နောက်ဆုံးတင်ဆက်ထားသည်မှာ 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 30 ရက်

နိုင်ငံတကာသတင်း

နိုင်ငံတကာသတင်း အာဖရိက

နိုင်ဂျီးရီးယားတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကင်ဆာရိုဝီဝါ (Ken Saro-Wiwa) ကွပ်မျက်ခံရပြီးနောက် နှစ် ၃၀ အကြာတွင် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ပေးခဲ့သည်။

နိုင်ဂျီးရီးယားသမ္မတသည် ကွပ်မျက်ခံရပြီးနောက် နှစ် ၃၀ အကြာက စစ်အစိုးရ၏ ကြိုးပေးသတ်ဖြတ်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ကင်ဆာရိုဝီဝါ ကို လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် ပေးခဲ့သည်။

အခြားမဲဆွယ်စည်းရုံးသူ ရှစ်ဦးနှင့်အတူ ကင်ဆာရိုဝီဝါသည် လူသတ်မှုဖြင့် ပြစ်ဒဏ် ချမှတ်ခံခဲ့ရပြီး ထိုစဉ်က စစ်အစိုးရလက်ထက် ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ကြိုးပေးအသတ်ခံခဲ့ရသည်။

နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ အိုဂိုနီနယ်မြေ (Ogoniland) ရှိ နိုင်ငံပေါင်းစုံရေနံလုပ်ငန်း အထူးသဖြင့် Shell ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ဆန့်ကျင်သည့် ဦးဆောင်ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများသည် အပြစ်ပေးခံရသည်ဟု လူအများက ယုံကြည်ကြသည်။ Shell သည် ကွပ်မျက်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှု မရှိကြောင်း ငြင်းဆိုထားသည်။

လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသော်လည်း အချို့သော တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများနှင့် ဆွေမျိုးများက အစိုးရသည် လုပ်သင့်သည်တို့ကို လုံလောက်အောင် မလုပ်ဆောင်ခဲ့ဟု ဆိုသည်။

ကြာသပတေးနေ့တွင် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကို ထုတ်ပြန်သည့်အပြင်၊ နိုင်ဂျီးရီးယားသမ္မတ ဘိုလာတင်နူဘူ (Bola Tinubu) သည် အိုဂိုနီ ကိုးဦး(Ogoni Nine) ဟု လူသိများသော ကင်ဆာရိုဝီဝါနှင့် ၎င်း၏ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များကို ဂုဏ်ပြုချီးမြှင့်ခဲ့သည်။

ကင်ဆာရိုဝီဝါ (Saro-Wiwa)၊ ဘာရီနမ် ကီယိုဘယ် (Barinem Kiobel)၊ ဂျွန် ကေပူနန် (John Kpuinen)၊ ဘာရီဘော် ဘေရာ (Baribor Bera)၊ ဖီးလစ် နျူရာတေ(Felix Nuate)၊ ပေါလ် လီဗူလာ (Paul Levula)၊ ဆပ်တာဒေး ဒိုဘီး (Saturday Dobee)၊ နော်ဒူ အီရာဝို(Nordu Eawo) နှင့် ဒယ်နီရယ် ဂျီဘိုကိုး (Daniel Gbokoo) တို့သည် နိုင်ဂျီးရီးယား၏ နှစ်စဉ် ဒီမိုကရေစီနေ့၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် ဂုဏ်ပြုဆုများ လက်ခံရရှိသူ ဒါဇင်များစွာထဲတွင် ပါဝင်ပါသည်။

နိုင်ငံတော်၏ ဒီမိုကရေစီအတွက် ထူးချွန်စွာ ပံ့ပိုးပေးခဲ့ကြသော “ သူရဲကောင်းများ” အား ဂုဏ်ပြုချီးကျူးကြောင်း သမတ တင်နူဘူ(Tinubu) က ပြောကြားခဲ့သည်။

အိုဂိုနီ ကိုးဦး (Ogoni Nine) အတွက် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကို တုံ့ပြန်သည့်အနေနှင့် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးအဖွဲ့များက အစိုးရကို နောက်ထပ်ခြေလှမ်းများ လှမ်းစေချင်သည်ဟု တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ယခင်က ကင်ဆာရိုဝီဝါ ဦးဆောင်သည့် အိုဂိုနီလူမျိုးများရှင်သန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (Mosop) က လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ကို “ရဲရင့်သောလုပ်ရပ်” ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်သည် အမှားကို ဖော်ညွှန်းသည်ဟု Mosop မှ ပြောကြားခဲ့ပြီး လက်တွေ့တွင် “ရာဇ၀တ်မှုတစ်ခုမျှ ဖြစ်ပွားခြင်းမရှိ”ဟုဆိုသည်။

ဘာရီနမ် ကီယိုဘယ် (Barinem Kiobel) ၏ ဇနီးသည်က နိုင်ငံတော်ဂုဏ်ပြုမှုအတွက် သမတ တင်နူဘူ (Tinubu) အား ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောခဲ့ပြီး သမတအား “(သူမ၏) ခင်ပွန်းနှင့် ၎င်း၏ရဲဘော်များအား အပြစ်မရှိကြောင်းကို မှန်ကန်စွာ ကြေညာပေးရန် အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် အပစ်မရှိသူများကိုလွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးရန် မလိုသောကြောင့်ဖြစ်သည် ”ဟု သမ္မတကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

ပြန်စမ်းစစ်လိုကြောင်း ဘီဘီစီကိုပြောသည်။

အခြားနေရာများတွင်လည်း နိုင်ငံတကာလွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အဖွဲ့ (Amnesty International) က လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပြုခြင်းသည် “ အိုဂိုနီ ၉ဦး အတွက် လိုအပ်သော တရားမျှတမှုရရှိရန် အလှမ်းဝေးနေသေးသည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
နိုင်ဂျီးရီးယားတွင် လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုများအတွက် ရေနံကုမ္ပဏီများကို ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ်ထားရန် နောက်ထပ် လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း အဆိုပါ အဖွဲ့အစည်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုင်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၏ ထိပ်တန်းစာရေးဆရာတစ်ဦးဖြစ်သည့် ကင်ဆာရိုဝီဝါသည် Shell နှင့် အခြားရေနံကုမ္ပဏီများကို ဆန့်ကျင်သည့် ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြပွဲများတွင် အိုဂိုနီလူမျိုးများကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။

Mosop အဖွဲ့သည် နိုင်ငံစုံကုမ္ပဏီများအား ဒေသခံများ၏ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက် မှီခိုနေရသော မြေများကို ညစ်ညမ်းစေသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့သည်။

နိုင်ဂျီးရီးယားအစိုးရသည် ဆန္ဒပြသူများကို ရက်ရက်စက်စက် နှိမ်နင်းခြင်းဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ “ အိုဂိုနီ ၉ ဦးသည် အိုဂိုနီအကြီးအကဲလေးဦးကို သတ်ဖြတ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ လျှို့ဝှက်စစ်ခုံရုံးမှ အပြစ်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။

၎င်းတို့၏ ကွပ်မျက်မှုသည် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်းအတွင်း ဒေါသထွက်စေခဲ့သည်။ တရားလက်လွတ်သတ်ဖြတ်မှုအဖြစ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှုတ်ချခံခဲ့ရပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် မမျှတမှုနှင့် ဖိနှိပ်မှုတို့ကို တွန်းလှန်ရန် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြယုဂ်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် နိုင်ဂျီးရီးယားသည် ဓနသဟာယအဖွဲ့မှ ဆိုင်းငံ့ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။
ထိုအချိန်မှစ၍ Shell သည် အိုဂိုနီမြေ (Ogoniland) ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည့် တောင်ပိုင်းဒေသဖြစ်သည့် နီဂါ(Niger) မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် ရေနံယိုဖိတ်မှုနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုတို့အတွက် တရားစွဲမှုများ အသီးသီးကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် နယ်သာလန်တရားရုံးတစ်ခုက နီဂျာမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသရှိ လယ်မြေများနှင့် ငါးဖမ်းရေများ ညစ်ညမ်းယိုဖိတ်မှုကြောင့် လယ်သမားများအား လျော်ကြေးပေးရန် Shell ကို အမိန့်ပေးခဲ့သည်။ ကုမ္ပဏီက ဒေါ်လာ သန်းတစ်ရာကျော် ပေးဆောင်ရန် သဘောတူခဲ့သည်။

ယခုနှစ်အစောပိုင်းတွင် အိုဂိုနီမြေ (Ogoniland) အသိုင်းအဝိုင်းနှစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုသည့် ရှေ့နေများသည် Shell သည် ၁၉၈၉ နှင့် ၂၀၂၀ခုနှစ် အကြားတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော ရေနံညစ်ညမ်းမှု အတွက်တာဝန်ယူရမည်ဟု လန်ဒန်တရားရုံးချုပ်တွင် တင်ပြခဲ့သည်။

Shell သည် အမှားအယွင်းမရှိဟု ငြင်းဆိုထားပြီး ထိုဒေသတွင် ရေနံညစ်ညမ်းမှု ပေါက်ထွက်ပြန့်နှံမှုများသည် တိုက်ခိုက်ဖျက်စီးမှု၊ ခိုးမှု၊ နှင့်တရားမဝင် ရေနံသန့်စင်မှု လုပ်ဆောင်မှုများ ကြောင့် ဒေသတွင်း ယိုဖိတ်မှုများ ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

(လွတ်လပ်သည့် မီဒီယာအဖြစ် ရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ရေး သင်တို့အကူအညီလိုအပ်နေပါသည်။ ဤနေရာတွင် www.eraseye.com/donation နှိပ်၍ လှူဒါန်းနိုင်ပါသည်)

ဆက်စပ်သတင်းများ

နိုင်ငံတကာသတင်း အရှေ့တောင်အာရှ

ထိုင်း-ကမ္ဘောဒီးယားနယ်စပ်တွင် ရက်အတန်ကြာ တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားပြီးနောက် တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံမှုတွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 30 ရက်
  • 12 Views
CNN-၂၀၂၅ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၉ရက် ထိုင်းစစ်တပ်က ကမ္ဘောဒီးယားတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို ချိုးဖောက်သည်ဟု ထိုင်းစစ်တပ်က ညတွင်းချင်း စွပ်စွဲထားသော်လည်း အင်္ဂါနေ့တွင် နှစ်နိုင်ငံစစ်တပ်မှ
နိုင်ငံတကာသတင်း ဟားမတ်စ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ အစ္စရေး

အစ္စရေးလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့မှ တာဝန်ရှိသူအမျိုးသမီးတစ်ဦးကသူမ၏အဖွဲ့အစည်းအပေါ် လူသားမျိုးနွယ်တို့၏ ကျေးဇူးတင်ရှိနေမှုကြောင့် ဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသစစ်ပွဲကို “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု”ဟု ခေါ်ဆိုကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 29 ရက်
  • 12 Views
CNN- ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၉ရက် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာ အစ္စရေးကို လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုကျူးလွန်တယ်လို့ စွပ်စွဲထားတဲ့ အစ္စရေးလူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့က မနေ့က အစီရင်ခံစာနှစ်ခုကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီးနောက် ပြန်သွားခဲ့သည်။ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အစ္စရေးသမားတော်များ အစ္စရေး (PHRI)၊ ပရိုဂရမ်၏ လက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူးနှင့်
နိုင်ငံတကာသတင်း အမေရိကန် ဥရောပ

အမေရိကန်သည် အီးယူနှင့် ကုန်သွယ်မှု သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့သည်။

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 28 ရက်
  • 20 Views
အမေရိကန်နှင့် အီးယူတို့သည် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်တစ်ခုအတွက် မူဘောင်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး အမေရိကန်၏ အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နှင့် လအတန်ကြာခဲ့သော အခြေတင်ဆွေးနွေးမှုကို အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ စကော့တလန်တွင် ဥရောပကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ အန်ဆူလာ ဗွန်ဒါလီယွန် (Ursula von der Leyen) နှင့် ယမန်နေ့က
နိုင်ငံတကာသတင်း ဗြိတိန် ဟားမတ်စ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ အမေရိကန် အရှေ့အလယ်ပိုင်း

ဂါဇာတွင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု မြင်ကွင်းများကြောင့် ဗြိတိန်လူမျိုးများက ထကြွ ဆူပူ ခဲ့ကြသည်ဟု စတာမာ (Starmer) က ထရန့် နှင့် အတူပြောခဲ့သည်။

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 28 ရက်
  • 23 Views
CNN-၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၇ရက် ဗြိတိန်၀န်ကြီးချုပ်ကီရာစတာမာက ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါး နေသူများ၏ ရုပ်ပုံများကြောင့် ဗြိတိန်လူထုက ထကြွဆူပူနေကြကြောင်းနှင့် ကမ်းမြှောင် အတွင်းသို့ အကူအညီများ ပိုမိုပို့ပေးရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ “ ဒါဟာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းတစ်ခုပါ။
နိုင်ငံတကာသတင်း ယူကရိန်း ရုရှား ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အမေရိကန် ဥရောပ

ထရန့်သည်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးလုပ်ရန်ရုရှားကိုပေးထားသည့်ရက်ကို တိုတောင်းပစ်ခဲ့သည်။

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 28 ရက်
  • 19 Views
ဇူလိုင်လ (၂၈) ရက်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး နောက်ဆုံးရက်အဖြစ် ပူတင်ကို ၁၀ ရက်မှ ၁၂ ရက်အတွင်း လုပ်ရန်အချိန် ပေးထားကြောင်း ထရန့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ယူကရိန်းနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက် သဘောတူရန် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်အတွက် သတ်မှတ်ထားသည့်
နိုင်ငံတကာသတင်း ဟားမတ်စ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ အရှေ့အလယ်ပိုင်း

ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်း

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 27 ရက်
  • 24 Views
ပြင်သစ်၏ ပါလက်စတိုင်းအား တိုင်းပြည်တစ်ခုအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းသည် မက်ခရွန်၏ ရဲရင့်သောလှုပ်ရှားမှုအဖြစ် ထင်ရှားလာသည်။ (CNN)- ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၅ရက် ဆိုရှယ်မီဒီယာတွင် ပို့စ်တစ်ခုတင်ရုံနှင့် ပြင်သစ်သမ္မတ မက်ခရွန်က အရာအားလုံးကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သယောင်ရှိသော်လည်း အမှန်တကယ်တော့ ဘာမှ မပြောင်းလဲခဲ့ပါ။
နိုင်ငံတကာသတင်း ဟားမတ်စ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ အရှေ့အလယ်ပိုင်း

ဂါဇာတွင် ငတ်မွတ်မှုကြောင့် အာဟာရချို့တဲ့သည့် ၅ လသား ကလေးငယ်သည် မိခင်၏လက်ထဲတွင် သေဆုံး

  • 2025 ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ 27 ရက်
  • 24 Views
ဇူလိုင်လ (၂၇) ရက်။ ပါလက်စတိုင်းထိန်းချုပ်ရာ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် အာဟာရချို့တဲ့မှုပြင်းထန်စွာခံစားရသည့် အသက် ၅ လအရွယ် ကလေးမလေးတစ်ဦးသည် ၂၅ ရက်မြောက်နေ့တွင် မိခင်၏လက်မောင်းထဲတွင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် ဆိုးရွားလာသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အခြေအနေများကို နိုင်ငံတကာမှ ရှုတ်ချမှုများ