ဇူလိုင်လ (၇) ရက်။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားဖြစ်သူ သမ္မတလောင်း မာဆအွတ် ပီဇက်ကီအန် (Masoud Pezeshkian) သည် အီရန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရခဲ့ကြောင်း ပြည်တွင်းနှင့်နိုင်ငံတကာတွင် တင်းမာမှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် သဘောထားတင်းမာသော ၎င်း၏ပြိုင်ဘက်ကို အနိုင်ရရှိခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံ၏ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာအာဏာပိုင်အဖွဲ့က စနေနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ သောကြာနေ့က ရေတွက်ရသည့် မဲအရေအတွက် ၃၀.၅ သန်းတွင် ပီဇက်ကီအန် သည် ၁၆.၃ သန်းကျော် ရရှိခဲ့ပြီး အလွန်ရှေးရိုးစွဲဆန်သော ဆာအိဒ် ဂျလီလီ (Saeed Jalili) က ၁၃.၅ သန်းကျော်သာ မဲရခဲ့သဖြင့် ပီဇက်ကီအန် အနိုင်ရခဲ့ ကြောင်း အစိုးရပိုင် Press TV က ဖော်ပြခဲ့သည်။ မဲပေးသူဦးရေ ၄၉.၈% ရှိကြောင်း Press TV က ဖော်ပြသည်။
ပီဇက်ကီအန်သည် ဂျလီလီ ထက် ပထမအကျော့တွင်လည်း မဲအရေအတွက် အများဆုံးရရှိပြီးနောက် ဒုတိယအကျော့တွင် ရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ အစ္စလမ္မစ်သမ္မတနိုင်ငံကို ၁၉၇၉ ခုနှစ်ကတည်းက တည်ထောင်ပြီးနောက်ပိုင်း ပထမအကျော့မှာ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲပေးသူအနည်းဆုံးဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
“လူတိုင်းကို ခင်မင်ရင်းနှီးမှုပေးဖို့ လက်ကမ်းထားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့အားလုံးဟာ ဒီနိုင်ငံရဲ့ပြည်သူတွေဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတိုးတက်ဖို့အတွက် လူတိုင်းရဲ့ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေကို အသုံးချသင့်ပါတယ်” ဟု ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရပြီးနောက် ၎င်း၏ပထမဆုံးမိန့်ခွန်းတွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း Press TV တွင်ဖော်ပြထားသည်။ သောကြာနေ့ စစ်တမ်းတွင် “တိုင်းပြည်ကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး အကူအညီ ပေးသူများကို” ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ပီဇက်ကီအန် သည် နိုင်ငံတကာတွင် အထီးကျန်ဆန်နေမှု၊ ပြည်တွင်းမကျေနပ်မှုများ၊ စီးပွားရေး အရှိန်အဟုန်ဖြင့်ကျဆင်းနေမှု များတိုးပွားလာနေခြင်းနှင့် ၎င်း၏ ရန်သူတော် အစ္စရေးနှင့် တိုက်ရိုက်ပဋိပက္ခဖြစ်မည့် အလားအလာကို ရင်ဆိုင်နေရသော နိုင်ငံတစ်ခုတွင် ထိုရာထူးကို လက်ခံရယူမည်ဖြစ်သည်။
အီရန်နိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း ဝေးလံခေါင်သီသော အနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟိုစိန် အမာ အဗ္ဗဒူလာဟိန် (Hossein Amir-Abdollahian) နှင့် အခြားအရာရှိများနှင့်အတူ သမ္မတ အီဗရာဟင် ရေစီ (Ebrahim Raisi) သည် မေလတွင် ရဟတ်ယာဉ်ပျက်ကျ၍ ကွယ်လွန်သွားပြီးနောက် လျှပ်တပြက် ရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အခြားကိုယ်စားလှယ်လောင်း ဒါဇင်ပေါင်းများစွာကို အရွေးခံခွင့် ပိတ်ပင်ခံရပြီးနောက် ပီဇက်ကီအန်သည် နိုင်ငံအတွင်း ထိပ်တန်း ရွေးကောက်ခံ အမတ်နေရာအတွက် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သည့် တစ်ခုတည်းသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ကိုယ်စားလှယ်လောင်း လွှတ်တော်အမတ်လည်း ဖြစ်သည်။ အောင်ပွဲရပြီးနောက် ပီဇက်ကီအန်သည် သူ၏ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာ X တွင် တင်ထားသော ကြေညာချက်တွင် အီရန်နိုင်ငံသား အချင်းချင်း စည်းလုံးညီညွတ်ကြရန်နှင့် သူအားထောက်ခံမှုပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။
“လေးစားရပါသော အီရန်ပြည်သူများ၊ ရွေးကောက်ပွဲများ ပြီးသွားပါပြီ၊ ဒါက ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအတွက် ထောက်ခံအားပေးဖို့ အလုပ်ရဲ့ အစပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သင်တို့ရဲ့ပံ့ပိုးမှု၊ စာနာမှု၊ ယုံကြည်မှုမရှိဘဲနဲ့ ဒီလမ်းကိုကျွန်ုပ်တို့ လျှောက်လှမ်းနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီလမ်းကို အတူတကွ လျှောက်လှမ်းနိုင်ဖို့ သင်တို့ကို ကျွန်တော် လက်ကမ်းပေးပါတယ်။ ဒီလျှောက်လမ်းမှာ သင်တစ်ယောက်တည်းကို ထားရစ်ခဲ့မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျွန်တော်ရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာကို တိုင်တည်တယ်ပြောပါတယ်” “ကျွန်တော်ကိုလည်း တယောက်တည်း ပစ်မထားပါနဲ့” ဟု ပန်ကြား ရေးသားခဲ့သည်။ အထူးသဖြင့် နျူကလီးယားအစီအစဉ်နှင့်ပတ်သက်၍ အီရန်၏ ရန်သူများနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို အားပေးခဲ့ပြီး ၎င်းအချက်သည် နိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်းရေး ပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် နည်းလမ်းတစ်ခု အဖြစ် မြင်သည်။
“အဓိက ပြဿနာက ရှုထောင့်ပါပဲ၊ ကမ္ဘာကြီးနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းချင်သလား၊ မဖြေရှင်းချင်ဘူးလား။ နိုင်ငံရဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဖို့ အတားအဆီးကနေ ရုန်းထွက်ရမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်” ဟု ဒုတိယအကျော့ မဲခွဲမှုမတိုင်မီ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ၌ စကားစစ်ထိုးပွဲ၌ ပြောကြားခဲ့သည်။ သမ္မတသည် အီရန်တွင် အာဏာအချို့ကို ခံစားခွင့်ရှိနေသော်လည်း အဆုံးစွန်သော အခွင့်အာဏာသည် နိုင်ငံ့ရေးရာ ကိစ္စရပ်အားလုံးတွင် နောက်ဆုံး ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးနိုင်သည့် အဓိပတိခေါင်းဆောင်တွင်သာ တည်ရှိသည်။
မာဆအွတ် ပီဇက်ကီအန်ဆိုတာ ဘယ်သူလဲ။
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမ္မတ မိုဟာမက်ခါတာမီ (Mohammad Khatami) လက်ထက်တွင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ပီဇက်ကီအန် သည် လေ့ကျင့်သင်ကြားထားသော နှလုံးခွဲစိတ်ဆရာဝန်နှင့် လွှတ်တော်အမတ် ဖြစ်သည်။ မာရှာအာမီနီ (Mahsa Amini) သေဆုံးပြီးနောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် နာမည်ဆိုးဖြင့် ကျော်ကြားသော အကျင့်စာရိတ္တထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ ရဲတပ်ဖွဲ့မှ ကျူးလွန်သည့် ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ လိုလားသော ဆန္ဒပြပွဲများနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများကို ဖြိုခွဲခြင်းအား ပီဇက်ကီအန်က ဆန့်ကျင်သည့် ရပ်တည်ချက်ကြောင့် သူသည် ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့သည်။ အာမီနီသည် အမျိုးသမီးများအတွက် အစ္စလာမ့်သမ္မတနိုင်ငံ၏ တင်းကျပ်သော ဝတ်စားဆင်ယင်မှုကို မလိုက်နာသောကြောင့် ထိန်းသိမ်းခံရပြီးနောက် အကျင့်စာရိတ္တထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ ရဲများ၏ ထိန်းသိမ်းထားမှုအတွင်း သေဆုံးခဲ့သည်။ အာဏာပိုင်များက ဆန္ဒပြပွဲများကို ဖြိုခွင်းရန် ကြိုးပမ်းနေစဉ် လူပေါင်း ရာနှင့်ချီ သေဆုံးပြီး ထောင်နှင့်ချီ အဖမ်းခံခဲ့ရကြောင်း ကုလသမဂ္ဂက ပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဆန္ဒပြပွဲများအတွင်း ပီဇက်ကီအန်က အီရန်၏ IRINN TV နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတွင် “ဒါဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့အမှားပါ။ ကျွန်တော်တို့ အင်အားသုံးပြီး ဘာသာရေးယုံကြည်မှုကို အကောင်အထည်ဖော်လိုပါတယ်။ ဒါက သိပ္ပံနည်းကျ မဖြစ်နိုင်ဘူး။” “ကျွန်တော်အနေနဲ့ အပြစ်တင်တာကို တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်ခံပါတယ်၊ ထင်ရှားတဲ့ ဘာသာရေးပညာရှင်တွေနဲ့ ဗလီကျောင်းတွေကလည်း အပြစ်တင်တာကိုလက်ခံရမှာဖြစ်သလို၊ (အီရန်) ရုပ်သံလွှင့်အာဏာပိုင်တွေကလည်း အပြစ်တင်တာကို လက်ခံရပါလိမ့်မယ်” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ “အဲဒီမိန်းကလေးကို ဖမ်းပြီး ရိုက်နှက်ပြီး နောက်ဆုံးမှာ သူမရဲ့ အလောင်းကို (သူ့မိသားစုဆီ) အပ်မယ့်အစား လူတိုင်းကရှေ့ထွက်ပြီး ကိုယ်လုပ်သမျှကို တာဝန်ခံ သင့်ပါတယ်” ဟု သူက ဆိုခဲ့သည်။
အီရန်နိုင်ငံသားအားလုံးအတွက် သူ့ကိုယ်သူ ကိုယ်စားပြုသူအဖြစ် သူတင်ပြပြောဆိုခဲ့သည်။ “ကျနော့်ကို ထောက်ခံသူတွေထဲမှာ လက်ဝဲရော၊ လက်ယာရောကလူတွေ၊ ဘုရားမရှိခိုးတဲ့သူတွေတောင် ပါပါတယ်” ဟု မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သော သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ၌ စကားစစ်ထိုးပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ၁၉၉၄ ခုနှစ် ကားတိုက်မှုတွင် ဇနီးနှင့် ကလေးတစ်ဦး ဆုံးရှုံးပြီးနောက် နိုင်ငံရေးတွင် အချိန်များစွာ မြှုပ်နှံခဲ့သည်။ ပီဇက်ကီအန် သည် ၂၀၁၃နှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲများတွင် သမ္မတအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သော်လည်း အောင်မြင်မှုမရခဲ့ပေ။
အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ်ရှိပြီဖြစ်သော လူမျိုးစုရောနှောထားသော မိသားစုမှ မွေးဖွားသူဖြစ်ပြီး ၎င်း၏ဖခင်မှာ အာဇာရီ (Azeri) ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏မိခင်မှာ ကာ့ဒ်လူမျိုးဖြစ်သည်။ ပါရှန်သည် သူ၏ မိခင်ဘာသာ စကားမဟုတ်ပါ။ ၎င်းအချက်သည် အီရန်တွင်သူသည် လူနည်းစုလူမျိုးဖြစ်နေသည့် အတွက် ၎င်း၏ ပုံရိပ်ကို ထိခိုက်စေခဲ့ပြီး ထိုအချက်က ပြိုင်ဘက်အချို့၏ မျက်ကန်းမျိုးချစ်စိတ်မျိုးဖြင့် လူနည်းစု လူမျိုးတို့အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်နိုင်ရန်လမ်းပွင့်စေခဲ့သည်။
သူက အီရန်ကို အပြောင်းအလဲတွေကို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မလား။
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++
သမ္မတရာထူးမှာ သူ့ကဲ့သို့ ပိုမိုသဘောထား ပျော့ပျောင်းတဲ့ မျက်နှာထားက အီရန်နဲ့ အနောက်နိုင်ငံတွေအကြား ဆွေးနွေးမှုတွေကို လွယ်ကူ ချောမွေ့စေနိုင်မယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောသည်။ ပြည်တွင်း၌၊ ပီဇက်ကီအန်သည် ၎င်း၏ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်မှုအတွင်း အလေးပေးဖော်ပြခဲ့သည့် လူမှုရေးပြောင်းလဲမှုအချို့ကိုလည်း မိတ်ဆက်ပေးနိုင်သော်လည်း ကျွမ်းကျင်သူများက ထိုသို့သော လှုပ်ရှားမှုများသည် အာမခံချက်နှင့် ဝေးကွာသည်ဟု သတိပေးထားသည်။
လန်ဒန်ရှိ ချန်သန်အိမ်တွေးခေါ်မျှော်မြင်ရေးအုပ်စု (Chatham House Think Tank) မှ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် မြောက်အာဖရိက အစီအစဉ်၏ ဒါရိုက်တာ ဆနမ် ဗက်ကေးလ် (Sanam Vakil) က ပီဇက်ကီအန် ရွေးကောက်ခံရမှုသည် မူဝါဒ အပြောင်းအလဲများကို ချက်ချင်း ပြုလုပ်ရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “ သို့သော် ပီဇက်ကီအန် သည် ဖိနှိပ်မှုနည်းသော ပတ်ဝန်းကျင်ကို လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်နိုင်စေရန်အတွက် ၎င်းသည် တည်ရှိဆဲ စနစ်အတွင်းတွင် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြောထားသည်။
ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားသည် ထိုအပြောင်းအလဲများကို ပြုလုပ်နိုင်မည်ဟု အာမ မခံနိုင်ကြောင်း ဗက်ကေးလ်က ပြောကြားပြီး ၎င်းသည် အီရန်တွင် သမ္မတအာဏာတွင် ကန့်သတ်ချက်များ ရှိနေခြင်းကို ပြသကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ “ဒါပေမယ့် (ဒါက) လူမှုရေးလွတ်လပ်ခွင့်တွေကို ရရှိဖို့အတွက် နေရာနည်းနည်း ပိုရရှိလာ နိုင်တယ်” ဟု သူမက ဆိုသည်။
အခြားအချက်များ အထူးသဖြင့် အီရန်၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ပြောင်းလဲရန် ပိုမိုခက်ခဲနိုင်သည်။ ဂါဇာစစ်ပွဲနှင့် အီရန်နျူကလီးယားအစီအစဉ် တိုးတက်လုပ်ဆောင်မှုတို့ကြောင့် အစ္စရေးနှင့် ၎င်း၏ အနောက်မဟာမိတ်များနှင့် တင်းမာမှုများ တိုးမြင့်လာချိန်တွင် ပီဇက်ကီအန်သည် ၎င်း၏သမ္မတရာထူးကို တာဝန်ယူခဲ့ရသည်။ လွန်ခဲ့သည့် သုံးလခန့်က ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ပဋိပက္ခ ကျယ်ပြန့်လာချိန်တွင် အီရန်နှင့် အစ္စရေးတို့ ပထမဆုံးအကြိမ် အပြန်အလှန် ပစ်ခတ်မှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ယခုအခါ အစ္စရေးသည် လက်ဘနွန်ရှိ အီရန်နိုင်ငံ၏ အဓိကထောက်ပံ့အားပေးထားသည့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာကို တိုက်ခိုက်ရန် အလားအလာရှိသော ဒုတိယစစ်မျက်နှာစာအတွက် ပြင်ဆင်နေသည်။
အစ္စရေးသည် လက်ဘနွန်ကို “လုံးလုံးလျားလျား စစ်ရေးအရ ရန်စမှု” စတင်ပါက “ချေမှုန်းသောစစ်ပွဲ” ဖြစ်လာမည်ဟု ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ အီရန်မစ်ရှင်က ပြောကြားထားသောကြောင့် အီရန်နှင့် အစ္စရေးတို့ကြား တင်းမာမှု လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ပြင်းထန်လာခဲ့သည်။ “ ခုခံရေးတပ်ပေါင်းစုအားလုံး၏ အပြည့်အဝ ပါဝင်ပတ်သက်မှုအပါအဝင် ရွေးချယ်စရာများအားလုံးသည် စားပွဲပေါ်တွင် ရှိသည်” ဟု X တွင်ရေးသားဖော်ပြထားသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အစ္စရေး ကဒ်ဇ် (Israel Katz) က “ဖျက်ဆီးဖို့ ခြိမ်းခြောက်တဲ့ အစိုးရသည် ဖျက်ဆီးခြင်းခံရထိုက်သည်” ဟု တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ ပီဇက်ကီအန် သည် အစ္စရေး၏ လက်ရှိလမ်းကြောင်းကို ပြောင်းလဲရန် မမျှော်လင့်ထားကြောင်း ကျွမ်းကျင်သူများက ပြောကြားခဲ့သည်။
၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်၏ တိုက်ခိုက်လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသော အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်၏ Quds Force ၏ အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ် ကွာဆမ် ဆိုလီမန်နီ (Qasem Soleimani) ကိုလည်း ချီးကျူးခဲ့သည်။ မကြာသေးမီက ပြုလုပ်ခဲ့သော သမ္မတလောင်းများ၏ စကားစစ်ထိုးပွဲတွင် ၎င်းက “သူ့ဟာ အမျိုးသားရေးအရ ဂုဏ်ယူရတဲ့ အရင်းအမြစ်တစ်ခု ဖြစ်ပြီး ကျွန်တော်တို့ရန်သူတွေရဲ့မျက်လုံးထဲမှာတော့ သူ့ကို ဆူးတချောင်းလို့ မှတ်ယူကြမှာပါ”
ဟု ဆိုသည်။
အနောက်နိုင်ငံများအတွက် ဖော်ရွေသောမျက်နှာ
+++++++++++++++++++++++++++
သို့သော် အနောက်နိုင်ငံများသည် ယခုရွေးကောက်ပွဲတွင် အီရန်နှင့် ၎င်းတို့၏ဆက်ဆံရေးကို ပြောင်းလဲရန် မမျှော်လင့်ထားသော်လည်း ပီဇက်ကီအန်၏ ပြိုင်ဖက်သည် လက်ရှိတင်းမာမှုများကိုသာ အရှိန်မြှင့်ပေးမည် ဖြစ်သောကြောင် ပီဇက်ကီအန်သည်သာ ၎င်းတို့လိုလားသည့် သမတလောင်းဖြစ်သည်။ ပီဇက်ကီအန်၏ အဓိကမဟာမိတ်ဖြစ်ပြီး လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနီးပါးက နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး နွေးထွေးသောကာလကို ကြီးကြပ်ခဲ့သည့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားဟောင်း ဂျာဗတ် ဇာရစ်ဖ် (Javad Zarif) သည် သမ္မတသစ်လက်ထက်တွင် ၎င်း၏ရာထူးဟောင်းကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ရန် အလားအလာရှိသော ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတစ်ဦးအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရသည်။
ဇာရစ်ဖ် သည် အမေရိကန်နှင့် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် သဘောတူညီချက်တစ်ရပ်ကို ချုပ်ဆိုသောအခါတွင် အီရန်၏ ထိပ်တန်း သံတမန် တစ်ဦးဖြစ်ပြီး တီဟီရန်၏ နျူကလီးယားလုပ်ဆောင်မှုများကို ကန့်သတ်ရန် ပိတ်ဆို့မှုများမှ သက်သာရာရခဲ့သည်။ သူသည် အီရန်လူငယ်များကြားတွင် ရေပန်းစားနေသော်လည်း အနောက်နှင့် ဖော်ရွေလွန်းသောကြောင့်နိုင်ငံတွင်း၌ သဘောထားတင်းမာသူများ၏ ဝေဖန်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။
သို့သော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီတွင် ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင် အရာတိုလာ ဆေယဒ် အလီ ခါမန်နီ (Ayatollah Seyyed Ali Khamenei) က အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးကို ရှာဖွေနေသူများကို ရှုတ်ချခဲ့သည်။ ပီဇက်ကီအန်သည် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် ခါမန်နီအား လိုက်လျောပေးထားမည်ဟု လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီး၊ ထို့ကြောင့် ဇာရစ်ဖ်ကို ခန့်အပ်မှုသည် အာမခံနိုင်မှုမရှိပေ။
