+++++++++++++++++++++++
ယူကရိန်းနိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ ဆူမီမြို့လယ်ကို ရုရှားက ဒုံးကျည်ဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းအပေါ် ပံ့ပိုးကူညီသည့် အနောက်နိုင်ငံများက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ရှုတ်ချကြောင်း ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့က ပြောကြားခဲ့သည်။
အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုတွင် ကလေးနှစ်ဦးအပါအဝင် လူ ၃၄ ဦး သေဆုံးပြီး ၁၁၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း ယူကရိန်း တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။
Iskander ပဲ့ထိန်းဒုံးကျည် အမျိုးအစား နှစ်စင်းသည် တက္ကသိုလ်တစ်ခုနှင့် ဆူမီမြို့ရှိ တက္ကသိုလ် ကွန်ဖရင့်စင်တာအနီး၌ နံနက် ၁၀ နာရီ ၁၅ မိနစ်ခန့်တွင် ကျရောက်ခဲ့ကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်ကတော့ “ ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်ဖြစ်တယ်” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။
ဂျာမနီ၏ အဓိပတိဖြစ်လာမည့်သူဖြစ်လာမည့် ဖရက်ဒရစ်ချ် မာ့ဇ် (Friedrich Merz) ကလည်း ရုရှားသည် စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ ကျူးလွန်နေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။
ရုရှားကတော့ ဤတိုက်ခိုက်မှုနှင့် ပတ်သက်ပြီး တရားဝင် မှတ်ချက်မပေးသေးပါ။ နယ်စပ်အနီးတွင် ရုရှားတပ်ဖွဲ့များသည် ကြီးကြီးမားမား ထိုးစစ်ဆင်ရန် ပြင်ဆင်နေသည်ဟု ဆိုသည်။
ယခုနှစ်တွင် ယူကရိန်း၏ အကြီးဆုံး စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကျောထောက်နောက်ခံဖြစ်သော အမေရိကန်သည် သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်လက်ထက်၌ စစ်ပွဲကို စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုဖြင့်အဆုံးသတ်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။
ဤတိုက်ခိုက်မှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး ဒေါ်နယ်ထရန့်က “ ကြောက်စရာကောင်းတယ်” ဟု ပြောဆိုခဲ့ပြီး” ရုရှားဟာ အမှားတွေလုပ်နေတယ်လို့ ကြားတယ်” ဟု ပြောခဲ့သော်လည်း အသေးစိတ်ကိုတော့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မရှိခဲ့ပါ။
ယူကရိန်းဆိုင်ရာ အမေရိကန် အထူးသံတမန် ကိ့သ်ကဲလ်လော့ဂ် (Keith Kellogg) က အစောပိုင်းတွင် အဆိုပါ တိုက်ခိုက်မှုသည် “ဆင်ခြင်တုံတရားမရှိ” ဟု ရှုတ်ချခဲ့သည်။
ယူကရိန်းသမ္မတဗလာဒီမာဇလန်းစကီးက ထရမ့်ကို ယူကရိန်းနိုင်ငံကို အလည်အပတ် လာရောက်ပြီး ရုရှား၏ ရန်စမှုများကြောင့် ပျက်စီးမှုများကို ကိုယ်တိုင်လာရောက်ကြည့်ရှုရန် တိုက်တွန်းခဲ့ပါသည်။
“ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမချခင် ဒါမှမဟုတ် ညှိနှိုင်းရေးတွေ မလုပ်ခင်မှာ သေဆုံးသွားတဲ့အရပ်သားတွေ၊ တိုက်ခိုက်ရေးသမားတွေ၊ ဖျက်စီးခံလိုက်ရတဲ့ ဆေးရုံတွေ၊ ဘုရားကျောင်းတွေနဲ့ ကလေးတွေကို လာရောက် ကြည့်ရှုစေချင်ပါတယ်” ဟု ဆူနီမြို့ကို ရုရှားတိုက်ခိုက်ခြင်းမပြုမီ ရိုက်ကူးထားသည့် CBS TV နှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ဇလန်းစကီးက ပြောကြားခဲ့သည်။
လာမည့်လတွင် ဂျာမန်အဓိပတိဖြစ်လာမည့် ဖရက်ဒရစ်ချ် မာ့ဇ် (Friedrich Merz) က ဆူမီမြို့ကို တိုက်ခိုက်ခြင်းသည် “ စက်ဆုပ်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ လုပ်ရပ်၊ တမင်ကြံရွယ်ပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ကြီးမာတဲ့ စစ်ရာဇ၀တ်မှုဖြစ်တယ်” ဟု ဂျာမန်လူထုအသံလွှင့်ဌာန ARD သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
ထိုအတောအတွင်း ရာထူးမှ နှုတ်ထွက်တော့မည့် ဂျာမန်အဓိပတိ အိုလတ်ဖ် ရှုဇ် (Olaf Scholz) က “ဒီတိုက်ခိုက်မှုဟာ ရုရှားရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး အဆင်သင့်ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ ဘာကိုဆိုလိုတာကို ပြသလိုက်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။
ပြင်သစ်သမ္မတ အီမန်နျူရယ် မက်ခရွန်က ရုရှားသည် လူ့အသက်၊ နိုင်ငံတကာဥပဒေနှင့် သမ္မတထရန့်၏ သံတမန်ရေးရာ ကြိုးပမ်းမှုများကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း လျစ်လျူရှုသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။
တိုက်ခိုက်မှုသည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ရုရှားကို ဖိအားပေးရန် အရေးတကြီး လိုအပ်နေကြောင်း မက်ခရွန်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ပြင်သစ်သည် ၎င်း၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့်အတူ ဤပန်းတိုင်ဆီသို့ ရောက်ရှိအောင် စဉ်ဆက်မပြတ် ကြိုပမ်းအားထုပ်နေသည်ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ဥရောပကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ အာစူလာဗွန်ဒါလီယန် (Ursula von der Leyen) က အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုသည် “ရိုင်းစိုင်းသောလုပ်ရပ်” အဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပြီး ရုရှားသည် နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း လျစ်လျူရှုပြီး ရန်လိုကျူးကျော်သူအဖြစ် ဆက်လက်ကျူးလွန်နေသည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ခိုင်ခိုင်မာမာ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အရေးတကြီး လိုအပ်နေပါတယ်။ သွေးထွက်သံယိုမှုတွေ အဆုံးသတ်ပြီး ယူကရိန်းရဲ့သတ်မှတ်ချက်နဲ့ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး မပြီးမချင်း ရုရှားအပေါ် ပြင်းထန်တဲ့ ဖိအားတွေကို ဆက်ထိန်းထားဖို့ ဥရောပက ကျွန်မတို့ရဲ့ မိတ်ဖက်တွေနဲ့ ဆက်ပြီး ဆက်ဆံသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ကီယာစတာမာ (Keir Starmer) ကလည်း အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုကို ကြောက်မက်ဖွယ်အဖြစ် ရှုတ်ချခဲ့သည်။ “ သမ္မတဇလန်းစကီးက ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် သူ့ရဲ့ကတိကဝတ်ကို ပြသခဲ့ပြီး (ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ) ပူတင်နဲ့ ယူကရိန်းတို့ကလည်း ကန့်သတ်ချက်တွေ မရှိဘဲ ချက်ချင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို သဘောတူရမယ်” ဟု ၎င်းက ပြောပါသည်။
ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ကမူ ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ “အလွန်စိုးရိမ်ပြီး တုန်လှုပ်သွားသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
“ အရပ်သားတွေနဲ့ အရပ်ဘက်အဆောက်အအုံတွေကို မတိုက်ခိုက်ဖို့ နိုင်ငံတကာ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု ဥပဒေနဲ့ တားမြစ်ထားပါတယ်။ ဒီလို တိုက်ခိုက်မှုတွေကို ဘယ်နေရာမှာပဲ ဖြစ်နေပါစေ ချက်ချင်းရပ်တန့်ရမယ်” လို့ ထပ်လောင်းပြောရားခဲ့ပါတယ်။
“ကုလသမဂ္ဂကအနေနဲ့ ယူကရိန်းရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ လွတ်လပ်ရေးနဲ့ နယ်မြေစိုးမိုးရေးကို အပြည့်အဝထောက်ခံတယ်” “တရားမျှတပြီ ပြီးပြည့်စုံတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ အဓိပ္ပာယ်ရှိတဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ကုလသမဂ္ဂက ထောက်ခံကြောင်း” ဂူတာရက်စ်က အလေးအနက် ပြောကြားခဲ့သည်။
၁၃ ရက်နေ့ တိုက်ခိုက်မှုသည် ယခုနှစ်အတွင်း တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုတည်းတွင် အရပ်သားသေဆုံးမှု အများဆုံးဖြစ်သည်။
(၄) ရက်နေ့ကလည်း ယူကရိန်းနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း ကရီဗီ ရီရာ (Kryvyi Rih) မြို့တွင် ဒုံးကျည်ဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် လူ ၂၀ သေဆုံးပြီး ၆၁ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။
အဆိုပါတိုက်ခိုက်မှုသည် စားသောက်ဆိုင်တစ်ဆိုင်တွင် “ တပ်မှူးများနှင့် အနောက်တိုင်းနိုင်ငံတွေက သင်တန်းပို့ချသူများ တွေ့ဆုံပွဲ” ကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့သော်လည်း မည်သည့်အထောက်အထားမျှ မပြခဲ့ပေ။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၄ ရက်က ယူကရိန်းကို ရုရှားက လုံးလုံးလျားလျား ကျူးကျော်ဝင်ရောက်ပြီးကတည်းက လူပေါင်းသောင်းနှင့်ချီ သေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အများစုမှာ စစ်သားများဖြစ်သည်။
လက်ရှိတွင် ယူကရိန်းနိုင်ငံသား ခုနစ်သန်းခန့်သည် ဒုက္ခသည်များအဖြစ် နေထိုင်နေရသည်ဟု ကုလသမဂ္ဂက ခန့်မှန်းထားသည်။
ယူကရိန်းနှင့် ရုရှားကြား ပဋိပက္ခသည် ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှ စတင်ခဲ့သည်။ ရုရှားလိုလားသော ယူကရိန်းအစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီးနောက် ရုရှားသည် ပင်လယ်နက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ခရိုင်းမီးယားကျွန်းဆွယ်ကို တရားမဝင် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ယူကရိန်း အရှေ့ပိုင်းရှိ တိုက်ပွဲများတွင် ယူကရိန်းအစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး တပ်ဖွဲ့များကိုလည်း ရုရှားက ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။
