြည့်လိုက်ပါ။ အဲဒီနိုင်ငံက အာဏာပိုင်တွေက ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူတွေကိုထားတဲ့ မိကျောင်းတွေ ဝိုင်းနေတယ်လို့ ကြွားဝါလေ့ရှိတဲ့နေရာ ညစ်ပတ်စုတ်ပြတ်နေတဲ့ ထိန်းသိမ်းရေးစခန်းတွေမှာ သင့်နိုင်ငံသားတွေကို ဖမ်းဆီးပြီး ပို့လိုက်တယ်ဆိုတဲ့ သတင်းကြားရတဲ့အခါ နောက် လူသိများပြီး “သဘောတူညီချက်” တစ်ခုကို ချုပ်ဆိုပြီးမှ ဒီလိုလုပ်ဆောင်ခဲ့တာကိုသိရတဲ့အခါ ဘယ်လောက်တောင် စိတ်ဆိုးဒေါသထွက်မိမလဲ စဉ်းစားကြည့်ပါ။
Hyundai က CNN ကို သူတို့ရဲ့ “အမေရိကန်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ကတိကဝတ်တွေ မပြောင်းလဲပါဘူး” လို့ ပြောခဲ့ပေမဲ့ အမေရိကန်ကို သွားမယ့် စီးပွားရေးခရီးစဉ်တချို့ကိုတော့ “ပြည်တွင်းမှာ ပြန်လည်သုံးသပ်ဖို့ လိုအပ်မယ်” လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့အပတ်က စီးနင်းမှု မတိုင်ခင်ကတည်းက အခြေအနေက တင်းမာနေခဲ့ပါတယ်။ Bloomberg က ဖော်ပြခဲ့သလိုပဲ Samsung ကလည်း ရေတိုဗီဇာနဲ့ အမေရိကန်စီးပွားရေး ခရီးစဉ်တွေအတွက် ပြည်တွင်း လမ်းညွှန်ချက်တွေ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ ခရီးစဉ်ဟာ ၂ ပတ်ထက် မပိုသင့်ဘူးလို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
