CNN- ၂၀၂၅ခုနှစ်၊နိုဝင်ဘာလ (၈)ရက်
တူရကီနိုင်ငံသည် သောကြာနေ့တွင် အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နေတင်ယာဟု (Benjamin Netanyahu) နှင့် အခြားသော အစ္စရေးအရာရှိ ဒါဇင်ပေါင်းများစွာကို “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု” စွဲချက်ဖြင့် ဖမ်းဝရမ်းများ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
အစ္စတန်ဘူလ် အစိုးရရှေ့နေချုပ်ရုံးက လူ ၃၇ ဦးကို ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ပြန်ထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဝရမ်းထုတ်ခံရသူများတွင် နီတန်ယာဟုအပြင် အစ္စရေး ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး အစ္စရေးကတ်ဇ် (Israel Katz)၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဝန်ကြီး အီတာမာ ဘန် ဂဗီယာ (Itamar Ben Gvir) နှင့် စစ်ဦးစီးချုပ် အီရယ် ဇာမီယာ (Eyal Zamir) တို့လည်း ပါဝင်သည်။
ရှေ့နေချုပ်ရုံး၏ အဆိုအရ ဤဖမ်းဝရမ်းများသည် အစ္စရေးအရာရှိများကို ဂါဇာတွင်နှင့် အကူအညီများ သယ်ဆောင်လာသော ရေယာဉ်စုကို ဆန့်ကျင်ပြီး ကျူးလွန်ခဲ့သည့် “လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သော ရာဇဝတ်မှုများ” နှင့် “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု” များဖြင့် စွဲချက်တင်ထားသည်။ ထိုရေယာဉ်စုကို ပြီးခဲ့သည့်လက အစ္စရေးအာဏာပိုင်များက ကြားဖြတ်ဖမ်းဆီးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
အစ္စရေးက ဤဝရမ်းများကို ချက်ခြင်းရှုတ်ချပြီး ပယ်ချခဲ့သည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂီဒီယွန် ဆာ့ရ် (Gideon Sa’ar) က ဤလုပ်ရပ်ကို တူရကီသမ္မတ ရီဆက်ပ် တာယစ် အာဒိုဂန် (Recep Tayyip Erdogan) ၏ “လူထုဆက်ဆံရေး လှည့်ကွက်” အဖြစ် ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။
ဆာ့ရ်က လူမှုမီဒီယာပေါ်တွင် ရေးသားရာ၌ ယခုနှစ်အစောပိုင်း အစ္စတန်ဘူလ်မြို့တော်ဝန် အက်ကရမ် အီမာမိုဂလူး (Ekrem Imamoglu) ဖမ်းဆီးခံရမှုကို ရည်ညွှန်းပြီး “အာဒိုဂန်ရဲ့ တူရကီမှာ တရားစီရင်ရေးက နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်တွေကို အသံတိတ်စေဖို့နဲ့ သတင်းထောက် တွေ၊ တရားသူကြီးတွေနဲ့ မြို့တော်ဝန်တွေကို ဖမ်းဆီးဖို့အတွက် ကိရိယာတစ်ခု ဖြစ်လာတာ ကြာပါပြီ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ အာဒိုဂန်၏ အဓိကပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော အီမာမိုဂလူးကို ခြစားမှုနှင့် အကြမ်းဖက်မှု စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများဖြင့် မတ်လတွင် ဖမ်းဆီးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဟာမတ်စ်အဖွဲ့က ဤဖမ်းဝရမ်းများကို ကြိုဆိုခဲ့ပြီး ဤလုပ်ရပ်သည် “တူရကီပြည်သူလူထုနှင့် ၎င်း၏ခေါင်းဆောင်မှု၏ မြင့်မြတ်သော ရပ်တည်ချက်များကို အတည်ပြုလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
တူရကီ၏ ဖမ်းဝရမ်းများသည် အမေရိကန်ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးသော အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို ထိန်းသိမ်းရန် ဂါဇာအတွက် နိုင်ငံပေါင်းစုံပါဝင်မည့် လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့တွင် တူရကီသည် မည်သည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်မည်နည်းဟူသော မေးခွန်းများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
ယခုသီတင်းပတ် အစောပိုင်းတွင် မူဆလင်အများစုနေထိုင်သော နိုင်ငံအများအပြားသည် အစ္စတန်ဘူလ်တွင် တွေ့ဆုံပြီး အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့် (Donald Trump) ၏ အချက် ၂၀ ပါ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး အစီအစဉ်၏ အဓိကအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည့် ဂါဇာအတွက် နိုင်ငံတကာတည်ငြိမ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (ISF) ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ဤယာယီတပ်ဖွဲ့သည် ပါလက်စတိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့သစ်ကို လေ့ကျင့်ပေးမည်ဖြစ်ပြီး ဂါဇာကို တည်ငြိမ်အောင် ကူညီပေးမည်ဖြစ်သည်။
အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ဟာမတ်စ်အဖွဲ့ သဘောတူစေရန် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည့် တူရကီကို ဤတပ်ဖွဲ့တွင် ပါဝင်မည့် အလားအလာရှိသူအဖြစ် အမေရိကန် အရာရှိများက ရည်ညွှန်းဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ တူရကီသည် ဤတပ်ဖွဲ့တွင် မည်သည့်အခန်း ကဏ္ဍမှ ပါဝင်မည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသော်လည်း၊ အစ္စရေးက ဂါဇာတွင် တူရကီတပ်များ ဝင်ရောက်လာခြင်းကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောကြား ထားသည်။
အမေရိကန်ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီ ဗန့်စ် (JD Vance) က ဂါဇာတွင် နေရာယူထားသော မည်သည့် နိုင်ငံခြားတပ်ဖွဲ့ကိုမဆို အစ္စရေးက နောက်ဆုံးတွင် ခွင့်ပြုရလိမ့်မည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
နီတန်ယာဟုနှင့် အခြားအရာရှိများအတွက် တူရကီ၏ ဖမ်းဝရမ်းများသည် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) က အစ္စရေးခေါင်းဆောင်ကို စစ်ရာဇဝတ်မှုများဖြင့် စွပ်စွဲကာ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ပြန်ပြီးနောက် တစ်နှစ်နီးပါးအကြာတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်ရုံးက ICC ၏ ဖမ်းဝရမ်းကို “အဓိပ္ပာယ်မရှိသော၊ ဂျူးဆန့်ကျင်ရေး” လုပ်ရပ်အဖြစ် ပယ်ချခဲ့သည်။
